Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieście w Łodzi zmienił swoje postanowienie, dotyczące umieszczenia sześciorga dzieci w placówce opiekuńczo-wychowawczej i poddał wykonywanie władzy rodzicielskiej nad nimi stałemu nadzorowi kuratora sądowego. Decyzja zapadła 23 września 2016 roku na niejawnym posiedzeniu.

Postępowanie opiekuńcze dotyczące wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodziców sześciorga dzieci zostało wszczęte 3 lutego 2016 roku wskutek zawiadomienia z I Wydziału Pracy Środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi. Dnia 12 września 2016 roku sąd wydał zarządzenie tymczasowe na podstawie art. 569 § 2 kpc o umieszczeniu małoletnich w instytucjonalnej pieczy zastępczej – placówce opiekuńczo-wychowawczej.

Na skutek zażalenia pełnomocnika uczestnika postępowania - ojca dzieci Wojciecha K. - sąd zastosował poddanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi nadzorowi kuratora sądowego. Sąd wziął pod uwagę nowe okoliczności: podjęcie współpracy przez Wojciecha K. z pracownikami socjalnymi, wolę wykonywania ich zaleceń, podjęcie terapii dla osób uzależnionych, zachowanie abstynencji, właściwe wykonywanie przez niego obowiązków rodzicielskich, w tym nadzór nad edukacją dzieci, a także zmianę postawy babci dzieci, która zapewniła, że zaangażuje się w opiekę nad wnukami.

W ocenie sądu, postanowienie takie służy właściwemu zabezpieczeniu interesów małoletnich na czas trwania postępowania i może być zmienione przez sąd w toku sprawy, jeśli jej okoliczności ulegną zmianie. Wydanie takiego rozstrzygnięcia nie wyklucza podjęcia dalej idących kroków, jeżeli uczestnicy postępowania będą wykazywać niedostateczne rozeznanie w stosunku do spoczywających na nich obowiązków rodzicielskich, jak i rozeznania co do potrzeb dzieci.

Rozprawa w zakresie opieki nad sześciorgiem dziećmi została wyznaczona na 11 października 2016 roku.

Poniżej więcej szczegółów tej sprawy.

Postępowanie opiekuńcze zostało wszczęte w Sądzie Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi zarządzeniem z dnia 3 lutego 2016 roku wskutek zawiadomienia starszego specjalisty pracy socjalnej koordynatora do spraw przemocy Zespołu Interdyscyplinarnego w Łodzi, Grupa Robocza przy I Wydziale Pracy Środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi o podejrzeniu stosowania przemocy przez Wojciecha K. wobec rodziny z prośbą o wgląd w sytuację małoletnich dzieci. Wywiad środowiskowy przeprowadzony w dniu 10 marca 2016 roku wskazywał, że w grudniu 2015 roku została założona „Niebieska Karta”.

Rozprawę w zakresie opieki nad dziećmi sąd wyznaczył na 11 października 2016 roku.

W dniu 8 czerwca 2016 roku kurator sądowy przeprowadził pierwszy wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania rodziny. Stwierdził, że rodzice – oprócz korzystania ze świadczeń socjalnych – utrzymują się także z podejmowania różnych prac dorywczych. Matka dzieci zajmuje się sprawami związanymi z ich kształceniem (m.in. kontaktuje się z wychowawcami). Kurator zaproponował pomoc w zorganizowaniu wypoczynku letniego dla dzieci i zostały one wpisane na listę oczekujących na wypoczynek. Kurator doradził, jak wykorzystać efektywnie przyznane świadczenia z programu 500 plus, w tym na poprawę warunków socjalnych w mieszkaniu (remont sanitariatu i kuchni). Kurator nawiązał też kontakt z pracownikami socjalnymi, od których uzyskał informację o nadużywaniu alkoholu przez ojca dzieci.

Dnia 13 czerwca 2016 roku do sądu wpłynęło pismo Ogniwa do Spraw Nieletnich i Patologii Wydziału Prewencji V Komisariatu KMP w Łodzi, iż w dniu 9 czerwca 2016 roku w mieszkaniu uczestników doszło do interwencji. Zastano nietrzeźwego ojca dzieci, matka oświadczyła, że pijany konkubent wszczął awanturę. Załączona stosowna notatka urzędowa z przebiegu interwencji wskazywała, że funkcjonariusze Policji zostali wezwani przez pracownika MOPS w związku z niewłaściwą opieką nad sześciorgiem dzieci, których rodzice nadużywają alkoholu i dochodzi między nimi do awantur.

W dniu 28 czerwca 2016 roku do akt wpłynęło pismo MOPS I Wydział Pracy Środowiskowej informujące o tym, że oboje rodzice nadużywają alkoholu. Dzieci pozostają bez opieki do późnych godzin nocnych, najmłodsze bliźniaki nie wychodzą z domu, opiekę sprawuje babka, która nie daje sobie rady z opieką nad sześciorgiem wnuków. Wydział wystąpił do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o wydanie opinii w celu skierowania na przymusowe leczenie odwykowe, wnosząc o natychmiastowe podjęcie działań przez sąd w kierunku co najmniej nadzoru nad rodziną.

Dnia 25 lipca 2016 roku do kuratora sądowego zgłosiła się matka dzieci. Oświadczyła, że konkubent zmusił ją do opuszczenia lokalu. Wyjaśniała, że chciała mieszkać w tym lokalu wraz z dziećmi i się nimi opiekować. Kurator zasugerował matce powrót do mieszkania i podjęcie się opieki nad dziećmi, a w przypadku konfliktu - zawiadamianie odpowiednich służb, m.in. policji i pracowników socjalnych. O tej sytuacji kurator poinformował też pedagoga MOPS.

W dniu 29 lipca 2016 roku wpłynęła informacja z Wydziału Pracy Środowiskowej MOPS, że pomiędzy rodzicami dzieci dochodzi do częstych awantur (m.in. na tle korzystania z mieszkania, do którego uprawnienia miała wyłącznie matka), których świadkami są małoletnie dzieci. W ocenie pracowników MOPS, z uwagi na bezpieczeństwo dzieci konieczne było podjęcie niezbędnych działań.

W dniu 1 września 2016 roku przedstawiony został kolejny wywiad środowiskowy sporządzony przez kuratora zawodowego, z którego wynikało, że matka dzieci jednak nie przebywa w miejscu zamieszkania. Konkubent i babcia dzieci oświadczyli, że nie jest im znane jej miejsce pobytu. W domu panował bałagan, było brudno, małoletni byli brudni i zaniedbani. Ojciec dzieci robił jedynie zakupy podstawowych produktów spożywczych, a ponadto od 1 września podjął pracę w systemie zmianowym, co powoduje kilkunastogodzinne nieobecności w domu. Babka małoletnich z płaczem stwierdziła, że nie radzi sobie już z opieką nad dziećmi. Dodała, że matka dzieci opuściła mieszkanie, ponieważ chciała uniknąć awantur z konkubentem. Zaznaczyła, że oboje rodzice przerzucali na nią dużo obowiązków związanych z bieżąca opieka nad dziećmi. W wywiadzie znajduje się stwierdzenie, że obecnie dziećmi nie interesują się ani ojciec, ani matka, a ponadto MOPS wstrzymał rodzinie wypłatę pieniędzy z programu 500 plus. Kurator skontaktował się z pracownikiem socjalnym z poprzedniego miejsca zamieszkania rodziny, który przekazał informację o stosowaniu przez ojca przemocy względem dzieci.

Dnia 12 września 2016 roku sąd wydał postanowienie o ustanowieniu kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu matki oraz zarządzenie tymczasowe na podstawie art. 569 § 2 kpc o umieszczeniu małoletnich w instytucjonalnej pieczy zastępczej – placówce opiekuńczo-wychowawczej. W uzasadnieniu sąd wskazał, że babka nie jest w stanie opiekować się dziećmi, ich ojciec nie wskazał, kto będzie sprawował nad nimi opiekę pod jego nieobecność (kilkunastogodzinne nieobecności w domu związane z pracą), a ponadto dzieci zostały zaniedbane (w zakresie czystości i higieny, młodsze nie zostały zapisane do przedszkola, a starsze – nieprzygotowane do nauki w szkole). Zarządzenie o doręczeniu odpisu postanowienia zostało wykonane dnia 12 września 2016 roku, zaś dnia 19 września 2016 roku odpis postanowienia przedstawiono do wykonania Zespołowi Kuratorów.

W dniu 21 września 2016 roku wpłynęło pismo I Wydziału Pracy Środowiskowej MOPS w Łodzi, w którym poinformowano o podjęciu przez uczestnika działań zmierzających do poprawy sytuacji dzieci wskazując, że wystarczającym jest objęcie rodziny nadzorem kuratora sądowego (ojciec dzieci zaangażował się we współpracę z asystentem rodziny i pracownikami socjalnymi).

W tym samym dniu kurator sądowy złożył do sądu wniosek o odstąpienie od wykonania postanowienia z dnia 12 września dotyczącego umieszczenia małoletnich w placówce opiekuńczo-wychowawczej, podnosząc, że pracownicy MOPS poinformowali go o nowych okolicznościach w sprawie i o złożeniu do sądu pisma opisującego te nowe okoliczności.

Dnia 22 września 2016 roku sędzia wydał zarządzenie o przeprowadzeniu ponownego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania dzieci, mającego na celu zaktualizowanie sytuacji życiowej małoletnich, ich relacji z rodzicami, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w szkole, przedszkolu, a także obecnej postawy ojca poprzez ustalenie, czy utrzymuje abstynencję i czy miały miejsce kolejne interwencje Policji.

W wykonaniu zarządzenia sędziego kurator przeprowadził wywiad i w godzinach popołudniowych przedstawił sprawozdanie sędziemu. Wynika z niego, że Wojciech K. otrzymuje obecnie pomoc finansową w postaci zasiłku okresowego, zapewnił dzieciom obiady w szkole i przedszkolu, a ponadto od około miesiąca uczestniczy w spotkaniach terapeutycznych w Ośrodku Leczenia Uzależnień. Asystent rodziny współpracuje z rodziną od sierpnia 2016 roku. Od grudnia 2015 roku do czerwca 2016 roku w miejscu zamieszkania rodziny były dwie interwencje policji. W ocenie kuratora wobec zmiany sytuacji wskazane jest objęcie rodziny wzmożonym nadzorem kuratora sądowego.

Również w dniu 22 września 2016 roku wpłynęło zażalenie pełnomocnika Wojciecha K. na postanowienie dnia 12 września 2016 roku. W zażaleniu został zawarty wniosek o wstrzymanie wykonania tego postanowienia. W uzasadnieniu zażalenia podniesiono także, że zaistniały nowe okoliczności. Sąd Rejonowy rozpozna wniosek i zażalenie 23 września 2016 roku.

Postępowanie w tej sprawie z uwagi na charakter i okoliczności sprawy będzie monitorowane w zakresie czynności związanych z nadzorem administracyjnym.

SSO Paweł Urbaniak
Rzecznik Prasowy
Sądu Okręgowego w Łodzi