Sygn. akt VIII Gz 110/13

POSTANOWIENIE

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Kala

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2013 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy

z powództwa T. P. i A. R.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia15 lipca 2013 r., sygn. akt VIII GNc 3750/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia15 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił wniosek pozwanego o zwolnienie od opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że pozwany domagał się zwolnienia od opłaty sądowej argumentując, iż znajduje się w trudnej sytuacji finansowej spowodowanej sytuacją rynkową. Pozwany nie sprecyzował tej okoliczności, nie złożył również żadnej dokumentacji związanej z jego sytuacją majątkową. W tej sytuacji Sąd Rejonowy zważył, iż wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, pozwany nie wykazał że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych. Zdaniem Sądu Rejonowego samo stwierdzenie o braku środków nie jest wystarczające dla wykazania tej okoliczności, a pozwany nie przedstawił żadnego dowodu tego stanu.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pozwany wniósł o jego zmianę i pełne uwzględnienie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Skarżący zarzucił rozstrzygnięciu Sądu rejonowego uchybienie przepisom procedury poprzez nieuwzględnienie oświadczeń złożonych przez pozwanego we wniosku oraz braku wezwania go do uzupełnienia braków formalnych tj. naruszenie przepisów art. 103 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c.

W uzasadnieniu zażalenia pozwany podniósł, że podał we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, iż ma problemy finansowe, a Sąd Rejonowy z bliżej nieznanych przyczyn uznał te wyjaśnienia za nieudowodnione. Wskazał też, że Sąd Rejonowy miał obowiązek w takim przypadku wezwać pozwanego do usunięcia braków formalnych wniosku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowychw sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167. poz. 1398 ze zm.) Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Do rozstrzygnięcia wniosku osoby prawnej o zwolnienie od kosztów sądowych potrzebne są miarodajne informacje o jej kondycji finansowej i możliwościach płatniczych. Korzyść ze zwolnienia od kosztów ma odnieść strona i to ona powinna w sposób sprawnyi wszechstronny przedstawić argumenty na rzecz uwzględnienia wniosku.

Należy wskazać, że zawarte w art. 103 ustawy z 2005 r. o kosztach sądowychw sprawach cywilnych sformułowanie – „jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie” - należy rozumieć jako obowiązek wykazania trwałej niemożności uzyskania środków na uiszczenie kosztów sądowych. W sytuacji, gdy wnosząca o zwolnienie strona nie przedstawiła jakichkolwiek danych ani dokumentów ilustrujących jej kondycję finansową, brak było podstaw do oceny czy przesłanka niemożności uzyskania środków rzeczywiście zachodziła, czy też np. strona chwilowo wyzbyła się środków pieniężnych np. w związkuz poczynionymi inwestycjami.

Konieczność ponoszenia kosztów sądowych jest składnikiem prowadzenia działalności, a jej zasadą jest obowiązek równoważnego traktowania wszystkich zobowiązań, w tym również związanych z koniecznością obrony praw w procesie. Planowanie wydatków bez uwzględnienia kosztów prowadzenia postępowań sądowych jest naruszeniem zasady równoważnościw traktowaniu powinności finansowych. Należności Skarbu Państwa nie powinny być spychane na margines konieczności dysponowania środkami finansowymi przy preferencyjnym traktowaniu innych powinności.

Wobec lakonicznej treści wniosku i braku jakichkolwiek danych dotyczących sytuacji majątkowej i faktycznie posiadanych przez pozwanego środków, Sąd nie mógł ocenić jego aktualnej sytuacji. Nie dołączono podstawowych dokumentów ilustrujących kondycję finansową spółki w postaci bilansu, rachunku zysków i start, spisu majątku, czy choćby deklaracji podatkowych, które pozwoliłyby zweryfikować twierdzenia strony o braku środków pozwalających opłacić zarzuty.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, w sytuacji, gdy strona będąca osobą prawną nie przedstawiła żadnych informacji dotyczących majątku spółki, Sąd nie miał obowiązku przeprowadzania dochodzenia w tym przedmiocie. Jedynie, bowiem w odniesieniu do osób fizycznych, w art. 102 ust. 2 zdanie drugie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewidziano możliwość zastosowania art. 130 k.p.c, w przypadku, gdy oświadczenie o stanie majątkowym i rodzinnym osoby fizycznej nie zawiera wszystkich wymaganych danych.

W rozpatrywanej sprawie wnioskodawca, poza twierdzeniami dotyczącymi swojej trudnej sytuacji finansowej, nie dostarczył żadnych konkretnych danych pozwalających na zbadanie stanu i wartości posiadanego przez spółkę majątku, jak też stanu środków pieniężnych.

Udokumentowanie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych przez osobę prawną odnosi się do sfery dowodowej regulowanej przepisami o postępowaniu dowodowym (art. 227-234 kpc). Dlatego skutkiem zaniechania wnioskodawcy w tym zakresie jest oddalenie wniosku, o czym słusznie orzekł Sąd Rejonowy na podstawie przepisu art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych a contrario.

Mając na względzie wskazane wyżej argumenty Sąd Okręgowy oddalił zażalenie pozwanego na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc uznając je za bezzasadne.