Wtorek, 19 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5867
Wtorek, 19 marca 2024
2010-08-09

Czy Polska wydałaby Amerykanom Romana Polańskiego?

Całkiem niedawno rozgorzała w Polsce dyskusja na temat decyzji władz Szwajcarii o odmowie wydania USA w ramach ekstradycji Romana Polańskiego. Dziennikarze stawiali pytanie: Czy Polska wydałaby USA Romana Polańskiego, gdyby został zatrzymany na jej terytorium? Odpowiedzi, które uzyskujemy nie są do końca przekonujące, a argumenty dyskutantów mają charakter raczej publicystyczny.

Stąd, Prokuratura Generalna włączając się do tej dyskusji przedstawiła głos swojego przedstawiciela- dr Krzysztofa Karsznickiego - Dyrektora Departamentu Współpracy Międzynarodowej Prokuratury Generalnej.

Czy Polański może czuć się w Polsce bezpiecznie ?

Decyzja władz Szwajcarii o odmowie wydania USA w ramach ekstradycji Romana Polańskiego na nowo wywołała dyskusję i postawienie kluczowego pytania: Czy Polska wydałaby USA Romana Polańskiego, gdyby został zatrzymany na jej terytorium ?

Co do zasady, w naszym systemie prawnym obowiązuje zakaz ekstradycji obywatela polskiego potwierdzony w art. 55 ustęp 1 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku. Na skutek nowelizacji Konstytucji RP – Ustawą z dnia 8 września 2006 roku o zmianie Konstytucji RP – wprowadzono jednak od wspomnianej zasady wyjątek. Na podstawie znowelizowanego przepisu art. 55 ustęp 2 Konstytucji RP możliwa jest ekstradycja obywatela polskiego na wniosek innego państwa lub sądowego organu międzynarodowego, jeżeli możliwość taka wynika z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej lub ustawy wykonującej akt prawa stanowionego przez organizację międzynarodową, której Rzeczpospolita Polska jest członkiem.

Może do tego dojść przy spełnieniu dwóch dodatkowych warunków:

1. czyn objęty wnioskiem o ekstradycję został popełniony poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. czyn ten stanowił przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej lub stanowiłby przestępstwo według prawa Rzeczypospolitej Polskiej w razie popełnienia go na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarówno w czasie jego popełnienia, jak i w chwili złożenia wniosku.

Polskę i USA wiąże Umowa o ekstradycji z dnia 10 lipca 1996 roku. Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 tej umowy „żadne z umawiających się Państw nie jest zobowiązane do wydawania własnych obywateli, jednakże organ wykonujący w państwie wezwanym będzie mógł dokonać wydania takich osób, jeżeli według jego uznania będzie to właściwe i możliwe”.

Zestawienie wymienionych powyżej przepisów i ich wzajemna relacja przesądza o możliwości wydawania polskich obywateli władzom USA w ramach ekstradycji (traktowanej jako wyjątek od zasady), gdy organ polski uzna wydanie takich osób za właściwe i możliwe.

Na tej samej podstawie również Polska może żądać od USA wydania ich obywateli w ramach procedury ekstradycyjnej. Tak było w przypadku kierowania wniosku do USA o wydanie Edwarda Mazura, legitymującego się obywatelstwem amerykańskim. Wprawdzie sąd w USA odmówił wydania Polsce Edwarda Mazura, ale powodem tej odmowy nie było posiadanie przez niego obywatelstwa amerykańskiego, lecz wątpliwości związane ze zgromadzonym materiałem dowodowym.

Koncentrując się tylko na okolicznościach związanych z kwestią obywatelstwa polskiego posiadanego przez Romana Polańskiego, można byłoby wyprowadzić uzasadniony wniosek, że jego wydanie przez władze polskie władzom USA byłoby od strony prawnej teoretycznie możliwe.

Wydanie przez władze polskie Romana Polańskiego innemu Państwu jest jednak niemożliwe zupełnie z innego powodu. Zgodnie z treścią art. 604 § 1 pkt 3 k.p.k. wydanie osoby innemu państwu jest niedopuszczalne, jeżeli nastąpiło przedawnienie.