Sygn. akt III Cz 1761/14

POSTANOWIENIE

Dnia 16 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędziowie SO Gabriela Sobczyk

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2014 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa T. S.

przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej

od postanowienia zawartego w punkcie 2 wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju

z dnia 8 sierpnia 2014 r., sygn. akt I C 522/13

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zasądzić od powoda na rzecz pozwanej kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie,

3.  zasądzić od powoda na rzecz pozwanej kwotę 16,50 zł (szesnaście złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Cz 1761/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem dotyczącym kosztów postępowania zawartym w punkcie 2 wyroku z dnia 8 sierpnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu – Zdroju odstąpił od obciążenia powoda kosztami postępowania na podstawie art. 102 kpc, ponieważ pomimo oddalenia powództwa roszczenie powoda stanowiło konsekwencję błędów pozwanego w ustaleniu doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu w procesie likwidacji szkody, a pozwana niedokładnie zanalizowała przedłożoną przez powoda dokumentację medyczną, gdyż w nieprawidłowej wysokości przyjęła procentowy uszczerbek na zdrowiu powoda, nie dostrzegając, że w dokumentacji medycznej powoda występują rozbieżności w zakresie urazów palców drugiego i trzeciego, a dopiero w odpowiedzi na wezwanie przedsądowe skierowała powoda na badanie lekarskie, po przeprowadzeniu którego ustalono w sposób odmienny uszczerbek w zakresie poszczególnych palców, przyjmując uszczerbek palca drugiego na 2% ( (...)), palca trzeciego na 3% ( (...)), palca czwartego na 2% (142/AP). Natomiast zakres procentowy pozycji (...) ręki prawej to od 5 do 10%, przyjęte przez pozwaną 2% nie mieści się zatem w ustalonym zakresie, pozycja (...) dotyczy innych uszkodzeń w zakresie palców trzeciego i czwartego niż wymienione w pozycji 140, która to właśnie pozycja winna zostać przyjęta do określenia uszczerbku palca trzeciego ręki prawej, w którym nastąpiła amputacja paliczka. Błędne przyjęcie przez pozwaną w postępowaniu likwidacyjnym zakresu uszkodzeń poszczególnych palców prowadziło do odmowy przyznania powodowi dodatkowego świadczenia, co było dla niego niezrozumiałe do tego stopnia, że oczekiwał wyjaśnienia sprawy przed sądem w procesie prowadzonym z udziałem zakładu ubezpieczeń. W cenie Sądu Rejonowego obciążenie powoda kosztami procesu strony pozwanej, a ściślej rzecz biorąc kosztów zastępstwa prawnego, byłoby w takim wypadku rozwiązaniem niesłusznym i niezwykle krzywdzącym.

Zażalenie na to postanowienie złożyła pozwana wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kwoty 1 217 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania przez sądem pierwszej instancji oraz o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego od powoda na jej rzecz. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie art. 98 kpc poprzez jego niezastosowanie, a przecież z uwagi na przegranie sporu powód powinien ponieść koszty procesu poniesione przez pozwaną oraz art. 102 kpc poprzez jego zastosowanie, gdyż nie zachodziły przesłanki do jego stosowania. W uzasadnieniu wskazała, że nie dała powodowi żadnych podstaw do wszczęcia procesu, a dochodzona pozwem kwota była od początku rażąco zawyżona, gdyż jej uwzględnienie musiałoby się łączyć z ustaleniem u powoda uszczerbku na zdrowiu w wysokości dwukrotnie wyższej od stwierdzonego, a powód był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika. Zakwestionowała także popełnienie błędu w postępowaniu likwidacyjnym. Niezasadne jest odstąpienie od obciążenia powoda kosztami postępowania, gdy pozwana wypłaciła powodowi świadczenie w wysokości wyższej niż uszczerbek na zdrowiu ustalony przez biegłego.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. W uzasadnieniu wskazał, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zastosował art. 102 kpc, gdyż pozwana popełniła błąd w toku postępowania likwidacyjnego. Ponadto pomiędzy majątkiem powoda a pozwanej zachodzi duża dysproporcja na niekorzyść powoda, a odstąpienie od obciążenia kosztami jest zgodne z zasadami współżycia społecznego, ponieważ powód doznał trwałej deformacji kończyny i to nie ulegnie zmianie w przyszłości. Jednocześnie wskazał, że wysokość wynagrodzenia pełnomocnika w sprawie o wartości dochodzonego roszczenia 5 000 zł wynosi 600 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zasadą w toku procesu jest odpowiedzialność za wynik procesu, dlatego też strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (por. art. 98 § 1 kpc). Sąd Rejonowy nie zastosował tej zasady, lecz wyjątek od niej – art. 102 kpc (zasadę słuszności). Zastosowanie tego przepisu (art. 102 kpc) dotyczyć musi szczególnie uzasadnionych wypadków i nie może być stosowane w każdej sprawie, jest to wyjątek od reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Takie sformułowanie wprawdzie nie jest klauzulą generalną, jednak opiera się na zwrocie niedookreślonym, który może odsyłać również do argumentów natury aksjologicznej. Regulacja ta znajdzie zastosowanie w wyjątkowych sytuacjach, gdy z uwagi na okoliczności konkretnej sprawy, oparcie rozstrzygnięcia na zasadach ogólnych postępowania cywilnego dotyczących zwrotu kosztu procesu byłoby nieuzasadnione, i ma ona charakter dyskrecjonalny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 r. III CZ 75/12, opubl. LEX nr 1353220). Zasadnie także wskazuje Sąd Najwyższy, że okoliczności związane z przebiegiem sprawy takie jak charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem takie jak sytuacja majątkowa i życiowa strony mają wpływ na stosowanie art. 102 kpc, ale ocena czy takie wypadki rzeczywiście wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który dokonuje jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r. V CZ 124/12, opubl. LEX nr 1341727).

W rozpoznawanej sprawie, zdaniem Sądu Okręgowego, okoliczności związane z przebiegiem postępowania likwidacyjnego nie mogą bezpośrednio wpływać na wynik procesu w zakresie kosztów postępowania, nic nie stało bowiem na przeszkodzie, aby przed wytoczeniem powództwa zasięgnąć porady u osoby posiadającej odpowiednią wiedzę medyczną i ustalić rzeczywistą wysokość procentowego uszczerbku na zdrowiu powoda. Powód tego nie uczynił. Sam zaś brak wiedzy medycznej nie może wpływać na ustalenie, że doszło do szczególnie uzasadnionego wypadku z art. 102 kpc, także w związku z traumatycznym przeżyciem i trwałą deformacją kończyny powoda. Nie sposób także nie zauważyć, że powód pomimo opinii biegłego wskazującej na 8,5% uszczerbek na zdrowiu podtrzymywał swoje powództwo żądając nadal 5 000 zł, czyli kwoty jaką pozwana zobowiązana byłaby zapłacić za uszczerbek na jego zdrowiu powiększony o dalszych 10%.

W takich okolicznościach, gdy powód otrzymał od pozwanej kwotę 4 500 zł za 9% uszczerbek na zdrowiu (umówionej po 500 zł za każdy procent uszczerbku na zdrowiu), jego rzeczywisty uszczerbek na zdrowiu wynosi 8,5%, a dochodził on w procesie dalszej kwoty 5 000 zł, nie ma żadnej możliwości, aby zastosować wyjątkowy przepis art. 102 kpc, nie można bowiem nie brać pod uwagę tego, że żądanie powoda przekracza o ponad 100% jego rzeczywisty uszczerbek na zdrowiu (wynosi on 8,5%, a nie 19%), a pozwana aby się temu żądaniu przeciwstawić musiała odpowiedzieć na pozew złożony przez powoda i bronić się przed jego żądaniami w procesie ponosząc koszty wynagrodzenia swojego pełnomocnika.

Dlatego też, zdaniem Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie oparte na zasadzie słuszności jest w rozpoznawanej sprawie rażąco niesprawiedliwe, a reguły sprawiedliwościowe zostały oczywiście naruszone, co spowodowało potrzebę ingerencji w wydane postanowienie zawarte w wyroku na podstawie złożonego zażalenia. Zażalenie jednak nie w całości jest uzasadnione, gdyż żąda się w nim zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej jako kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji kwoty 1 217 zł, podczas gdy wartość przedmiotu sporu wynosi 5 000 zł, takiej kwoty domagał się powód, za co za tym idzie minimalna stawka wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym wynosi 600 zł [por. § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490)].

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 § 1 kpc w związku z art. 397 § 1 i 2 kpc oraz art. 98 § 1 i 3 kpc w związku z art. 99 kpc i § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, należało orzec jak w punkcie 1 sentencji, gdyż doszło do naruszenia art. 102 kpc, ponieważ Sąd Rejonowy nieprawidłowo zastosował ten przepis naruszając w ten sposób zasady słuszności. Na kwotę 617 zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego (600 zł) i opata od pełnomocnictwa (17 zł).

Jednocześnie, na podstawie art. 385 kpc w związku z art. 397 § 1 i 2 kpc oraz art. 98 § 1 i 3 kpc w związku z art. 99 kpc, należało orzec jak w punkcie 2 sentencji, gdyż żądanie kosztów procesu w kwocie przewyższającej 617 zł było nieuzasadnione.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 in fine kpc w związku z § 6 pkt 3 i § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, albowiem powód przegrał sprawę w 51%, a pozwana wniosła o zasądzenie kosztów postępowania, a była reprezentowany przez radcę prawnego, przy czym pozwana poniosła koszty postępowania w wysokości 90 zł (30 zł – opłata od pozwy, a 60 zł – wynagrodzenie pełnomocnika), zaś powód 60 zł – wynagrodzenie pełnomocnika. Powód powinien jednak ponieść kwotę 73,50 zł tytułem kosztów postępowania (51% ze 150 zł – sumy kosztów), dlatego też różnicę pomiędzy tą kwotą, a poniesioną przez niego w wysokości 60 zł zasądzono od powoda na rzecz pozwanej.

SSR (del.) Roman Troll SSO Tomasz Pawlik SSO Gabriela Sobczyk