Czasem ludzie się gubią co do właściwości sądu w sprawach o naruszenie praw autorskich (hmm przyznam, że nawet ja się czasem zapominam) — warto przypomnieć, że zgodnie z art. 17 pkt 2 kpc w sporach dotyczących praw autorskich właściwy rzeczowo jest sąd okręgowy. Nie ma przy tym znaczenia czy sprawa dotyczy zapłaty czy naruszenia autorskich praw majątkowych — zawsze pozew powinien trafić do sądu okręgowego. Nie ma przy tym znaczenia czy ze względu na niską wartość przedmiotu sporu (tj. nie przekraczającą 75 tys. złotych) proces kwalifikowałby się do rozpoznania przez sąd rejonowy.

Wypada w tym miejscu zwrócić uwagę na dość świeże postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2015 r. (III CZ 6/15), w którym powód uzyskał korzystny wyrok dotyczący zapłaty wynagrodzenia za wykonanie utworu i przeniesienie autorskich praw majątkowych — sęk w tym, że wyrok został wydany przez sąd rejonowy (czyli powód wybrał sobie taki sąd). Korzystny dlań wyrok sądu I instancji został uchylony w apelacji — a to ze względu na nieważność postępowania (art. 379 pkt 6 kpc) — a sprawa przekazana do właściwego sądu okręgowego.

art. 17 pkt 2 i pkt 4 kpc
2) Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy: (…) o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych;
4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Na to orzeczenie zażalenie do Sądu Najwyższego wniósł powód (art. 394(1) kpc), jednak SN nie znalazł przesłanek do jego uwzględnienia. W pierwszym rzędzie zauważono, że istnieje dwugłos jeśli chodzi o rozumienie pojęcia „wynagrodzenia” z art. 17 pr.aut. — a co za tym idzie czy spór o wynagrodzenie z tytułu umowy powinien być kwalifikowany jako wskazany w art. 17 pkt 2 kpc — czy też może właściwość sądu okręgowego zastrzeżona byłaby tylko dla spraw o odszkodowanie (art. 78-79 pr.aut.).

W każdym bądź jednak przypadku zdaniem SN decyzja o przekazaniu spraw do sądów okręgowych jest wynikiem przeświadczenia o ich złożoności prawnej, przez co wymagają one większego doświadczenia. W każdym bądź jednak przypadku — czy mówimy o zapłacie, czy też roszczenie ma charakter niemajątkowy (przeprosiny, zaprzestanie) do rozstrzygnięcia sporu będzie właściwy sąd okręgowy, albowiem:

Właściwość sądu okręgowego na podstawie art. 17 pkt 2 kpc nie jest też uzależniona od majątkowego albo niemajątkowego charakteru sporu.

Natomiast co do tego jaki rodzaj spraw o ochronę praw autorskich zalicza się do podlegających właściwości sądów okręgowych, to zdaniem Sądu Najwyższego (moim zdaniem też) problem jest prosty do rozstrzygnięcia, albowiem w żaden sposób art. 17 pkt 2 kpc nie powinien być łączony wyłącznie z ochroną autorskich praw osobistych (art. 78 pr.aut.) lub autorskich praw majątkowych (art. 79 pr.aut.) — ponieważ chodzi tu o wyróżnienie pewnej kategorii spraw sądowych, nie o odwoływanie się do poszczególnych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Stąd też sprawy o ochronę praw autorskich — procesowo wpadające pod jurysdykcję sądów okręgowych — to wszystkie sprawy dotyczące prawa autorskiego, niezależnie od charakteru sporu i podstawy prawnej; nawet takie, gdzie strona sporu nie tylko nie zapłaci wynagrodzenia, ale i np. będzie korzystać z utworu na innych (nieustalonych w umowie) polach eksploatacji.

Olgierd Rudak - czasopismo Lege Artis
fot. Olgierd Rudak