Niedawny Dzień Ojca to okazja do przyjrzenia się działaniom Służby Więziennej skierowanym na poprawę relacji rodzinnych osób przebywających za murami. W jednostkach penitencjarnych przebywają więźniowie, którzy próbują na nowo nauczyć się jak być dobrym ojcem.

Izolacja penitencjarna nie zwalnia więźniów z pełnienia przypisanych im ról społecznych, a zwłaszcza roli rodzica. Często właśnie pobyt w izolacji jest punktem wyjścia do zmian, czasem refleksji i określenia na nowo siebie jako rodzica. Czy utrzymanie więzi dziecka z uwięzionym rodzicem jest w ogóle możliwe?

Utrzymanie właściwych relacji osób przebywających w izolacji więziennej z osobami bliskimi stanowi jeden z priorytetów resocjalizacji. Włączenie rodzin więźniów do współpracy w oddziaływaniach penitencjarnych, podejmowanych w trakcie izolacji więziennej zwiększa szanse na właściwe funkcjonowanie skazanych po drugiej stronie muru. Rodzina jest największym sprzymierzeńcem Służby Więziennej w oddziaływaniach resocjalizacyjnych, dlatego tak duży nacisk kładziony jest na realizację programów w zakresie integracji rodzin.

Przykładem takich oddziaływań są działania podejmowane w Zakładzie Karnym w Siedlcach gdzie od wielu lat realizowane są programy i projekty, których celem jest odbudowa i zacieśnienie relacji więźniów z rodziną.

Jednym z oddziaływań sprzyjających integracji rodzin jest Projekt realizowany przez Fundację Sławek „Poczytaj mi”, który polega na nagraniu czytanej przez więźnia bajki. Nagranie jest przygotowane profesjonalnie przez realizatora dźwięku, utrwalone na płycie CD wraz z podkładem muzycznym wysłane do dziecka osoby osadzonej wraz z oprawą graficzną przygotowaną przez rodzica.

Według danych Fundacji ,,Sławek” wśród ok. 3000 badanych beneficjentów (osoby uwzględnione to więźniowie, byli więźniowie oraz osoby wobec, których zastosowano środki probacyjne) aż 52 % beneficjentów deklaruje, że ma dzieci.

Uwięzienie jednego z członków rodziny pociąga za sobą negatywne skutki nie tylko dla funkcjonowania osoby skazanej ale także dla całego systemu rodzinnego. Konsekwencją przebywania rodziców w warunkach izolacji więziennej jest znaczne ograniczenie ich udziału w życiu rodzinnym, ponieważ nie wywiązują się oni ze swoich obowiązków rodzicielskich i małżeńskich. Uwięzienie matki/ojca wpływa także na ujemnie na emocjonalny, behawioralny i społeczny rozwój dziecka (Marczak M., 2008).

Dziecko, chociaż nie jest odpowiedzialne za sytuację życiową rodzica, ponosi negatywne konsekwencje jego izolacji. Nagranie CD bajki dla dziecka to możliwość pośredniego kontaktu z rodzicem. Możliwość usłyszenia jego głosu, to szansa usłyszenia od ojca po raz pierwszy ,,kocham cię synku”.

Połowa wszystkich uwięzionych rodziców ma tylko sporadyczny kontakt z dziećmi lub traci go całkowicie w czasie pozbawienia wolności. Konsekwencją przebywania rodziców w warunkach izolacji więziennej jest znaczne ograniczenie ich udziału w życiu rodzinnym, ponieważ nie wywiązują się oni ze swoich obowiązków rodzicielskich i małżeńskich. Z brytyjskich badań wynika, że utrzymywanie kontaktu z rodziną zmniejsza prawdopodobieństwo ponownych konfliktów z prawem, poza tym w wielu przypadkach dobro dziecko staje się motywacją do zmiany swojego dotychczasowego postępowania przez skazanego (www.storybookdads.org.uk).

Projekt skłania skazanych do refleksji nad ich dziećmi, które muszą wychowywać się, dorastać w czasie ich izolacji bez rodzica.

W siedleckiej jednostce tradycją stały się spotkania rodzinne, które organizuje Służba Więzienna przy współudziale Fundacji i Stowarzyszeń dwa razy w roku. Spotkania te mają na celu maksymalnie zaangażować skazanych do tego wydarzenia. Zazwyczaj skazani przygotowują spektakl teatralny, który wstawiany jest podczas spotkania. Spotkania rodzinne to czas, w którym więźniowie mogą dać dziecku uwagę, czas, wspólną zabawę… coś o czym często zapominali zanim trafili za kraty. Więźniowie często na nowo uczą się jak być dobrym rodzicem.

Od maja br. w ramach Projektu Caritas Diecezji Siedleckiej „2 KROKI” oddziaływania w zakresie kształtowania właściwych relacji w rodzinie angażują skazanych-ojców do jeszcze intensywniejszej pracy nad sobą oraz zadbania o poprawę relacji z najbliższymi.

Na podstawie Projektu powstał program resocjalizacji „OJCIEC NIEzłomNY”, który ma na celu podniesienie kompetencji społecznych skazanych, w szczególności budowania zdrowych relacji w rodzinie, przeciwdziałanie czynnikom kryminogennym, a zwłaszcza agresji i przemocy w rodzinie oraz problemom uzależnień.

Jednym z elementów programu są warsztaty Tato.Net prowadzone przez Prezesa Fundacji Cyryla i Metodego, a zarazem trenera Inicjatywy Tato.Net. dr. Dariusza Cupiała.

Bycia ojcem zaangażowanym można i warto się uczyć. Jest to możliwe niezależnie od aktualnej sytuacji życiowej oraz braku odpowiednich wzorców wyniesionych z rodzin wyjściowych wystarczy tylko chcieć…

Dzień Ojca wymyśliła amerykanka Sonory Smart Dodd, córki weterana wojny secesyjnej Williama Smarta. Sonora Dodd, dowiedziawszy się o ustanowieniu Dnia Matki (w 1907 r) wpadła na pomysł, aby także uczczcić wszystkich ojców, którzy zmają swój istotny i bardzo ważny wkład w wychowanie dziec — w szczególności chodziło jej o własnego ojca, który po śmierci matki samotnie wychowywał ją oraz pięcioro młodszego rodzeństwa. Pierwszy Dzień Ojca był świętem loklanym i odbył się 1910 roku w jednym z miasteczek stanu Waszyngton. W Polsce Dzień Ojca został ustanowiony w roku 1965 i jest obchodzony 23 czerwca.