Sygnatura akt VI Ka 1228/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Trzeja-Wagner

Sędziowie SSR del. Małgorzata Peteja-Żak

SSO Agata Gawron-Sambura (spr.)

Protokolant Natalia Skalik-Paś

przy udziale Bożeny Sosnowskiej

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2014 r.

sprawy 1. G. R., syna P. i M.

ur. (...) R.

oskarżonego z art. 279§1 kk, art. 13§2 kk w zw. z art. 279§1 kk, art. 278§1 kk, art. 13§1 kk w zw. z art. 278§1 kk

2. P. Z., syna J. i E.

ur. (...) w R.

oskarżonego z art. 279§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 19 lipca 2013 r. sygnatura akt VI K 716/11

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 624 § 1 kpk, art. 636 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- uchyla rozstrzygnięcie z punktu 7 i na mocy art. 46 § 1 kk orzeka wobec oskarżonego G. R. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) S.A. z/s w W. kwoty 1200,00 zł (jeden tysiąc dwieście złotych),

- uchyla rozstrzygnięcie z punktu 11 w stosunku do oskarżonego P. Z. i na zasadzie art. 627 kpk zasądza od tego oskarżonego wydatki postępowania przed Sądem I instancji w kwocie 70 zł (siedemdziesięciu złotych) i obciąża go opłatą w kwocie 300 zł (trzystu złotych);

2. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3. zasądza od oskarżonego P. Z. na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 10 zł (dziesięć złotych) i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 300 zł (trzysta złotych).

4. zwalnia oskarżonego G. R. od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 1228/13

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej z dnia 19 lipca 2013 r., sygn. akt VI Ka 716/11 apelację wywiódł Prokurator, który zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonych G. R. i P. Z. zarzucając:

- obrazę art. 46§ 1 k.k. polegającą na jego niesłusznym niezastosowaniu i braku orzeczenia wobec oskarżonego G. R. środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody oraz jednoczesnym zobowiązaniu oskarżonego do naprawienia szkody na podstawie art. 72 § 2 k.k., w sytuacji gdy pokrzywdzony (...) S.A. z/s w W. złożył wniosek w tym zakresie;

- obrazę art. 624§ 1 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na zwolnieniu oskarżonego P. Z. od ponoszenia kosztów procesu, w sytuacji gdy brak jest przesłanek do zastosowania względem niego tego przepisu.

Mając powyższe na względzie oskarżyciel publiczny domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego G. R. środka karnego na rzecz wymienionego pokrzywdzonego w oparciu o art. 46 § 1 k.k. oraz poprzez obciążenie oskarżonego P. Z. odpowiednimi kosztami procesu.

Apelacja jest zasadna. Istotnie, Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok dopuścił się rażącej obrazy przepisów postępowania i prawa materialnego w stopniu o jakim traktuje apelacja wywiedziona przez Prokuratora.

Odnośnie pierwszego zarzutu zawartego w środku odwoławczym przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 46 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym zarówno w czasie popełnienia przez oskarżonego G. R. przypisanych mu zaskarżonym wyrokiem przestępstw, jak też w czasie orzekania, w razie skazania sąd, na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, może orzec obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub w części. Sąd jest natomiast zobligowany orzec obowiązek naprawienia szkody, gdy złożono stosowny wniosek, a sąd skazuje oskarżonego za przestępstwo wskazane w art. 46 § 1 k.k. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2002 r., III KKN 269/00, Lex nr 74459).

Odnosząc powyższe uwagi do realiów przedmiotowej sprawy, w pierwszej kolejności wskazać należy, że prawny przedstawiciel pokrzywdzonej spółki (...) S.A. z/s w W. na rozprawie w dniu 9 maja 2012r.(k. 361), jeszcze przed otwarciem przewodu sądowego złożył stosowny wniosek o orzeczenie, na podstawie art. 46 § 1 k.k., obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości. Z tego powodu sąd w oczywisty sposób dopuścił się obrazy powyżej powołanego przepisu prawa materialnego, bo zamiast go uwzględnić w końcowym rozstrzygnięciu zgodnie z żądaniem pokrzywdzonego w trybie przywołanego już art. 46 § 1 k.k., w odniesieniu do obowiązku naprawienia szkody na rzecz wskazanego pokrzywdzonego orzekł wadliwie na podstawie art. 72 § 2 k.k.

Mając powyższe na względzie, Sąd instancji drugiej podzielając w całej rozciągłości podniesiony w tym zakresie zarzut oskarżyciela publicznego, co skutkowało koniecznością odpowiedniej zmiany zaskarżonego wyroku w jego pkt. 7 i uchyleniem zawartego w nim błędnego rozstrzygnięcia sądu I instancji, już prawidłowo na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego G. R. obowiązek naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz uprawnionego pokrzywdzonego (...) S.A. z/s w W. kwoty 1200zł.

Sąd II instancji zaaprobował także krytyczne uwagi, jakie skierował oskarżyciel publiczny pod adresem zawartego w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcia o kosztach procesu w odniesieniu do oskarżonego P. Z.. Przypomnieć należy, iż Sąd Rejonowy podjął decyzję o zwolnieniu oskarżonych, w tym P. Z. od ponoszenia kosztów sądowych. W uzasadnieniu tego orzeczenia podano, że oskarżeni nie będą w stanie kosztów tych uiścić z uwagi na fakt obciążenia ich środkami karnymi. Argumentacji tej nie sposób podzielić.

Z przepisów k.p.k. wyraźnie wynika, iż regułą winno być obciążenie skazanych kosztami procesu, zaś czymś wyjątkowym zwolnienie od ponoszenia tych kosztów. Zwolnienie takie może nastąpić jedynie przy zaistnieniu przesłanek wskazanych w art. 624 § 1 k.p.k., gdy istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie tych kosztów byłoby zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności.

Zważyć należy, że oskarżony jest osobą stosunkowo młodą i jak ustalono bezsprzecznie w trakcie procesu posiadającą stałą pracę, z której miesięcznie uzyskuje dochód w kwocie 1300 zł, co istotne akta sprawy dowodzą nadto, że oskarżony P. Z. nie posiada żadnych osób na swoim utrzymaniu i nie ciążą na nim jakiekolwiek zobowiązania alimentacyjne.

Nie ma więc racjonalnego uzasadnienia decyzja o przeniesieniu na Skarb Państwa ciężaru ponoszenia kosztów procesu, w tym wydatków, które zostały spowodowane przez oskarżonego, bo ustalona sytuacja rodzinna i majątkowa oskarżonego P. Z. nie prowadzi absolutnie do wniosku, że obciążenie nimi oskarżonego byłoby dla niego zbyt uciążliwe. Ponadto zdaniem sądu II instancji widoczna jest pewna niekonsekwencja rozumowania sądu, gdy ten zobowiązuje oskarżonego do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz uprawnionych pokrzywdzonych stosownych kwot, argumentując, że wykonanie tego przez oskarżonego będzie realne czyli możliwe do spełnienia, a następnie zwalnia go w całości od zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych, uznając że nie jest w stanie ich ponieść.

W konsekwencji Sąd odwoławczy skorygował zaskarżony wyrok w pkt 11 w odniesieniu do oskarżonego P. Z. i obciążył go wydatkami poniesionymi w niniejszej sprawie przez Skarb Państwa przed sądem I instancji i wymierzył mu stosowną opłatę dostosowaną do rozmiaru orzeczonej kary.

W pozostałym zakresie, przy braku podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku w oparciu o przepisy art. 439, 440 k.p.k. tenże wyrok w pozostałej części utrzymano w mocy.

O kosztach procesu za postępowanie apelacyjne orzeczono natomiast w oparciu o treść przepisów art.636 i 624§ 1 k.p.k., odpowiednio obciążając nimi oskarżonego P. Z. oraz zwalniając od ich ponoszenia G. R.. W przypadku oskarżonego G. R. postępowanie przed Sądem II instancji nie było zainicjowane przez niego, lecz było efektem błędnej decyzji sądu orzekającego, stąd na zasadach słuszności oskarżony ten został zwolniony od ich ponoszenia, zaś co do drugiego oskarżonego, jak sygnalizowano powyżej, brak jest racjonalnych podstaw do zastosowania względem niego art. 624§ 1 k.p.k.