Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało ponad 800 wniosków o unieważnienie orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych z powodów politycznych w PRL. Wnioski przygotowywane są w oparciu o Karty Osób Represjonowanych. To wszystko we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej

802 – tyle dokładnie wniosków o unieważnienie orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych z powodów politycznych w PRL, zostało do tej pory przygotowanych w Ministerstwie Sprawiedliwości. 702 wniosków zostało już wysłanych do sądów. 97 wniosków – czeka na nadanie im biegu.

- Wnioski przygotowujemy w oparciu o Karty Osób Represjonowanych. Aby proces ten przebiegał sprawnie, niezwykle ważna jest dobra współpraca z Instytutem Pamięci Narodowej – powiedział Krzysztof Kwiatkowski. – Dlatego niezwykle mi zależy, aby IPN możliwie jak najszybciej przekazywał sądom akta historyczne, które umożliwiają im rozpatrzenie wniosków – dodał Minister Sprawiedliwości.

Do tej pory najwięcej wniosków trafiło do następujących sądów okręgowych: w Katowicach – 243,Gdańsku – 96, Krakowie – 74.

- Liczba wniosków przesyłanych do sądów w danej części Polski, pokazuje gdzie w czasach PRL najaktywniej działało opozycyjne podziemie – tłumaczy Minister Sprawiedliwości.

O złożeniu pierwszych 300 wniosków o stwierdzenie nieważności orzeczeń wydanych w stosunku do osób skazanych o popełnienie tzw. „przestępstw politycznych” Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski poinformował w trakcie obchodów I Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych, które miały miejsce 23 sierpnia w Muzeum Powstania Warszawskiego.

- Mimo upływu 20 lat obowiązywania ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego istnieje duża liczba orzeczeń, których nieważności nie stwierdzono – mówi Minister Krzysztof Kwiatkowski.

Ustawa przewiduje specjalny sądowy tryb stwierdzenia nieważności orzeczeń wydanych w latach 1944-1956. Wniosek w myśl tejże ustawy może złożyć także Minister Sprawiedliwości.

- Chcę w ten sposób oddać hołd i przywrócić dobre imię niesłusznie skazanym na karę śmierci w tych trudnych dla Polski czasach. To także gest skierowany do ich rodzin – dodaje Minister Sprawiedliwości.

Przypomnijmy, na podstawie art. 2 ust 1 zd. 2 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne z uniewinnieniem.

M.in.: na podstawie wniosku Ministra Sprawiedliwości Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił uznać za nieważny wyrok b. Sądu Okręgu Warszawskiego z dnia 31 lipca 1946 r. (sygn. Akt 0539/46), skazujący Barbarę Niemczuk za popełnienie przestępstwa określonego w art. 8 Dekretu z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz. U. Nr 53, poz. 300) na karę śmierci.

Barbara Niemczuk została uznana winną tego, że w czasie od połowy grudnia 1945 r. do kwietnia 1946 r. w Radomsku, działając na szkodę Państwa Polskiego, w zmowie ze swoją koleżanką przekazała nielegalnej organizacji „Konspiracyjne Wojsko Polskie” wiadomość stanowiącą tajemnicę wojskową.
Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie w postanowieniu za bezsprzeczne uznał, że zarówno Barbara Niemczuk, jak i jej koleżanka – Kazimiera Mielczarek współpracowały z organizacją niepodległościową, jaką było „Konspiracyjne Wojsko Polskie”, a tym samym prowadziły działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Z tych względów wyrok z 1946 r. uznano za nieważny.

Aktualnie Minister Sprawiedliwości, po uzyskaniu informacji od Prezesa Instytut Pamięci Narodowej, dotyczącej listy nazwisk osób skazanych wyrokami sądów wojskowych (WSR) wydanych na podstawie art. 8 Dekretu z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz. U. Nr 53, poz. 300) oraz na podstawie innych aktów prawnych, w oparciu o które została orzeczona kara śmierci lub więzienia, a wobec których nie toczyło się postępowanie na mocy ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa polskiego (Dz. U. Nr 34/91, poz. 149 z późn. zm.), przygotowuje następne wnioski o uznanie za nieważne kolejnych orzeczeń.

- Moralna rehabilitacja osób skazanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego dokonała się wiele lat temu, wraz z odzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską niepodległości. Jako państwo jesteśmy jednak zobowiązani do podjęcia wszelkich, przewidzianych prawem działań, zmierzających do rehabilitacji tych osób także w świetle prawa, a ta dokonać się może jedynie poprzez wnioskowanie o uznanie tych często haniebnych orzeczeń za nieważne – mówi Krzysztof Kwiatkowski.