Sygn. akt VIII U 2282/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lipca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił B. N. prawa do emerytury na tej podstawie, że na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy uznał wnioskodawcy za udokumentowany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 22 dni. Jako pracę w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił okres od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. Jako pracy w warunkach szczególnych Zakład nie uwzględnił okresów zatrudnienia w (...) Zakładach Radiowych od 6 lutego 1978 r. do 31 maja 1985 r. oraz w Zakładach (...) od 14 września 1989 r. do 28 lipca 1994 r., gdyż nie zostały prawidłowo wystawione świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Przedłożone świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 15 kwietnia 1983 r. nie zawiera pieczątki nagłówkowej oraz informacji do kiedy była wykonywana praca w warunkach szczególnych, ponadto wskazane w tym świadectwie i przedłożonych angażach stanowisko „kierowca” nie jest jednoznaczne ze stanowiskiem kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony wymienionym w załączniku do resortowego zarządzenia, a z dokumentacji (angaży) nie wynika marka samochodu i jego ładowność.

/decyzja k. 57/58 akt emerytalnych/.

W dniu 10 sierpnia 2015 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i przyznanie emerytury. Wniósł o zaliczenie do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych zakwestionowanych okresów zatrudnienia. W uzasadnieniu odwołania wskazał, iż pierwszą w życiu pracę podjął w dniu 21 grudnia 1971 r. w (...) Zakładach (...) na stanowisku tokarza, i świadczył ją do momentu powołania go do odbycia zasadniczej służby wojskowej tj. do 26 stycznia 1976 r. Podał, że w toku odbywania służby wojskowej w okresie od 26 stycznia do 31 marca 1976 r. ukończył kurs kierowców samochodów ciężarowych a po jego ukończeniu jeździł pojazdami typu rakietowozy (...)157, S. (...), sanitarką typu L.. Następnie po odbyciu służby wojskowej w dniu 6 lutego 1978 r. wrócił do pracy w (...) Zakładach (...) na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, na którym pracował do 31 maja 1985 r., choć to nie znajduje potwierdzenia w zachowanej dokumentacji osobowej z tego okresu zatrudnienia. Potwierdzenia pracy w warunkach szczególnych na tożsamym stanowisku pracy nie znajduje również w dokumentacji osobowej wnioskodawcy drugi sporny okres zatrudnienia od 14 września 1989 r. do 28 lipca 1994 r., mimo, że w zakładzie tym wnioskodawca woził w ramach 5 lub 6 zespołów towar do miast w całej Polsce tj. G., G. i S., a w okresie wakacyjnym był oddelegowywany do pracy na koloniach zakładowych do dyspozycji kierownictwa kolonii oraz przywożenia i dowożenia uczestników kolonii na poszczególne turnusy co wykaże zeznaniami świadków. / odwołanie k. 2-3/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie argumentując jak w uzasadnieniu skarżonej decyzji. Wyjaśnił dodatkowo, że jako pracę w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił okres zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15. Dodał też, że w przypadku drugiego spornego okresu zatrudnienia brak jest świadectwa pracy w warunkach szczególnych. / odpowiedź na odwołanie k. 4-4 odw./.

Na rozprawie poprzedzającej wydanie orzeczenia wnioskodawca poparł odwołanie. Oświadczył, że wniósł o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 16 września 1987 r. do 31 lipca 1989 r. w firmie (...) J. K. oraz w (...) Zakładach Radiowych od 6 lutego 1978 r. do 31 maja 1985 r. i w Zakładach (...) od 14 września 1989 r. do 28 lipca 1994 r.,

od 1 sierpnia 1994 r. do 15 września 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

/protokół rozprawy k. 25-26, 28/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca B. N., urodzony (...), z wnioskiem o emeryturę wystąpił w dniu 15 czerwca 2015 r. Nie jest członkiem OFE. / wniosek k. 1-8 odw. akt emerytalnych/.

Przed organem rentowym wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował staż ubezpieczeniowy w wymiarze 26 lat, 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych / okoliczność bezsporna/.

Organ rentowy uznał wnioskodawcy za udokumentowany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 22 dni, to jest okres zatrudnienia w (...) spółce z o.o. w Ł. od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15. /decyzja k. 57/58, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 15/16 akt emerytalnych/.

Wnioskodawca posiada prawo jazdy kat. C, C+ E od dnia 13 października 1977 r., kat. D od dnia 7 listopada 1985 r., kat. D + E od dnia 1 lipca 1999 r., kat. T od dnia 13 października 1977 r. /bezsporne/

Od 21 grudnia 1971 r. do 31 maja 1985 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 maja 1985 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko tokarza (po uprzednim ukończeniu kursu (...) przyuczającego do zawodu tokarza) a ostatnio kierowcy / świadectwo pracy z 31.05.1985 r. koperta k. 17/.

Wnioskodawca jako tokarz pracował na tokarni, toczył elementy do adapterów z metalu i aluminium / zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:19:20 w zw. z e-protokół rozprawy z dnia 25 lutego 2016 r. 00:02:59/.

W dniu 15 kwietnia 1983 r. powyższy pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczono, że w okresie zatrudnienia w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. od 6 lutego 1978 r. do dnia wystawienia świadectwa (nie wskazano daty końcowej) wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy wymienionym w wykazie A Dziale VIII poz. 2 pkt. 5 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 18 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 kwietnia 1982 r. /świadectwo wykonywania pracy w warunkach z 15.04.1983 r. akta osobowe koperta k. 17 oraz k. 17/18 akt kapitałowych/.

W (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. wnioskodawca został zatrudniony od dnia 21 grudnia 1971 r. na podstawie umowy o pracę zawartej początkowo na okres próbny 7 dni a po jego upływie na czas nieokreślony na stanowisku przyuczonego do zawodu w ramach (...), w pełnym wymiarze czasu pracy. /umowa o pracę z 21.12.1971 r., zgłoszenie do (...) z 10.12.1971 r. akta osobowe koperta k. 17/.

Zgodnie z zachowaną dokumentacją osobową w tym angażami i kwestionariuszem osobowym wnioskodawca zajmował kolejno stanowiska:- od dnia 1 września 1972 r. stanowisko przyuczonego tokarza;- od listopada 1973 r. stanowisko tokarza. /angaże z 1.09.1972 r., wypowiedzenie warunków płacy i pracy z 30.10.1973 r., karta obiegowa zmiany z 9.01.1976 r., kwestionariusz osobowy z 2.02.1978 r.

B. N. w trakcie zatrudnienia w wskazanym wyżej zakładzie pracy w okresie od dnia 26 stycznia 1976 roku do dnia 16 stycznia 1978 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z pracy celem odbycia służby został zwolniony z dniem 24 stycznia 1978 roku. /karta obiegowa zmiany z 9.01.1976 r. akta osobowe koperta k. 17, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 23/24 akt kapitałowych, kopia książeczki wojskowej – k. 69-72 akt kapitałowych/

W trakcie odbywania zasadniczej służby wojskowej w okresie od 26 stycznia do 1 kwietnia 1976 r. wnioskodawca ukończył przeszkolenie wojskowe – kurs kierowców samochodowych i uzyskał podstawowe kwalifikacje specjalistyczne w specjalności wojskowej nr 030 (korpusie osobowym, grupie wojsk samochodowych). /legitymacja specjalisty wojskowego koperta k. 18, kopia książeczki wojskowej – k. 69-72 akt kapitałowych/

W dniu 2 października 1977 r. w G. wydano wnioskodawcy legitymację odznaki brązowej „Wzorowy kierowca”, z której wynika, że wnioskodawca został wyróżniony tą odznaką. /legitymacja odznaki brązowej „Wzorowy kierowca” akta osobowe koperta k. 17/

Z legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy i zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 8 lutego 2002 r. wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w powyższym zakładzie pracy od dnia 21 grudnia 1971 r. na stanowisku kierowcy. /legitymacja ubezpieczeniowa akta osobowe koperta k. 17, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 17/18 akt kapitałowych/

Wnioskodawca po odbyciu zasadniczej służby wojskowej z dniem 6 lutego 1978 r. roku powrócił do pracy w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. na stanowisko – kierowcy na czas nieokreślony z wynagrodzeniem według V grupy zaszeregowania oraz przyznano dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu i za wykonywanie czynności dodatkowych w formie dodatkowego zlecenia. We wniosku w sprawie zatrudnienia pracownika z dnia 2 lutego 1978 r. wskazano, że odwołujący powinien zostać przyjęty na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (posiada wymagane kwalifikacje w tym prawo jazdy C) /umowa o pracę z 6.02.1978 r., wniosek w sprawie zatrudnienia pracownika z 2.02.1978 r., umowa zlecenia z 6.02.1978 r., karta obiegowa zmiany z 2.02.1978 r. akta osobowe koperta k. 17, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 17/18 akt kapitałowych/.

Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej skarżący otrzymywał angaże, w których wskazywano stanowisko kierowcy (ze wskazaniem grupy zaszeregowania według stawki godzinowej plus premia), z wyjątkiem angażu z dnia 18 stycznia 1980 roku, w którym wskazano stanowisko – kierowca samochodu ciężarowego (od dnia 1 stycznia 1980 r.) a kolejny angaż z dnia 2 września 1980 r. wskazuje już stanowisko kierowcy. Nadto we wnioskach o ustalenie lub zmianę wynagrodzenia z dnia 2 maja 1979 r., 4 stycznia 1980 r. wnioskodawca był i zostanie zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

/wnioski o ustalenie lub zmianę wynagrodzenia z 2.05.1978 r., 2.05.1979 r., 4.01.1980 r., 8.06.1981 r., angaże z 22.05.1979 r., 27.05.1978 r., 18.01.1980 r., 2.09.1980 r., 15.11.1980 r., 16.06.1981 r., 14.06.1983 r., umowy zlecenia z 1.08.1980 r., 1.12.1980 r., 1.05.1981 r., zawiadomienie o nowych warunkach płacowych z 15.08.1984 r. akta osobowe koperta k. 17, zeznania św. A. R. e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:05:41 /.

W dniu 20 lutego 1985 r. wnioskodawca złożył do pracodawcy (kierownika D. (...)) wniosek o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 31 maja 1985 r. z zachowaniem 3-miesiecznego okresu wypowiedzenia. /wniosek z 20.02.1985 r. akta osobowe koperta k. 17/.

W dniu 10 maja 1985 r. kierownik działu transportu złożył wniosek do wydziału kadr powyższego pracodawcy o wystawienia zaświadczenia stwierdzającego, że wnioskodawca był zatrudniony w powyższym zakładzie od dnia 6 lutego 1978 r. na stanowisku kierowcy samochodu (...). Pod wnioskiem stwierdzono, że takowe zaświadczenie zostało wydane wnioskodawcy. /wniosek z 10.05.1985 r. akta osobowe koperta k. 17/

W Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wnioskodawca był zatrudniony od 13 czerwca 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. początkowo na stanowisku kierowcy autobusu – ucznia a od 9 listopada 1985 r. na stanowisku kierowcy autobusowego. Okres zatrudnienia w tym zakładzie od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 został przez ZUS uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych. /świadectwo pracy – k. 7/8 akt kapitałowych/

W firmie (...) J. K. wnioskodawca był zatrudniony od 16 września 1987 r. do 31 lipca 1989 r. na stanowisku pracownika fizycznego. /świadectwo pracy – k. 9/10 akt kapitałowych/

Od 14 września 1989 r. do 28 lipca 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 28 lipca 1994 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko kierowcy. / świadectwo pracy – k. 11/12 akt kapitałowych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 21/22 akt kapitałowych, legitymacja ubezpieczeniowa akta osobowe koperta k. 17/

Wnioskodawca pracował w tym zakładzie jako kierowca ciężarówki z przyczepą / zeznania wnioskodawcy e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:19:20 w zw. z e-protokół rozprawy z dnia 25 lutego 2016 r. 00:02:59, zeznania św. L. W. e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:10:56, zeznania św.R. B. e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:13:35 /.

W Zakładach (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. wnioskodawca został zatrudniony od dnia 14 września 1989 r. do na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony do dnia 13 grudnia 1989 r. a od dnia 14 grudnia 1980 r. na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy, w pełnym wymiarze czasu pracy. /umowy o pracę – k. 31-34 akt emerytalnych, zeznania św.L. W. e-protokół rozprawy z dnia 1 grudnia 2015 r. 00:10:56, R. B. 00:13:35 /.

Zgodnie z angażami stanowisko kierowcy wnioskodawca zajmował do 30 kwietnia 1993 r. w Zakładach (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł.. Z dniem 1 maja 1993 r. przyznano wnioskodawcy stanowisko kierowcy – dystrybutora. / angaże i wypowiedzenie warunków umowy o prace k. 35- 38 akt emerytalnych/

Od 1 sierpnia 1994 r. do 15 września 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 15 września 1994 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko kierowcy – rozwoziciela. / świadectwo pracy – k. 13/14akt kapitałowych/

Od 20 września 1994 r. do 31 października 2007 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. w W. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 31 października 2007 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko magazyniera. / świadectwo pracy – k. 15/16 akt kapitałowych/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, których wiarygodność nie była przez strony kwestionowana, oraz zeznania odwołującego się i zgłoszonych przez niego świadków poza świadkiem J. K. i zeznaniami wnioskodawcy dotyczącymi rodzaju zatrudnienia w jego firmie, o czym niżej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art. 184 ust. 2, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z przepisu art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że ubezpieczonym będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Dodatkowo § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, iż właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac wykonywanych w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale VIII (zatytułowanym „W transporcie i łączności”) pod poz. 2 „ prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Do prac tego rodzaju należy wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 r. w dziale VIII poz. 2 pkt. 5 praca na stanowisku „kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony”.

Stosownie zaś do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku i ogólnego stażu pracy. Organ rentowy zaliczył także wnioskodawcy okres pracy w warunkach szczególnych w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 w wymiarze 1 roku, 7 miesięcy i 22 dni. Spór dotyczył ewentualnego pozostałego okresu zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych, gdyż do ustawowego minimum brakowało mu 13 lat 4 miesiące i 8 dni.

Odnosząc się do powyższej spornej kwestii w pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, że regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków / por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562/.

Ponieważ wnioskodawca wskazywał, że w objętym sporem okresie wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony Sąd, mając na uwadze przedstawione powyżej zapatrywanie, na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji pracowniczej oraz zeznania zgłoszonych świadków, a także zeznania samego wnioskodawcy.

Analiza umów o pracę i angaży oraz przeprowadzone postępowanie wykazało, że wnioskodawca posiada prawo jazdy kat. C, C+ E , T od dnia 13 października 1977 r.

Od 21 grudnia 1971 r. do 31 maja 1985 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca zajmował stanowisko tokarza (po uprzednim ukończeniu kursu (...) przyuczającego do zawodu tokarza), jak sam zeznał jako tokarz pracował na tokarni, toczył elementy do adapterów z metalu i aluminium, co potwierdza zachowana dokumentacja osobowa w tym angaże i kwestionariusz osobowy. B. N. w trakcie zatrudnienia w wskazanym wyżej zakładzie pracy w okresie od dnia 26 stycznia 1976 roku do dnia 16 stycznia 1978 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową. Wnioskodawca po odbyciu zasadniczej służby wojskowej z dniem 6 lutego 1978 r. powrócił do pracy w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. na stanowisko – kierowcy na czas nieokreślony z wynagrodzeniem według V grupy zaszeregowania oraz przyznano dodatek za rodzaj prowadzonego pojazdu i za wykonywanie czynności dodatkowych w formie dodatkowego zlecenia. We wniosku w sprawie zatrudnienia pracownika z dnia 2 lutego 1978 r. wskazano, że odwołujący powinien zostać przyjęty na czas nieokreślony na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego (posiada wymagane kwalifikacje w tym prawo jazdy C).

W dniu 15 kwietnia 1983 r. powyższy pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym zaświadczono, że w okresie zatrudnienia w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. od 6 lutego 1978 r. do dnia wystawienia świadectwa (nie wskazano daty końcowej) wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy wymienionym w wykazie A Dziale VIII poz. 2 pkt. 5 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 18 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 kwietnia 1982 r. /świadectwo wykonywania pracy w warunkach z 15.04.1983 r. akta osobowe koperta k. 17 oraz k. 17/18 akt kapitałowych/.

W dniu 10 maja 1985 r. kierownik działu transportu złożył wniosek do wydziału kadr powyższego pracodawcy o wystawienia zaświadczenia stwierdzającego, że wnioskodawca był zatrudniony w powyższym zakładzie od dnia 6 lutego 1978 r. na stanowisku kierowcy samochodu (...). Pod wnioskiem stwierdzono, że takowe zaświadczenie zostało wydane wnioskodawcy.

Z powyższego wynika zatem w sposób nie budzący wątpliwości, że wnioskodawca j stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony od powrotu z wojska po uzyskaniu do tego stosownych uprawnień, czyli od 6 lutego 1978 r. do 31 maja 1985 r. i dokumentacja pracownicza w tym zakresie jest kompatybilna z zeznaniami świadków i twierdzeniami wnioskodawcy, natomiast stanowisko tokarza nie jest zatrudnieniem w warunkach szczególnych, zatem nie można wnioskodawcy zaliczyć wcześniejszego okresu zatrudnienia oraz służby wojskowej. Okres ten stanowi: 7 lat 3 miesiące i 26 dni.

W Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. wnioskodawca był zatrudniony od 13 czerwca 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. początkowo na stanowisku kierowcy autobusu – ucznia a od 9 listopada 1985 r. na stanowisku kierowcy autobusowego. Okres zatrudnienia w tym zakładzie od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 został przez ZUS uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych, co stanowi 1 rok, 7 miesięcy i 22 dni.

W firmie (...) J. K. wnioskodawca był zatrudniony od 16 września 1987 r. do 31 lipca 1989 r. na stanowisku pracownika fizycznego.Sad w tym zakresie odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom wnioskodawcy i zgłoszonego świadka, J. K., albowiem świadectwo pracy wydane przez pracodawcę odwołującemu bezpośrednio po zakończeniu stosunku zatrudnienia nie wskazuje na jego pracę w szczególnych warunkach. B. N. nie wykazał także, iż wnosił o jego sprostowanie, nie wskazywał także tego okresu jako zatrudnienia w warunkach szczególnych pisząc odwołanie, okoliczność ta ujawniła się później, gdy okazało się, iż biorąc pod uwagę przebieg jego kariery zawodowej może nie osiągnąć ustawowego minimum, a same zeznania świadków nie wystarczą, gdy z dokumentacji pracowniczej wynika coś innego.

Prawo do emerytury wcześniejszej jest przywilejem w stosunku do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Tym samym przepisy regulujące nabywanie prawa do tego szczególnego świadczenia emerytalnego muszą być interpretowane ściśle, a ustalenia dotyczące faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych muszą być precyzyjne i nie budzące wątpliwości. Stanowi ono w systemie emerytalnym uprawnienie wyjątkowe związane z ujemnym oddziaływaniem zdrowotnym warunków pracy na pracownika, co uzasadnia przyjęcie wcześniejszego wieku emerytalnego. Emerytura w obniżonym wieku jest przywilejem wygaszanym, a mające charakter wyjątkowy obowiązujące bezwzględnie przepisy regulujące nabycie prawa muszą być wykładane ściśle z wyłączeniem wykładni rozszerzającej, gwarantując zachowanie celu, dla którego wprowadzono wskazane odstępstwo / por. wyroki SN z dnia 13 września 2011 r. I UK 107/11 legalis 461854, z dnia 9 maja 2006 r. II UK 25/12 legalis 304164, z dnia 16 listopada 2010 r. I UK 124/10 legalis 315456 oraz Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 stycznia 2014 r. III AUa 420/13 czy też wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lutego 2013 r. III AUa 1005/12/.

Sąd ocenia zaś wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonana została na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, w jego ocenie uwzględniała wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważył materiał dowodowy jako całość, dokonał wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odniósł je do pozostałego materiału dowodowego por. wyrok SN z 10 czerwca1999 r. II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655/.

Od 14 września 1989 r. do 28 lipca 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 28 lipca 1994 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko kierowcy ciężarówki z przyczepą, jednakże z dniem 1 maja 1993 r. przyznano wnioskodawcy stanowisko kierowcy – dystrybutora.

Pracą w warunkach szczególnych jest przy tym praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Normatywne rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne; pierwsze dotyczy wykonywania stale i w pełnym wymiarze takiej pracy, warunkiem drugiego jest wymienienie jej w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Praca która nie spełnia łącznie obu kryteriów nie uprawnia do emerytury w niższym wieku emerytalnym określonym w tym rozporządzeniu. ( tak: wyrok Sądu Najwyższego 2009-02-10, II UK 199/08, L.). W świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest zatem spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze / por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 r., sygn. II UKN 39/00, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2002, Nr 11, poz. 272/.

W tej sytuacji Sąd zaliczył wnioskodawcy jako pracę w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w tym zakładzie od 14 września 1989 r. do 30 kwietnia 1993 r., albowiem stanowisko dystrybutora nie wynika z cytowanego rozporządzenia, co stanowi 3 lata 7 miesięcy i 17 dni.

Od 1 sierpnia 1994 r. do 15 września 1994 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 15 września 1994 r. w wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowisko kierowcy – rozwoziciela. Jednakże za okres ten wnioskodawca nie legitymuje się świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach, nie przedstawił także żadnych osobowych źródeł dowodowych na ten okres zatrudnienia i nie podnosił go w odwołaniu.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy wskazać należy, iż prowadzenie samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach, a łączne okresy zatrudnienia w tym charakterze wynoszą:

- z tytułu pracy w (...) Zakładach Radiowych (...) w Ł. od 6 lutego 1978 r. do 31 maja 1985 r. Okres ten stanowi: 7 lat 3 miesiące i 26 dni.

- z tytułu pracy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od 9 listopada 1985 r. do 30 czerwca 1987 r. , co stanowi 1 rok, 7 miesięcy i 22 dni.

- z tytułu pracy w Zakładach (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. od 14 września 1989 r. do 30 kwietnia 1993 r., co stanowi 3 lata 7 miesięcy i 17 dni- czyli 12 lat 7 miesięcy i 5 dni.

Reasumując, warunek minimum 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach nie został przez wnioskodawcę spełniony. W konsekwencji na podstawie art. 477 14 § 1 kpc Sąd Okręgowy odwołanie jako bezzasadne oddalił.