Wtorek, 19 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5867
Wtorek, 19 marca 2024
2009-09-28

Ostrzejszy kodeks wobec przestępców seksulanych

Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy o Policji (druk Sejmu RP Nr 1276), objęty uchwaloną z dniem 25.09.2009r. ustawą, zawiera następujące rozwiązania:
- wprowadzenie nowych typów zbrodni: 1) zgwałcenie osoby małoletniej poniżej 15 roku życia, 2) zgwałcenie kazirodcze – czyny te będą zagrożone karą od 3 lat pozbawienia wolności;
- obligatoryjne leczenie sprawców wymienionych wyżej zbrodni, u których stwierdzono zaburzenia preferencji seksualnych w postaci pedofilii – terapia farmakologiczna lub psychoterapia;
- obligatoryjne zatrzymanie sprawcy, który uchyla się od leczenia.

Głównym celem projektu opracowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości było zwiększenie skuteczności działań, jakie mogą być podejmowane wobec sprawców przestępstw o podłożu seksualnym w celu poddania ich terapii tonizującej przestępcze zachowania seksualne, jak również zaostrzenie odpowiedzialności sprawców tego typu przestępstw, popełnianych wobec osób małoletnich poniżej 15 roku życia oraz wobec osób najbliższych, określonych w art. 201 Kodeksu karnego.
Prace nad projektem rozpoczęły się we wrześniu 2008 r., kiedy zespół z udziałem przedstawicieli Ministra Zdrowia, Ministra Sprawiedliwości, Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej i Rządowego Centrum Legislacji pod przewodnictwem Pana Sławomira Nowaka – Szefa Gabinetu Politycznego Prezesa Rady Ministrów, ustalił kierunki zmian ustawowych, niezbędnych do przeprowadzenia zamierzonych celów. W pracach nad opracowaniem projektu brali również udział Krajowy Konsultant w dziedzinie seksuologii, prof. Zbigniew Lew Starowicz oraz Krajowy Konsultant w dziedzinie psychiatrii, prof. Marek Jarema. 31 października 2008 r. projekt został skierowany do Sejmu RP, a w dniu 17 grudnia 2008 r., po pierwszym czytaniu – skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.

Ustawa dokonuje zaostrzenia odpowiedzialności karnej za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, skierowane przeciwko małoletnim poniżej 15 roku życia, jak również przeciwko członkom najbliższej rodziny. Konieczność dokonania zmian w tym zakresie wynika z potrzeby wzmocnienia prawnokarnej ochrony osób, których prawidłowy rozwój psychofizyczny może zostać zagrożony działaniami sprawców tego rodzaju przestępstw.
Przewiduje się wprowadzenie dodatkowych typów kwalifikowanych przestępstwa zgwałcenia, określonego w art. 197 §3 k.k. poprzez dodanie w tym przepisie:
- przestępstwa zgwałcenia osoby małoletniej poniżej 15 lat,
- przestępstwa zgwałcenia wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry.
Przestępstwa te zagrożone będą karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. W ocenie Rządu, najpoważniejsze przestępstwa skierowane przeciwko wolności seksualnej, w tym przede wszystkim popełniane na szkodę małoletnich lub niepełnoletnich dzieci, powinny stanowić zbrodnię.
Uchwalone w dniu dzisiejszym regulacje zmierzają ponadto do zapewnienia skuteczności realizacji środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia skazanego za przestępstwa skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych w zakładzie zamkniętym albo skierowania na leczenie ambulatoryjne. Z tego powodu niezbędne jest dookreślenie, że chodzi o taki zakład zamknięty albo ośrodek ambulatoryjny, w którym prowadzone są terapia farmakologiczna i psychoterapia, zmierzające do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie zaburzonego popędu seksualnego. Celem tych zmian jest efektywne przeprowadzenie terapii skazanego, a przez to zmniejszenie prawdopodobieństwa popełniania kolejnych czynów zabronionych. W odniesieniu do osób skazanych za przestępstwa polegające na zgwałceniu osoby małoletniej poniżej 15 roku życia albo zgwałceniu kazirodczym, orzeczenie tego środka zabezpieczającego będzie obligatoryjne.
Obligatoryjnie przed orzeczeniem tego środka, sąd wysłucha biegłych lekarzy psychiatrów, psychologa oraz lekarza seksuologa.
Należy przy tym zaznaczyć, że sprawcy przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności stwarzają wysokie ryzyko powrotu do przestępstwa, a przez to wymagają specjalistycznych oddziaływań korygujących w trakcie wykonywania kary pozbawienia wolności i właściwego leczenia oraz dozoru po jej odbyciu.
Terapia farmakologiczna nie będzie stosowana w przypadku, gdy jej przeprowadzenie spowodowałoby poważne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego.

Jeżeli natomiast sprawca, wobec którego orzeczono środek w postaci leczenia ambulatoryjnego, będzie uchylał się od tego leczenia (czyli na przykład nie stawi się w wyznaczonym terminie w zakładzie ambulatoryjnym), kierownik tego zakładu niezwłocznie zawiadomi o tym właściwą jednostkę Policji. Policja dokona wówczas zatrzymania sprawcy i w ciągu 48 godzin przekaże go do dyspozycji sądu, który zdecyduje o ewentualnym umieszczeniu w zakładzie zamkniętym. Dopuszczalne będzie odstąpienie od zatrzymania, jeżeli niestawiennictwo nastąpiło z przyczyn losowych, niezależnych od sprawcy i nie było połączone z uchylaniem się od leczenia.

W Kodeksie karnym wykonawczym wprowadzono zmiany, które umożliwią prawidłowe i skuteczne postępowanie w stosunku do skazanych, wobec których orzeczony został środek zabezpieczający w postaci umieszczenia w zakładzie zamkniętym albo skierowania go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej i psychoterapii.

Ponadto, Sejm uchwalił dzisiaj rozwiązania dotyczące kryminalizacji groomingu (nagabywania dzieci przez Internet lub inną sieć) oraz propagowania lub pochwalania zachowań pedofilskich.