Wtorek, 19 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5867
Wtorek, 19 marca 2024
2011-09-09

Ludzie listy piszą ... ze skargą na Policję

W roku 2010 jednostki Policji w całym kraju rozpatrzyły 17 191 skarg na działania policjantów. W skargach tych było 26 887 zarzutów. Potwierdziło się 1398 z nich, czyli 8,1 proc.

ZARZUTY – NAJLICZNIEJSZE

Największa liczba zarzutów znalazła się, jak co roku, w kategorii III dotyczącej skarg na czynności procesowe, administracyjne, z ustawy o Policji i inne.
W tej kategorii wpłynęło 11 451 skarg zawierających 17 167 zarzutów. Potwierdziło się 1137 zarzutów, 442 przekazano do prokuratury lub sądu. Jest to jedyna kategoria, w której nastąpił nieznaczny wzrost liczby skarg i zarzutów w porównaniu z rokiem 2009 (10 976 skarg, 16 391 zarzutów).

Jedna z potwierdzonych skarg dotyczyła sprawy poszukiwawczej pracownika firmy budowlanej. Czynności Policji trwały prawie trzy lata, pomimo że zwłoki zaginionego zostały odnalezione po kilku dniach od daty zaginięcia na terenie działania sąsiedniej komendy Policji, zaledwie 10 km od miejsca zaginięcia (!). Czas zaistnienia uchybień uniemożliwiał przeprowadzenie postępowań dyscyplinarnych wobec winnych policjantów. Z przypadkiem tym zapoznano wszystkich funkcjonariuszy w jednostce i wykorzystano go w ramach doskonalenia zawodowego.

Drugą co do liczebności grupą były zarzuty z kategorii załatwianie skarg. Wpłynęły 2453 skargi z 2749 zarzutami. Potwierdzono 150 zarzutów, 29 przekazano do prokuratury lub sądu. Najwięcej zarzutów tej kategorii dotyczyło sposobu załatwienia poprzedniej skargi oraz bezczynności lub opieszałości w załatwianiu skarg.

Tak było w przypadku skargi dotyczącej nieprawidłowego przeprowadzania przez policjantów czynności wyjaśniających kolizję drogową. W jednostce Policji wyjaśniającej skargę nie dopatrzono się nieprawidłowości, natomiast w jednostce nadrzędnej, do której trafiła kolejna skarga, ujawniono wiele nieprawidłowości zarówno w wyjaśnianiu kolizji, jak i we wcześniejszym postępowaniu skargowym. Wobec winnych uchybień wyciągnięto konsekwencje służbowe.

ZARZUTY – NAJCIĘŻSZE

Zarzuty o największym ciężarze gatunkowym dotyczyły kategorii I: nieludzkie lub poniżające traktowanie i kategorii II: naruszenie prawa do wolności.
Na nieludzkie lub poniżające traktowanie wpłynęło 898 skarg, w których było 1911 zarzutów. Potwierdzono we własnym zakresie 18 zarzutów, 429 przekazano do prokuratury lub sądu. Przemocy psychicznej dotyczyły 554 zarzuty, 6 potwierdzono we własnym zakresie, 65 przekazano do prokuratury. Stosowanie niedozwolonych metod fizycznych zarzucono policjantom 543 razy, 3 przypadki potwierdzono, 216 przekazano do prokuratury. Stosowania środków przymusu bezpośredniego dotyczyło 347 zarzutów, z których 2 potwierdzono, a 64 przekazano do prokuratury.

Jedna ze skarg złożona przez obywatela narodowości arabskiej dotyczyła bezpodstawnego oskarżenia go o czyny zabronione, których nie popełnił, używania przez policjantów zwrotów naruszających jego godność, utrudniania mu kontaktu z adwokatem. Sprawę przekazano do prokuratury, która prowadzi śledztwo dotyczące przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy.

W kategorii naruszenie prawa do wolności wpłynęło 351 skarg zawierających 707 zarzutów. 19 zarzutów potwierdzono we własnym zakresie, 135 przekazano do prokuratury lub sądu. W tej kategorii najczęściej skarżono się na zasadność, legalność i prawidłowość zatrzymania (289 zarzutów, 7 potwierdzono, 76 przekazano do prokuratury), doprowadzenie do wytrzeźwienia (131 zarzutów, 1 potwierdzono, 31 przekazano) oraz na naruszenie prawa do powiadomienia wskazanej osoby (56 zarzutów, 6 potwierdzono, 5 przekazano).

Ewidentną winę policjanta potwierdzono w skardze kobiety na to, że nie powiadomiono jej o zatrzymaniu nieletniego syna. W stosunku do winnego policjanta wyciągnięto konsekwencje służbowe, przeprowadzając z nim rozmowę dyscyplinującą. I i II kategoria skarg jest szczególnie wnikliwie analizowana przez komórki skargowe Policji. W przypadku, gdy obywatel ponawia skargę, ponieważ jest niezadowolony z pierwszego rozstrzygnięcia, informacja o skardze przekazywana jest do Rzecznika Praw Obywatelskich. W ubiegłym roku przekazano do RPO 105 informacji o skargach ponownych z kategorii I i II.

ZARZUTY – POZOSTAŁE

Na niekulturalny stosunek policjanta do obywatela wpłynęły w 2010 roku 1092 skargi, a w nich 2779 zarzutów, z których potwierdzono 109, a 31 przekazano do prokuratury. Do kategorii określonej nazwą „inne” (m.in. skargi dotyczące spraw rodzinnych, zdarzeń zaistniałych w czasie pozasłużbowym policjanta itp.) należało w ubiegłym roku 766 skarg, a w nich 1194 zarzuty, z których potwierdzono 72. W 81 przypadkach zarzuty zostały przekazane do prokuratury lub sądu.

POTWIERDZONE – NIEPOTWIERDZONE

Najwięcej skarg potwierdzonych – 11,5 proc., dotyczyło spraw wewnętrznych Policji. Było to 199 skarg złożonych przez policjantów, kandydatów i pracowników Policji na: sprawy kadrowe – 80 skarg, 7 zarzutów potwierdzonych; sprawy dotyczące m.in. relacji międzyludzkich (w tym skargi na mobbing) i inne – 60 skarg, w których potwierdziło się 7 zarzutów; postępowanie kwalifikacyjne – 45 skarg, potwierdzone 3 zarzuty; sprawy finansowe – 35 skarg, potwierdzone 7 zarzutów.

Na decyzję administracyjną zawierającą błędną podstawę prawną poskarżył się kandydat do służby w Policji. Po zbadaniu skarga okazała się słuszna, w decyzji powołano się bowiem na nieobowiązujący akt prawny. Ten przypadek został omówiony podczas szkolenia zawodowego pracowników kadr.
Na drugim miejscu wśród skarg potwierdzonych (9,1 proc.) były skargi na czynności procesowe i administracyjne z ustawy o Policji, a na kolejnym (8,1 proc. potwierdzonych) skargi na niekulturalny stosunek policjanta do obywatela. Najwięcej skarg potwierdziło się w województwach opolskim, zachodniopomorskim i śląskim, najmniej w województwach małopolskim, dolnośląskim i mazowieckim.

PRZYCZYNY SKARG

Skargi, których zasadność została potwierdzona, są zwykle wynikiem niewłaściwego wykonywania przez policjantów obowiązków służbowych, braku rzetelności, ale także niewystarczającego poziomu wiedzy zawodowej. Często przyczyną jest również przeciążenie obowiązkami. Niejednokrotnie powodu do skargi dostarczają niski poziom kultury osobistej policjanta oraz brak umiejętności panowania nad emocjami. Przyczyny składania skarg, które po wyjaśnieniu okazują się niezasadne, to przede wszystkim brak podstawowej wiedzy prawnej u osób skarżących i błędne interpretowanie przepisów. Częste są także próby angażowania Policji do rozstrzygania sporów cywilnych, zwłaszcza o charakterze majątkowym, a także dążenie skarżących do uniknięcia odpowiedzialności karnej przez pomawianie policjantów o nadużycie uprawnień. Powodów do składania niezasadnych skarg dostarczają nierzadko sami policjanci, prowadząc czynności służbowe bez należytej konsekwencji i stanowczości.

Odrębną grupę skarżących, będącą utrapieniem komórek skargowych Policji, stanowią osoby z zaburzeniami psychicznymi, przedstawiające wyimaginowane zdarzenia, oraz tzw. pieniacze, którzy nie przyjmują do wiadomości ustalonego stanu faktycznego i wielokrotnie ponawiają zarzuty już wcześniej wyjaśnione. Rekordzista złożył w ubiegłym roku ponad 200 skarg dotyczących tego samego tematu, w coraz to innym kontekście.

– Ten problem został już, na szczęście, rozwiązany. W kwietniu 2011 roku nastąpiła korzystna dla nas zmiana w k.p.a. W przypadku, gdy osoba, która składa ponowną skargę na ten sam temat, nie wskazuje żadnych nowych okoliczności, nie musimy już kolejny raz wyjaśniać skargi, ani na nią odpowiadać, a jedynie odnotować ten fakt w aktach sprawy – mówi mł. insp. Grzegorz Karaś, naczelnik Wydziału Skarg i Analiz Biura Kontroli KGP.
Taką możliwość daje komórkom skargowym art. 239 k.p.a. w nowym brzmieniu: „W przypadku, gdy skarga, w wyniku jej rozpatrzenia, została uznana za bezzasadną i jej bezzasadność wykazano w odpowiedzi na skargę, a skarżący ponowił skargę bez wskazania nowych okoliczności, organ właściwy do jej rozpatrzenia może podtrzymać swoje poprzednie stanowisko z odpowiednią adnotacją w aktach sprawy, bez zawiadamiania skarżącego”