Sygn. akt III RC 349/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 marca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Legionowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Hańczyc-Górska

Protokolant: Dawid Cegiełko

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2016 r. w Legionowie na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko G. P.

o alimenty

I.  zasądza od G. P. na rzecz córki E. P. urodzonej dnia (...) w N. alimenty w kwocie po 400 (czterysta) złotych miesięcznie płatne do jej rąk do dnia 10 każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 2 grudnia 2015 roku;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami sądowymi i przejmuje je na Rachunek Skarbu Państwa;

IV.  koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi;

V.  nadaje wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 grudnia 2015 roku E. P. wniosła o zasądzenie alimentów od pozwanego G. P. na jej rzecz w wysokości 700 złotych miesięcznie, płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca z góry do jej rąk z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. W uzasadnieniu wskazała, że urodziła się w dniu (...) i jest pełnoletnia, jednak nie może utrzymać się samodzielnie, bowiem jest studentką III roku studiów licencjackich stacjonarnych na kierunku administracji prowadzonych przez (...) Kardynała S. W.. Obecnie nie ma żadnego stałego dochodu. Z uwagi na naukę nie ma obiektywnej możliwości uzyskania stałego dochodu, który mogłaby przeznaczyć na zaspokojenie swoich potrzeb. Do 30 września 2015 roku otrzymywała od ojca rentę po zmarłej matce oraz kwotę 400 złotych od pozwanego. Z uwagi na trudną sytuację swojej młodszej siostry, swoją część renty przekazała młodszej siostrze, gdyż znajduje się w gorszej sytuacji finansowej od niej. Jednocześnie pozwany zaprzestał zapewniać jej i jej siostrze wyżywienie, ubranie oraz dostęp do internetu. Wraz z siostrą wszelkie potrzeby muszą zapewniać sobie same. Do jej usprawiedliwionych potrzeb należą: wyżywienie, ubranie, zapewnienie higieny osobistej, wydatków związanych z kształceniem i edukacją, ochroną zdrowia, rozrywką i kulturą, sportem, rekreacją i wypoczynkiem. Pozwany ma stałą pracę. Stosuje wobec powódki, jej siostry i babci przemoc psychiczną i ekonomiczną.

Pozwany G. P., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w zażaleniu na postanowienie Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 11 grudnia 2015 roku uznał powództwo do kwoty 400 złotych miesięcznie. ( k. 28)

Ostatecznie na rozprawie w dniu 30 marca 2016 roku powódka poparła powództwo w całości (k. 99), a następnie wniosła o zasądzenie alimentów w kwocie 400 złotych miesięcznie, zaś pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości. (k. 99, k. 101 )

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka E. P. ma 22 lata. Urodziła się w dniu (...) ze związku małżeńskiego J. P. oraz G. P.. (dowód: odpis skrócony aktu urodzenia k. 3) Matka powódki zmarła w 2010 roku. E. P. ma skoliozę rozpoznaną jeszcze w dzieciństwie. Powinna przyjmować na stałe leki hormonalne z uwagi na nieregularne miesiączki, których koszt wynosi 120 złotych raz na trzy miesiące. Powódka zamieszkuje wraz z młodszą siostrą i babcią oraz ojcem w domu będącym współwłasnością w 4/6 części jej ojca oraz w częściach po 1/6 części jej oraz siostry. Zajmuje w nim jeden pokój. Powódka nie ponosi kosztów utrzymania domu. E. P. studiuje na III roku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia 3 – letnich na kierunku administracja na Wydziale Prawa i Administracji (...) Kardynała S. W. w W.. Planowany termin ukończenia studiów to 30 września 2016 roku. (dowód: zaświadczenie k. 4) Obecnie pisze pracę licencjacką. Zamierza kontynuować naukę i zdobyć tytuł magistra. Zajęcia ma każdego dnia w tygodniu od poniedziałku do piątku. Powtarza trzeci rok studiów, co jak podała, spowodowane jest stresami w domu. E. P. ukończyła liceum ogólnokształcące i nie ma wyuczonego żadnego zawodu. W miesiącu styczniu i lutym 2016 roku podjęła pracę na umowę zlecenia w sklepie spożywczym „u I.”. Zarobiła miesięcznie kwotę 300 złotych, łącznie 600 złotych. Od miesiąca września 2015 roku pozwany zaprzestał utrzymywania obu córek. Przekazał do ich dyspozycji rentę po matce w łącznej kwocie około 750 złotych netto miesięcznie. Renta wpływa na konto młodszej siostry powódki, która przekazuje jej część na jej potrzeby. Ponadto pozwany na utrzymanie powódki przekazuje kwotę 400 złotych miesięcznie, zaś na utrzymanie młodszej córki kwotę 350 złotych miesięcznie. Powódka jako swoje stałe miesięczne wydatki podała: kwotę 110 złotych na zakup karty miejskiej, przy czym do stacji PKP dojeżdża samochodem, który stanowi współwłasność jej i jej chrzestnego. Koszt paliwa do samochodu to kwota 100 złotych miesięcznie. Samochód zakupiła przeznaczając nań swoje oszczędności oraz pieniądze ze sprzedaży biżuterii, a także pomógł jej finansowo jej chrzestny i babcia. Jest to samochód marki O. (...) z 2001 roku o wartości około 5000 tysięcy złotych. E. P. wykorzystuje go do dokonywania zakupów oraz wyjazdów na cmentarz na grób matki. Pozostałe koszty jej utrzymania to kwota około 350 złotych przeznaczana na wyżywienie, 50 złotych - internet, około 100 złotych – telefon, około 150 złotych na środki czystości, około 100 złotych na ubranie. Wspomaga ją finansowo chrzestny w miarę możliwości, ponieważ ma swoją rodzinę oraz babcia przekazując jej kwotę 50 złotych miesięcznie. Powódka nie posiada środków na zakup książek, uczy się za pomocą internetu. E. P. pozostaje w konflikcie z pozwanym. Konflikt spowodowany jest tym, że powódka wraz z siostrą i babcią nie zgodziły się na zamieszkanie partnerki pozwanego we wspólnym domu. W ubiegłym roku G. P. trzykrotnie wzywał policję na interwencje. Wobec takiego stanowiska powódki pozwany zaczął wykręcać żarówki w pokoju powódki. Zimą doszło do awarii pieca w domu, którą pozwany długo usuwał. Przez okres jednego miesiąca babcia powódki nie miała ogrzewania w zajmowanym pokoju. W pokoju powódki są nieszczelne okna, przez co jest zimno. Po zamknięciu dostępu do salonu, pozwany włączał radio i opuszczał dom. E. P. jest współwłaścicielką nieruchomości, w której zamieszkuje. Ponadto jest właścicielką gruntów otrzymanych po matce, a mianowicie działki o powierzchni ponad 1000 m 2 przylegającej do działki, na której położony jest dom oraz współwłaścicielką wraz z siostrą działki o powierzchni mniejszej niż 1 000 m 2 położonej w Ł. przy ulicy (...). Nie osiąga z tych działek żadnych korzyści. Działki te zostały przepisane na ich rzecz przez babcię. Przez okres 2,5 roku pozwany kupował E. P. jedzenie oraz przez dwa miesiące przed złożeniem pozwu przekazywał na jej rzecz kwotę 400 złotych miesięcznie. Wcześniej zawoził powódkę na wizyty lekarskie u okulisty, zdarzało się, że opłacał jej wizyty lekarskie. W czasie leczenia spowodowanego guzem piersi zawiózł ją do lekarza. Pozwany sfinansował powódce kurs prawa jazdy. Powódka nie ma oszczędności. E. P. pali papierosy, na które miesięcznie przeznacza kwotę 96 złotych. W ocenie powódki jej miesięczny koszt utrzymania wynosi około 1200 złotych. Strony postępowania pozostają w głębokim konflikcie i nie rozmawiają ze sobą. (dowód: przesłuchanie powódki k. 99 – 100, k. 101, przesłuchanie pozwanego k. 100 - verte – 100, odpis skrócony aktu urodzenia k. 3, zaświadczenie k. 4, kopia decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego k. 5, kopie dowodów wpłat k. 10 – 18)

Pozwany G. P. ma 50 lat. Posiada wykształcenie zawodowe, z zawodu jest mechanikiem samochodowym. Pracuje jako kierowca betonomieszarki z wynagrodzeniem miesięcznym netto w kwocie 1860 złotych. (dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 87) W 2014 uzyskał przychód w kwocie 33 391 złotych, zaś dochód w kwocie 32 167,25 złotych. (dowód: kopia Pit k. 34 – 35, kopie dokumentów k. 36 – 42) Natomiast w 2015 roku uzyskał przychód w kwocie 30 674,36 złotych, a dochód w kwocie 29 339, 36 złotych. (dowód: kopie Pit k. 88 – 89, k. 90 - 91) Podejmował prace dorywcze przy remontach domów lub przy mechanice samochodowej, których zaprzestał. Zamieszkuje wraz z córkami i matką zmarłej żony w domu położonym we wsi Ł. posadowionym na działce o powierzchni 500 m 2, którego jest współwłaścicielem. Ponosi koszty utrzymania domu, które wynoszą: energia elektryczna w kwocie 220 – 240 złotych miesięcznie, kanalizacja – 70 złotych miesięcznie. Ponosi opłaty z tytułu wywozu nieczystości w kwocie 40 złotych miesięcznie. (dowód: kopia faktur k. 46 - 49, kopie dowodów wpłat k. 51 – 56) Opłaca podatek od nieruchomości w kwocie około 350 złotych rocznie. (dowód: kopie dowodów wpłat k. 48- 49) Ponosi koszty utrzymania swojego samochodu marki O. (...) z 2000 roku o wartości 3 000 złotych w kwocie 200 złotych miesięcznie. (dowód: kopia polisy k. 50). Jest właścicielem dwóch działek rolnych o powierzchni 1700 i 2000 m 2 położonych we wsi I. w gminie S.. Nie osiąga z nich żadnego dochodu. G. P. choruje na nadciśnienie, żylaki kończyn dolnych, niewydolność żył, zaburzenie jelit, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz epizod depresyjny. Przyjmuje na stałe leki, których miesięczny koszt wynosi 50 - 60 złotych. (dowód: zaświadczenie k. 43) G. P. pozostaje w konkubinacie i chce zamieszkać z partnerką we wspólnym domu, w którym zamieszkuje wraz z córkami i matką swojej zmarłej żony. Z tego powodu doszło do konfliktu pomiędzy stronami procesu. Pozwany uznał, że w takiej sytuacji nie będzie podejmował dodatkowych prac, ponieważ ma problemy ze zdrowiem, a nadto, jak podał, nie chce mu się bo jest wyganiany z domu. Uważa, że nie powinien ponosić kosztów utrzymania powódki, ponieważ dobrze sobie radzi, ma samochód i żyje ponad stan. Pozwany zamierza przeprowadzić remont domu. G. P. oświadczył, że naprawił piec grzewczy w domu oraz spłuczki w WC. (dowód: przesłuchanie pozwanego k. 100 – verte - 101, przesłuchanie powódki k. 99 – 100, k. 101, kopie Pit 37 k. 34 – 35, kopie dokumentów k. 38 – 42, kopia zaświadczenia lekarskiego k. 43, dowody wpłat k. 46 – 49, kopie dokumentów k. 50 – 61, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach k. 87, dowody wpłat k. 81 – 86, kopia zeznania Pit 11 k. 88 – 89, kopia Pit 40A/11A k. 90 – 91)

W ocenie Sądu Rejonowego w pełni wiarygodny jest dowód z przesłuchania powódki E. P. (k 99 – 100. K 101) oraz dowód z przesłuchania pozwanego G. P. (k 100 – verte - 101), bowiem ich zeznania są spójne, logiczne, konsekwentne i korespondują ze sobą w istotnych momentach w sprawie. Nie mogą się ostać w ocenie Sądu Rejonowego twierdzenia pozwanego dotyczące osiąganych przez niego dochodów. Przed zaistnieniem konfliktu z córką podejmował on prace dorywcze, jednak później ich zaprzestał uznając że został zwolniony z ciążącego na nim obowiązku. Wprawdzie choruje, jednak nie przedstawił przed Sądem żadnej decyzji uznającej go za osobę niepełnosprawną czy też niezdolną do pracy, a zatem może, zdaniem Sądu, podejmować dodatkowo prace dorywcze i w ten sposób poprawić swoją sytuację zarobkową. Ponadto jest właścicielem dwóch działek położonych we wsi I. gmina S. oraz samochodu. Skoro znajduje się w trudnej sytuacji majątkowej, to powinien wykorzystać w pełni swoje możliwości zarobkowe. Ponadto twierdzenia pozwanego, jakoby powódka znajdowała się w bardzo dobrej sytuacji finansowej nie mogą się ostać. Pozostają bowiem w sprzeczności z twierdzeniami powódki, a nadto z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro powódka nie posiada wyuczonego zawodu i kontynuuje naukę w systemie stacjonarnym, nie jest jeszcze w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych kosztów w całości. Także konflikt istniejący pomiędzy stronami nie zwalnia ojca od obowiązku łożenia na utrzymanie córki, która nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.

W ocenie Sądu uznać należy za wiarygodne dowody z dokumentów złożone do akt, bowiem ich wiarygodności i autentyczności nikt nie kwestionował.

Sąd nie obdarzył mocą dowodową wydruków z kas fiskalnych dołączonych do akt sprawy, bowiem stanowią one jedynie potwierdzenie tego, iż danego dnia zakupione zostały we wskazanym sklepie określone towary, jednak nie określają one kto je zakupił i na zaspokojenie czyich potrzeb.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu przedmiotowe powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k. r. o. rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowanie. Z treści art. 135 § 1 k. r. o. wynika natomiast, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Powódka E. P. studiuje na III roku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia 3 – letnich na kierunku administracja na Wydziale Prawa i Administracji (...) Kardynała S. W. w W.. Planowany termin ukończenia studiów to 30 września 2016 roku. Obecnie pisze pracę licencjacką. Zamierza kontynuować naukę i zdobyć tytuł magistra. Zajęcia na uczelni ma każdego dnia w tygodniu od poniedziałku do piątku, zaś jej potrzeby związane z utrzymaniem i nauką są znaczne. Jest to wynikiem realizacji obowiązku szkolnego oraz rozwojem aktywności życiowej. Powódka jest półsierotą, przysługującą jej rentę po matce w kwocie brutto około 420 złotych miesięcznie przekazała siostrze, która jest obecnie w klasie maturalnej oraz od pozwanego otrzymuje kwotę 400 złotych miesięcznie. Zamieszkuje wraz z siostrą, babcią oraz ojcem w domu, który jest ich współwłasnością. Nie ponosi kosztów utrzymania domu, ponosi je pozwany. Jest współwłaścicielką samochodu osobowego, który zakupiła przy pomocy finansowej chrzestnego i babci. Podejmowała prace dorywcze, z których miesięcznie osiągała dochód w kwocie około 300 złotych.

Pozwany G. P. ma 50 lat, pracuje zawodowo, przy czym jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 1860 złotych netto miesięcznie. Dodatkowo podejmował prace dorywcze, z których zrezygnował. W toku postępowania stwierdził, że taką decyzję podjął z uwagi na stan zdrowia oraz z uwagi na istniejący konflikt z powódką spowodowany chęcią zamieszkania jego partnerki we wspólnym domu, przez co stracił ochotę do pracy. Pozwany przyjmuje na stałe leki, których miesięczny koszt wynosi 50 – 60 złotych.

Wprawdzie powódka jest osobą pełnoletnią, jednak z uwagi na to, iż studiuje w systemie stacjonarnym, w ocenie Sądu Rejonowego, nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności – przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Należy, zatem, przyjąć, że w sytuacji, gdy dziecko jest pełnoletnie, lecz kontynuuje naukę w systemie stacjonarnym, winno być nadal utrzymywane przez rodziców.

Ustalając wysokość alimentów Sąd Rejonowy miał na uwadze, że powódka jest osobą pełnoletnią uczącą się, z tego powodu nie mogłaby połączyć pracy zarobkowej oraz rozwoju osobistego, edukacji i prawidłowego przygotowania się do nauki. W orzeczeniu z dnia 27 stycznia 1999 r. sygn. akt II CKN 828/97 Sąd Najwyższy wskazał, że z uwagi na chęć kontynuowania nauki przez pełnoletnie dziecko, nie można wymagać samodzielnego przez nie utrzymania się, gdyż nadrzędne jest ukończenie przez nie szkoły.

Podkreślić należy, że matka powódki nie żyje, a zatem cały ciężar osobistego starania o utrzymanie i wychowanie jej powinien spoczywać na jej ojcu. Nie zasługuje na uwzględnienie w ocenie Sądu Rejonowego, stanowisko pozwanego, w którym ponad zaspokajanie potrzeb emocjonalnych córki stawia swój związek z inną kobietą, a nadto stwierdzenie, że istnienie na tym tle konfliktu z córką zwalnia go z jakichkolwiek obowiązków wobec jego pełnoletniej, jednak studiującej córki. Sytuacja panująca pomiędzy stronami jest niezwykle skomplikowana, jednak powódka ukończyła liceum ogólnokształcące, nie ma wyuczonego zawodu, a zatem ojciec powinien jeszcze, choćby w części, partycypować w kosztach jej utrzymania. Wprawdzie powódka otrzymuje rentę po matce, jednak jak podała, przekazała swoją część tej renty siostrze. Nawet gdyby dysponowała swoją częścią świadczenia, jego wysokość nie pozwoliłaby zaspokoić jej usprawiedliwionych potrzeb w całości. Wprawdzie pozwany dobrowolnie przekazywał córce kwotę 400 złotych miesięcznie oraz obu córkom rentę po ich matce w kwocie łącznej około 750 złotych netto miesięcznie, jednak wniósł o oddalenie powództwa w całości. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, że minimalny miesięczny koszt utrzymania E. P. może wynosić nie mniej niż 1 200 złotych. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że pozwany powinien partycypować finansowo w kosztach utrzymania powódki, zwłaszcza że pozwany nie spełnia swojego obowiązku poprzez osobiste starania o jej wychowanie. Nie można zaliczyć w pełni do świadczenia alimentacyjnego ponoszonych przez pozwanego wydatków na utrzymanie domu, w którym strony zamieszkują już choćby z tej przyczyny, że pozwany jest jego współwłaścicielem w udziale wynoszącym 4/6 części, a zatem utrzymując ten dom spełnia także swoje zobowiązania. (art. 207 k. c.)

Zasadą kodeksową, jest że dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, zaś wysokość alimentów określa się w oparciu o możliwości zarobkowe, biorąc pod uwagę całokształt sytuacji dłużnika alimentacyjnego, nie zaś jedynie aktualne zarobki. Według Sądu pozwany posiada stałe zatrudnienie, może też podejmować prace dorywcze co umożliwia mu uzyskanie dochodu, zaś pozwany nie posiada zaświadczenia o niezdolności do pracy na podstawie, którego Sąd mógłby jego możliwości zarobkowe obniżyć. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 r. sygn.akt. III CZP 91/86 „Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody.” W ocenie Sądu zasądzona kwota alimentów jest wystarczająca do zaspokojenia usprawiedliwionych, podstawowych potrzeb powódki takich jak normalne warunki bytowania i prawidłowy rozwój fizyczny, przy przyjęciu kryterium równej stopy życiowej rodziców i dzieci, oraz zapewni jej odpowiedni do jej wieku i uzdolnień prawidłowy rozwój umysłowy, a także rozrywki i wypoczynek obecnie oraz w okresie najbliższego rozwoju. Sama okoliczność, że wspomaga ją finansowo jej chrzestny oraz babcia nie zwalnia pozwanego od obowiązku świadczenia na jej rzecz. E. P. podejmowała już prace dorywcze w celu częściowego zaspokojenia swoich potrzeb. Odpowiednio organizując sobie zajęcia na uczelni, może nadal w ten sposób zaspakajać częściowo swoje potrzeby. Także okoliczność, że powódka powtarza III rok studiów nie może, zdaniem Sądu Rejonowego, uzasadniać oddalenia powództwa, bowiem z zasad doświadczenia życiowego wynika, że panująca w rodzinie atmosfera, a zwłaszcza interwencje Policji, konflikty i awantury, może wpływać negatywnie na osiągane wyniki w nauce. Strony zgodnie zeznały, że takie okoliczności mają miejsce w ich rodzinie.

Ustalając wysokość alimentów Sąd miał też na względzie możliwości zarobkowe ojca dziecka. Ustalone świadczenie alimentacyjne nie doprowadzi go do niedostatku, bowiem uzyskuje on wynagrodzenie za pracę. Zasądzona w wyroku kwota alimentów stanowi część całkowitego, miesięcznego kosztu utrzymania powódki.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku z mocy artykułu 128, 135 i 133 kro, oddalając powództwo w pozostałej części jako zbyt wygórowane.

O rygorze natychmiastowej wykonalności w punkcie pierwszym wyroku Sąd orzekł na zasadzie artykułu 333 § 1 punkt 1 k. p. c .

Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, bowiem na G. P. ciąży obowiązek alimentacyjny na rzecz dwójki dzieci, a uzyskiwane przez pozwanego dochody nie są znaczne, a zatem w ocenie Sądu Rejonowego pozwany nie może uiścić należnej na rzecz Skarbu Państwa, a nieuiszczonej przez zwolnioną od kosztów mocą ustawy powódkę, opłaty od pozwu bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy na podstawie art. 113 ust. 1 punkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity : Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm.) orzekł jak w punkcie III wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k. p. c., bowiem powódka uległa pozwanemu jedynie w około 43 %.