Sygn. akt IC 734/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2016r.

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Niemczyk

Protokolant: st. sekr. sądowy M. K.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 kwietnia 2016r. w S. sprawy

z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

przeciwko K. S. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej K. S. (1) na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 40.450,00 zł (czterdzieści tysięcy czterysta pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01.04.2015r. do dnia 31.12.2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów procesu w całości, których szczegółowe wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu;

III.  nakazuje ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku kwotę 64,00 zł (sześćdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 734/15

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej K. S. (1) kwoty 40.450,00 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 14.05.2014 roku K. S. (2), wówczas pracownik powódki, znając elektroniczne hasło dostępu do rachunku bankowego powódki oraz korzystając z uzyskanego kodu, umożliwiającego wykonanie transakcji drogą elektroniczną, dokonał bez wiedzy powódki wpłaty na rachunek bankowy swojej żony K. S. (1) kwoty w wysokości 15.006,00 zł, podając jako tytuł transakcji frazę „fv 01/05/2014”. Celem uwiarygodnienia dokonanej wpłaty, K. S. (2) złożył bezpośrednio w biurze rachunkowym, świadczącym usługi na rzecz powódki (tj. z pominięciem powódki) oryginał faktury VAT nr (...). W związku z tym, że pozwana nie wykonywała na rzecz powódki jakichkolwiek usług szkoleniowych, faktura została odesłana pozwanej bez księgowania.

W dniu 02.06.2014 r. K. S. (2) ponownie wykonał operację przelania z konta powódki na konto K. S. (1), tym razem kwoty 10.000,00 zł, podając jako tytuł transakcji frazę ”zasilenie konta”.

W dniu 20.06.2014 r. K. S. (2) znowu dokonał transakcji przelania kwoty z konta powódki na konto pozwanej, tym razem kwoty 12.000,00 zł, podając jak tytuł transakcji frazę „zasilenie konta”

W okresach tych nie łączyły jednak powódki z pozwaną żadne stosunki zobowiązaniowe, z których mógłby wynikać obowiązek „zasilenia konta” pozwanej.

W dniu 22.08.2014 r. K. S. (2) kolejny raz dokonał przelewu z konta powódki na konto pozwanej, tym razem kwoty w wysokości 3.444,00 zł, podając jako tytuł transakcji frazę „zapłata za fakturę”.

W okresie tym nie łączyły z jednak z pozwaną żadne stosunki zobowiązaniowe: pozwana nie świadczyła na rzecz powódki usług i nie przekazywała powódce jakichkolwiek faktur.

Ponieważ pozwana uzyskała kosztem powódki korzyść majątkową w łącznej kwocie 40.450,00 zł bez podstawy prawnej powódka wnosi jak w pozwie.

Pozwana K. S. (1), reprezentowana przez radcę prawnego , w odpowiedzi na pozew (k. 71 – 76) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe stanowisko pozwana wskazała, że nie zgadza się z żądaniem pozwu, uznając go za bezzasadny. Pozwana nie zgadza się z twierdzeniem jakoby otrzymała od powódki świadczenie bez podstawy prawnej.

Wierzytelność, której dotyczą wskazane w pozwie przelewy wynika z umowy zawartej pomiędzy powódką, a K. S. (2). K. S. (2) był i jest certyfikowanym egzaminatorem (...) i na zlecenie powoda od stycznia 2012 roku przeprowadził (...) egzaminów (...) oraz 110 egzaminów e-urzędnik. Z tytułu przeprowadzonych egzaminów przysługiwało mu wynagrodzenie w kwocie 18,00 zł za każdy z nich. Łącznie za same egzaminy (...), przysługiwała mu względem powódki wierzytelność w wysokości 47.286,00 zł. Pomiędzy stronami istniał zwyczaj, że niektóre z wierzytelności przysługujące K. S. (2) z innych tytułów niż przeprowadzenie egzaminów (...) były fakturowane przez K. S. (1) lub były przelewane na jej rachunek bankowy. Podobna sytuacja miała miejsce odnośnie wynagrodzenia K. S. (2) z tytułu przeprowadzenia egzaminów (...), gdyż strony umówiły się, że zapłata należności zostanie dokonana na rzecz K. S. (1). W tym celu pomiędzy K. S. (2), a K. S. (1) została zawarta umowa przelewu wierzytelności. W dniu 05.05.2014 roku pozwana wystawiła fakturę VAT nr (...), którą powódka zaakceptowała, zaksięgowała i dokonała zapłaty.

Pozostała część należności z tytułu przeprowadzenia egzaminów przez K. S. (2), zgodnie z ustaleniami stron, przelana została bezpośrednio na rachunek pozwanej bez wystawienia faktur.

Zapłata dokonana przez powódkę stanowiła uregulowanie należności z tytułu przeprowadzenia egzaminów (...) przez K. S. (2).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

K. S. (1), jako sprzedawca, wystawiła na (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., jako nabywcę, fakturę VAT nr (...), w której jako datę sprzedaży wpisano dzień 5.05.2014 roku, tytułem usługi szkoleniowej (...). Faktura została wystawiona na kwotę netto 12.200,00 zł, kwotę podatku 2.806,00 zł i kwotę brutto 15.006,00 zł. Na fakturze wskazano sposób Zapłaty: przelew, data 12.05.2014.

(dowód: faktura VAT nr (...) k. 18)

Z rachunku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. nr (...) w S. na rachunek K. S. (1) przelano kwoty:

1/ na rachunek numer (...) w dniu 14.05.2014 roku została przelana kwota 15.006,00 zł.

W tytule transakcji wpisano: fv 01/05/2014;

2/ na rachunek numer (...) w dniach:

- 2.06.2014 roku została przelana kwota 10.000,00 zł; w tytule transakcji wpisano: zasilenie konta;

- 20.06.2014 roku została przelana kwota 12.000,00 zł; w tytule transakcji wpisano: zasilenie konta;

- 22.08.2014 roku została przelana kwota 3.444,00 zł; w tytule transakcji wpisano: zapłata za fakturę.

(dowód: potwierdzenie przelewu k. 14, k. 15, 16, 17)

Przelewy wykonał K. S. (2), który miał dostęp do konta bankowego powódki i hasła umożliwiającego dokonanie przelewu. Przelewy te zostały wykonane bez zgody spółki.

(dowód: zeznanie świadka W. M. złożone na rozprawie w dniu 1.10.2015 roku czas nagrania 00:28:11, 00:38:04, k. 156 – 157, zeznanie świadka A. B. złożone na rozprawie w dniu 1.10.2015 roku czas nagrania 01:06:52, 01:14:20, k. 15, k. 158 – 159; przesłuchanie dyrektora powodowej spółki (...) złożone na rozprawie w dniu 25.02.2016 roku czas nagrania00:15:08, 00:24:06, k. 248 v – 249)

Faktura nr (...) z dnia 05.05.2014 roku oznaczona symbolem 488 wystawiona przez K. S. (1) została wyrejestrowana z ewidencji księgowej zgodnie z poleceniem prezesa spółki w dniu 28.02.2015 roku.

(bezsporne: pismo z dnia 11.12.2015 roku k. 218)

Pismem z dnia 03.03.2015 roku powód wezwał K. S. (1) do zwrotu środków pieniężnych w wysokości 40.450,00 zł, które w okresie od maja do sierpnia 2014 roku bez podstawy prawnej wpłacone zostały na należący do niej rachunek bankowy.

(dowód: pismo z dnia 03.03.2015 roku – k. 20)

W piśmie z dnia 12.05.2015 roku skierowanym do K. S. (2) (...) Towarzystwo (...) wskazało, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (PL- (...)) jest akredytowanym Centrum Egzaminacyjnym (...) i posiada ważną akredytacje do 10.12.2015 r. Zgodnie z podpisaną umową z dnia 23.01.2015 roku pomiędzy (...) Towarzystwem (...), a firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Centrum Egzaminacyjne ma obowiązek zarejestrowania certyfikowanych egzaminatorów (...), rozliczania się z certyfikowanymi egzaminatorami (...) z tytułu przeprowadzonych egzaminów. Z tytułu przeprowadzonych egzaminów Centrum Egzaminacyjne wystawia (...) Towarzystwu (...) fakturę za zrealizowane egzaminy. Z otrzymanych środków Centrum ma obowiązek wypłacić wynagrodzenie swoim egzaminatorom. Centrum Egzaminacyjne powinno wypłacić należne wynagrodzenie egzaminatorowi K. S. (2) za wszystkie przeprowadzone egzaminy (...) wykonywane na rzecz Centrum Egzaminacyjnego w latach 2012 -2014.

(dowód: pismo z dnia 12.05.2015 r. – k. 77)

Umową przelewu wierzytelności datowaną na dzień 30.09.2014 roku K. S. (2) przelał na rzecz K. S. (1) kwotę 47.286,00 zł z tytułu przysługującej mu wobec (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wierzytelności za przeprowadzenie egzaminów (...) w okresie od stycznia 2012 roku do sierpnia 2014 roku.

(dowód: kopia umowa przelewu wierzytelności z dnia 30.09.2014 roku – k. 89)

Pismem z dnia 16.12.2014 roku powód wezwał K. S. (2) do rozliczenia się ze spółką i zwrotu bezprawnie pobranych środków pieniężnych w terminie do dnia 23.12.2014 roku na rachunek bankowy lub do kasy spółki.

(dowód: pismo z dnia 16.12.2014 roku – k. 123)

Pismem z dnia 06.01.2015 roku K. S. (2) wezwał powoda do zapłaty na jego rzecz kwoty 44.302,01 zł z tytułu umowy, na mocy której spółka zobowiązała się do zapłaty wynagrodzenia za wykonanie egzaminów (...) dla Centrum Egzaminacyjne PL- (...) w latach 2012-2014 (kwota 39.515,00 zł) oraz wynikającą z odsetek naliczanych od kwoty głównej od dnia powstania wymagalności roszczenia (kwota 47877,01 zł).

(dowód: pismo z dnia 06.01.2015 roku – k. 124)

Pismem z dnia 05.10.2015 roku K. S. (1) zgodnie oświadczyła, że potrąca wierzytelność w wysokości 47.286,00 zł przysługującą jej względem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z tytułu przeprowadzenia egzaminów (...) nabytą od K. S. (2) na podstawie umowy cesji wierzytelności z wierzytelnością dochodzoną przez powoda w sprawie o sygn. akt I C 734/15 o zapłatę kwoty 40.450,00 zł.

(dowód: kopia oświadczenia z dnia 05.10.2015 roku – k. 177)

W dniu 22.09.2012 roku (...) Towarzystwo (...) z siedzibą w W. zawarło z K. S. (2) umowę, na mocy której zobowiązał się on do świadczenia na rzecz (...) usług polegających na przeprowadzaniu egzaminów (...) zgodnie z posiadanymi certyfikacjami wymienionymi w załączniku nr 1 w oparciu o zestawy testowe pobierane ze strony systemu egzaminacyjnego, w akredytowanych laboratoriach, zgodnie z aktualnymi procedurami przeprowadzania egzaminów (...).

W § 4 ust. 1 umowy ustalono, że wynagrodzenie egzaminatora określane jest odrębną umową, którą zawiera z nim Centrum (...) indywidualnie formułując warunki realizacji procesów egzaminowania zgodnie z obowiązującymi procedurami przeprowadzania egzaminów.

(dowód: kopią umowy z dnia 22.09.2012 roku k. 179 – 183)

W dniu 01.08.2012 roku została zawarta pomiędzy (...) spółką ograniczoną odpowiedzialnością w S., a K. S. (2) umowa o pracę na stanowisku pracy specjalista do spraw szkoleń, praktyk i staży zawodowych (pkt. 1 umowy).

Wynagrodzenie zostało ustalone na kwotę 2.520,00 zł. (pkt. 4 umowy).

W innych warunkach zatrudnienia wpisano: specjalista do spraw szkoleń, praktyk i staży zawodowych w projekcie (...) – wynagrodzenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w wysokości 3.000,00 zł brutto. (pkt. 5 umowy).

(dowód: umowa o pracę z dnia 1.08.2012 roku k. 120, 185)

W dniu 01.12.2012 roku został podpisany aneks do umowy o pracę z dnia 01.08.2012 roku, w którym rodzaj umówionej pracy określono jako: specjalista ds. rekrutacji, szkoleń, monitoringu i ewaluacji w projekcie „Zostań e-obywatelem z ECDLem”.

Wynagrodzenie zostało określone na kwotę 2.520,00 zł brutto.

dowód: aneks nr (...) k. 121, 188)

W dniu 31.01.2014 roku pomiędzy (...) spółką ograniczoną odpowiedzialnością w S., a K. S. (2) zostało zawarte porozumienie zmieniające umowę o pracę z dnia 01.08.2012 roku w zakresie wynagrodzenia w ten sposób, że z dniem 1.02.2014 roku wynosić będzie 2.100,00 zł brutto.

(dowód: porozumienie z dnia 31.01.2014 roku k. 122, 189)

K. S. (1) rozpoczęła wykonywanie działalności gospodarczej w dniu 01.11.2013 roku. Wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczpospolitej Polskiej jako przeważającą działalność gospodarczą obejmował restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne.

(dowód: wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacja o Działalności Gospodarczej Rzeczpospolitej Polskiej – k. 19)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Na mocy przepisu art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu art. 405 k.c. zachodzi wtedy, gdy w rezultacie określonej sytuacji następuje wzbogacenie jednej osoby kosztem innej osoby, czyli gdy zachodzi wzajemna zależność pomiędzy uzyskaniem korzyści majątkowej przez wzbogaconego a uszczerbkiem majątkowym doznanym przez zubożonego. Sytuacja, w której dochodzi do wzbogacenia może polegać na jednej czynności faktycznej lub prawnej, ale może się na nią składać kilka wzajemnie ze sobą powiązanych czynności dokonanych przez zubożonego, wzbogaconego lub przez osoby trzecie. Dalszą przesłanką roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacania jest wykazanie, że osoba wzbogacona uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby bez podstawy prawnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.11.2015 r., II CSK 870/14).

Bezsporne w sprawie było to, że środki pieniężne w kwocie dochodzonej pozwem zostały przelane z konta bankowego powodowej spółki na konto bankowe pozwanej.

Sporne było to, czy istniała podstawa prawna do wykonania tych przelewów.

Ciężar wykazania braku postawy prawnej wykonanych przelewów, zgodnie z przepisem art. 6 k.c., ciążył na powodzie. Powód temu obowiązkowi sprostał.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków W. M., A. B. jak i zeznającemu za powoda dyrektorowi spółki (...), który zeznali, że przelewy te wykonał K. S. (2) i nie było na nie zgody B. S..

Spójne zeznania świadków i przesłuchanie dyrektora powodowej spółki korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie w postaci informacji uzyskanej z biura rachunkowego o wyksięgowaniu faktury VAT nr (...) wystawionej na kwotę 15.006,00 zł. Wersja zaprezentowana przez pozwaną jest niewiarygodna.

W odpowiedzi na pozew pozwana broniła się twierdząc, że podstawa prawną przelewów było wynagrodzenie należne jej mężowi za przeprowadzenie egzaminów (...). Jeśli przelewy te stanowiłyby wykonanie obowiązku zapłaty wynagrodzenia za przeprowadzenie egzaminów wówczas w dniu 30.09.2014 roku nie doszłoby do zawarcia umowy przelewu wierzytelności w kwocie 47.286,00 zł pomiędzy K. S. (2) a K. S. (1), albowiem nie istniałaby już wierzytelność w kwocie 40.450,00 zł przysługująca K. S. (2) wobec wykonania zobowiązania przez powodową spółkę.

Zawarcie umowy przelewu wierzytelności z dnia 30.09.2014 roku należałoby ocenić jako przeniesienie wierzytelności z majątku osobistego K. S. (2) do majątku osobistego jego żony K. S. (1).

Należy więc przyjąć, że zawierając umowę przelewu wierzytelności K. S. (2) uważał, że przysługuje mu wierzytelność wobec powodowej spółki z tytułu wynagrodzenia za przeprowadzone egzaminy. Zatem przelewy z dni 14.05.2014 roku, 2.06.2014 roku, 20.06.2014 roku i 22.08.2014 roku – nie stanowiły wykonania zobowiązania spółki wobec K. S. (2), jak twierdziła pozwana w odpowiedzi na pozew.

Stanowisko pozwanej nie jest wiarygodne również z uwagi na pismo z dnia 6.01.2015 roku (k. 124), w którym K. S. (2) wezwał powoda do zapłaty kwoty 44.302,01 zł. Skoro przelewy z konta powodowej spółki miały stanowić wykonanie zobowiązania, jak również z uwagi na okoliczność zawarcia umowy przelewu wierzytelności z dnia 30.09.2014 roku, niekonsekwentne jest stanowisko K. S. (2), który w dalszym ciągu domagał się zapłaty od powodowej spółki.

Sad nie dał wiary zeznaniom świadka K. S. (2), który twierdził, że przelewy zostały wykonane przez jego ojca B. S.. Zeznania świadka K. S. (2) są niewiarygodne, albowiem nie znajdują potwierdzenia w materiale dowodowym w postaci dokumentów omówionych wyżej, jak również sprzeczne z zeznaniami świadków W. M. i A. B. i przesłuchaniem dyrektora powodowej spółki, którym sąd dał wiarę.

Zasadnym jest żądanie pozwu skierowane przeciwko pozwanej K. S. (1), albowiem to na jej konta bankowe wpłynęła kwota 40.450,00 zł.

Żadna ze stron nie powoływała się na zawarcie już po wykonaniu przelewów pomiędzy B. S., bądź powodem a K. S. (2) umowy pożyczki. Jak zeznał B. S., już po wykonaniu przelewów czekał na zwrot kwoty dochodzonej pozwem. Oczekiwanie na zwrot bezpodstawnie przelanych kwot nie stanowi o zawarciu umowy pożyczki, a w związku z tym nie zaistniała podstawa prawna, która uzasadniałaby dysponowanie przez pozwaną kwoty dochodzonej pozwem.

W sprawie nie został podniesiony zarzut potrącenia wierzytelności, a jedynie jako dowód w sprawie pozwana złożyła oświadczenie o potrąceniu i powoływała się na to, że K. S. (2) przysługiwała wierzytelność wobec powodowej spółki.

Taką obronę pozwanej należy ocenić jako zaprezentowanie drugiej wersji wydarzeń, w których przelewy zostały dokonane bez podstawy prawnej, a dopiero wskutek przelewu wierzytelności przez K. S. (2) na pozwaną i złożenia przez pozwaną oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, wierzytelność dochodzona przez powoda byłaby niezasadna wobec jej umorzenia (art. 498 § 2 k.c.).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie doprowadził do ustalenia, że K. S. (2) przysługiwała wierzytelność wobec powoda w kwocie 40.450,00 zł. Fakt różnego rozliczania się przez powoda z egzaminatorami przeprowadzającymi egzaminy (...) nie oznacza, że K. S. (2) przysługiwała co najmniej kwota 40.450,00 zł. K. S. (2) był związany umową o pracę z powodową spółką, która regulowała należne mu wynagrodzenie, a umowa zawarta z (...) w kwestii wynagrodzeń odsyłała do z wiążących egzaminatora (tu K. S. (2)) z Centrum (...) (tu powodem).

Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego powołany na okoliczności określenia wysokości wynagrodzenia należnego za przeprowadzenie egzaminów (...) jak również wniosek o zwrócenie się do (...) Towarzystwa (...) z zobowiązaniem o wskazanie ile egzaminów (...) przeprowadził K. S. (2) w okresie od stycznia 2012 roku do grudnia 2014 roku na rzecz powoda, albowiem dowody te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenie ilości przeprowadzonych egzaminów i np. przeciętnej stawki na za przeprowadzenie egzaminu (...) nie wpłynęłoby na rozstrzygnięcie wydane w sprawie, albowiem pozwana nie udowodniła, aby K. S. (2) przysługiwała wierzytelność co do zasady wobec powoda, która to wierzytelność mogła być przelana na pozwaną i zgłoszona do potrącenia.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie przepisu art. 405 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. zasądził od pozwanej K. S. (1) na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 40.450,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1.04.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1.01.2016 roku do dnia zapłaty, o czym orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Pozwana przegrała sprawę w całości.

Na mocy przepisu art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów procesu w całości, których szczegółowe wyliczenie pozostawił referendarzowi sądowemu, o czym orzekł w punkcie drugim sentencji wyroku.

Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2014, poz. 1025) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. sąd nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku kwotę 64,00 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowym, o czym orzekł w punkcie trzecim sentencji wyroku. Kwota 64,00 zł była tymczasowo wydatkowana na poczet kosztów podróży związanych ze stawiennictwem świadka na rozprawie w dniu 7.12.2015 roku (k. 234).