Europejski Trybunał Praw Człowieka rozpatrzył skargę pana Łukasza, która dotyczyła nieuzasadnionego przedłużania jego pobytu w szpitalu psychiatrycznym, pomimo że opiekujący się nim lekarze stwierdzali, że wystarczająca będzie opieka ambulatoryjna.

Korzystne opinie biegłych

Wobec pana Łukasza toczyło się postępowanie karne. Zapadło postanowienie, że konieczne jest zastosowanie środka zabezpieczającego – umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym. Sąd w sierpniu 2014 r. uznał, że w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu był on niepoczytalny.

Dwa miesiące później dwóch lekarzy psychiatrów oraz psycholog po przebadaniu skarżącego wydali opinię, z której wynikało, że stan jego zdrowia uległ poprawie. Stwierdzili również, że możliwość popełnienia podobnych czynów przez pana Łukasza jest niska. Ocenili też, że może leczyć się dalej w warunkach ambulatoryjnych, a nie szpitalnych.

Najbliższa rodzina mężczyzny podczas wysłuchania przed sądem okręgowym w grudniu 2014 roku zobowiązała się do opieki nad panem Łukaszem po opuszczeniu przez niego szpitala psychiatrycznego oraz do pomocy w jego dalszym leczeniu. Sąd jednak postanowił zaczerpnąć dodatkowej opinii od innych dwóch lekarzy psychiatrów oraz psychologa. Taka opinia została wydana w marcu 2015 roku. Wskazano w niej, że schizofrenia jest obecnie w okresie remisji oraz potwierdzono poprzednią diagnozę. Ponadto biegli podkreślili, że wsparcie rodziny w procesie leczenia może korzystnie wpłynąć na skarżącego oraz obniżyć ryzyko popełnienia podobnych przestępstw w przyszłości. Miesiąc później lekarze ze szpitala psychiatrycznego, w którym przebywał pan Łukasz, wystawili kolejną pozytywną opinię o pacjencie i podkreślali, że w pełni współpracuje on z personelem medycznym.

Decyzja sądu

Mimo to w maju 2015 roku sąd okręgowy po ponownym wysłuchaniu rodziny nie wyraził zgody na opuszczenie szpitala psychiatrycznego przez pacjenta. Uzasadnił to faktem, że członkowie rodziny również leczyli się psychiatrycznie i w jego ocenie nie mają możliwości w pełni zaopiekować się skarżącym. Takie orzeczenie zapadło wbrew pozytywnej opinii biegłych (powołanych ponownie).

Pan Łukasz złożył zażalenie, w którym zakwestionował rozstrzygnięcie sądu I instancji. Jednak sąd apelacyjny nie zgodził się z jego argumentami i utrzymał w mocy postanowienie sądu okręgowego. Wtedy pan Łukasz zdecydował się na wniesienie skargi do ETPC.

Jednostronna deklaracja rządu przed ETPC

Trybunał w Strasburgu zaakceptował jednostronną deklarację rządu polskiego, w której władze potwierdziły, że w sprawie pana Łukasz doszło do naruszenia pozbawienia wolności bez podstawy prawnej w okresie od października 2014 roku do grudnia 2015 roku, kiedy to pan Łukasz opuścił szpital psychiatryczny. Ponadto zobowiązał się do wypłaty 25 tys. zł.
Skarżącego w postępowaniu przed ETPC reprezentowała Helsińska Fundacja Praw Człowieka.