Sygn. akt III AUa 542/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jadwiga Radzikowska
Sędziowie:	SSA Maria Szaroma SSA Marta Fidzińska - Juszczak (spr.)
Protokolant:	st. sekretarz sądowy Mariola Pater

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku J. D., J. K., S. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

przy udziale zainteresowanych: PPHU (...) Spółka z o.o. w likwidacji,

D. G.

o przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania składkowe na członków zarządu

na skutek apelacji i zażalenia organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 grudnia 2011 r. sygn. akt VIII U 266/10

oraz zażalenia J. K. od punktu II tego wyroku

I.  o d d a l a apelację,

II.  zmienia postanowienie w przedmiocie kosztów zawarte w punkcie II wyroku z dnia 5 grudnia 2011 r. sygn. akt VIII U 266/10 w ten sposób, że zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. także na rzecz J.

K. kwotę (...)zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz S. C. kwotę (...) (...)zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i zażaleniowego oraz na rzecz J. K. kwotę (...)zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego,

IV.  oddala zażalenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C..

Sygn. akt III AUa 542/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. decyzjami z dnia 31 grudnia 2009r., Nr (...) odnośnie J. D., Nr (...) odnośnie J. K., jako Wiceprezesów Zarządu Spółki; oraz Nr (...) odnośnie S. C. jako Prezesa Zarządu Spółki, stwierdził że odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania Spółki z o.o. (...) z siedzibą w L., z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres od stycznia 2004r. do marca 2004r., na ubezpieczenie zdrowotne za marzec 2004r., z tytułu składek na Fundusz Pracy i FGŚP za okres od stycznia 2004r. do marca 2004r. oraz należnych odsetek w kwocie łącznej (...)zł, na które składają się należności za:

- składki na ubezpieczenie społeczne za podany wyżej okres w wysokości (...)zł i odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, które na dzień wydania decyzji stanowią kwotę (...)

- składki na ubezpieczenie zdrowotne za podany wyżej okres w wysokości (...)i odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, które na dzień wystawienia decyzji stanowią kwotę (...)zł,

- składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za podany wyżej okres w wysokości (...)zł i odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, które na dzień wystawienia decyzji stanowią kwotę (...) (...)zł.

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Krakowie VIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w pkt I zmienił powyższe decyzje w ten sposób, że zwolnił S. C., J. D. i J. K. z odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. (...) z siedzibą w L. z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od 1 stycznia do 31 marca 2004r. wraz z odsetkami, natomiast w pkt II zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. na rzecz S. C. kwotę(...)zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, że w okresie od stycznia do marca 2004r., członkami zarządu Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Handlowo – Usługowego (...) spółki z o.o. w L. byli S. C., J. D. i J. K.. Członkiem zarządu była również T. D., która była główną księgową w spółce. T. D. zmarła 7 sierpnia 2006r. Spółka posiadała zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za okres od stycznia 2004r. do marca 2004r., na ubezpieczenie zdrowotne za marzec 2004r., z tytułu składek na Fundusz Pracy i FGŚP za okres od stycznia 2004r. do marca 2004r., wraz z odsetkami w kwocie łącznej (...)zł, (składki na ubezpieczenie społeczne – (...)zł, odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, które na dzień 31 grudnia 2009r., stanowią kwotę (...) (...) zł, składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości (...)., odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, na dzień 31 grudnia 2009r., stanowią kwotę (...)zł., składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości (...)zł., wraz z odsetkami za zwłokę od zaległości podatkowych liczonych od powyższych kwot składek, na dzień 31 grudnia 2009r., stanowią kwotę (...)z). Spółka zajmowała się świadczeniem usług dla kopalni (remont maszyn i urządzeń górniczych, transport materiałów, usługi pralnicze, hydrauliczne, obsługa urządzeń hydrotechnicznych na zewnątrz kopalni). Z chwilą powstania (...) Spółki (...) z siedzibą w T. w 1996r., która przejęła wypłatę, spółka (...) zaczęła mieć problemy finansowe, spółka otrzymywała zapłatę z opóźnieniem i w różnych formach. Należności wobec ZUS i Urzędu Skarbowego były płacone z opóźnieniem lub w niepełnej wysokości ale nie nastąpiło całkowite zaprzestanie ich regulowania. Pracownicy Spółki otrzymywali wynagrodzenie w terminie. W dniu 14 listopada 2002r., Spółka złożyła wniosek o restrukturyzację należności publicznoprawnych, na skutek którego Urząd Skarbowy w C. wydał 9 grudnia 2002r., decyzję o warunkach restrukturyzacji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C., decyzją z 30 kwietnia 2004r., umorzył wszczęte na wniosek (...) spółki z o.o. postępowanie restrukturyzacyjne wobec braku spełnienia warunku nieposiadania zaległości z tytułu składek. Spółka nie spłaciła w terminie rozłożonych, za zgodą ZUS na raty należności wobec organu rentowego. Decyzja z dnia 30 kwietnia 2004r., o zakończeniu postępowania restrukturyzacyjnego, uprawomocniła się z dniem 11 czerwca 2004r. W związku z kolejnymi wnioskami, ZUS w piśmie z dnia 11 października 2006r., wyraził zgodę na rozłożenie zadłużenia na 60 rat miesięcznych pod warunkiem uiszczenia wymaganych składek do dnia 23 listopada 2006 r. Wobec nie spełnienia powyższego warunku ZUS nie uwzględnił wniosku w przedmiocie rozłożenia należności na raty. Po przejęciu w 2005r., głównego kontrahenta spółki, Kopalni (...) przez (...) z siedzibą w J. i przegraniu przez spółkę (...) w 2006r. przetargu. Spółka rozpoczęła wyprzedaż swojego majątku. Do marca 2006r., posiadała wygrane przetargi, które zapewniły jej pracę. Do 2006r. Spółka (...) posiadała wierzytelności w (...) Spółce (...) i w (...).W czerwcu 2007r., został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki. W dniu 31 lipca 2007r. D. G. wykupił od odwołujących się udziały w Spółce. Zobowiązał się on jednocześnie do zaspokojenia wszelkich roszczeń względem jej wierzycieli i oświadczył, iż nie będzie wnosił w przyszłości pretensji do byłego Zarządu Spółki. Spółka do chwili obecnej nie została wykreślona, istnieje w stanie upadłości. Zgromadzenie Wspólników PPHU (...) Sp. z o.o. w likwidacji, podjęło w dniu 31 lipca 2007r. uchwałę o odwołaniu z funkcji likwidatorów S. C., J. D. i J. K., mianując jednocześnie na to stanowisko D. G.. Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. w dniu 13 października 2009 r. zwrócił do ZUS tytuły wykonawcze wobec stwierdzonych w nich wad, uniemożliwiających przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego po czym wydał w dniu 13 listopada 2009r, postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego w stosunku do PPHU (...) Sp. z o.o. w L.. W uzasadnieniu decyzji podano, że postępowanie egzekucyjne do tytułów wykonawczych skierowane do Urzędu Skarbowego w czerwcu 2002r., zostało zawieszone w grudniu 2002r., na okres dwóch lat na wniosek wierzyciela w związku z toczącym się postępowaniem restrukturyzacyjnym. Po wznowieniu postępowania w 2005r., dokonano zajęcia rachunku bankowego. Zajęcie okazało się nieskuteczne z powodu składania wniosków do banku o akumulację środków na wynagrodzenia pracownicze. W maju 2007r., Naczelnik Urzędu Skarbowego w C. przekazał kwotę (...)z zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłaty w podatku dochodowym od osób prawnych. Według informacji Banku, rachunek bankowy firmy został zamknięty w lipcu 2007r.

Sąd Okręgowy na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego ustalił, iż w spornym okresie, w którym odwołujący się byli członkami zarządu spółki (...) jej kondycja finansowa nie była na tyle zła, żeby istniały podstawy do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Sytuacja Spółki pogarszała się stopniowo i do chwili zgłoszenia wniosku o upadłość istniały jeszcze realne szanse na wyjście z kryzysu. Podejmowane były kroki zapobiegające upadłości, w postaci wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, złożenia wniosku o układ ratalny a ostatecznie sprzedano D. G. udziały w Spółce wraz z długami.

Sąd I instancji powołując się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie oraz Poznaniu, wskazał, że organ rentowy nie wykazał, iż została w sprawie spełniona przesłanka bezskuteczności egzekucji. Nie zostały wszczęte bowiem jakiekolwiek kroki w stosunku do nabywcy udziałów i długów Spółki (...) (postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone w związku z postępowaniem restrukturyzacyjnym).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy powołując się na art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r., Nr 8 poz. 60 ze zm.) w zw. z art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DZ.U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 j.t.) oraz art. 5 § 1 i 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (DZ. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 z późn. zm.), uznał, że nie istnieją podstawy do przeniesienia na odwołujących się J. D., J. K. i S. C. odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu należnych w spornym okresie składek Spółki, gdyż z ich strony podejmowane były czynności naprawcze zmierzające do zachowania płynności finansowej spółki. Działania te, w ocenie Sądu Okręgowego, wyłączają odpowiedzialność na zasadzie winy członka zarządu.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu J. D. i S. C. w przedmiocie upływu terminu do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej, określonego w art. 118 Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podnosząc iż dla potrzeb prawidłowego zastosowania art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej ważny jest dzień wydania decyzji a nie jej doręczenia. Także podniesiony w trakcie postępowania zarzut, iż strona pozwana winna wydać jedną decyzję odnośnie wszystkich zobowiązanych, a to wobec ich solidarnej odpowiedzialności, nie stanowił przeszkody, bowiem w niniejszym postępowaniu postępowanie toczyło się łącznie w stosunku do wszystkich zobowiązanych.

O kosztach postępowania w pkt. II sentencji wyroku orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 ust. 1-2 i § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002r., Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) uwzględniając przedłożony spis kosztów. Sąd mając na uwadze niezbędny nakład pracy pełnomocnika, a także charakter sprawy nie znalazł podstaw do zasądzenia kosztów zastępstwa w wysokości dwukrotnej stawki minimalnej określonej w powołanym wyżej rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r.

Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy wnosząc o jego zmianę i oddalenie odwołania. Skarżący zarzucił naruszenie art. 116 § 1 pkt 1 a i b Ordynacji podatkowej w zw. z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku niewłaściwej oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie. W uzasadnieniu podniósł, że zawieszenie egzekucji dokonane w związku z wszczętym postępowaniem restrukturyzacyjnym nie ma związku z zobowiązaniami będącymi przedmiotem sporu. Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz.U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1287 ze zm.) restrukturyzacji podlegały bowiem znane na dzień 31 grudnia 2001 r. zaległości wobec: FUS z tytułu składek należnych do dnia 31 grudnia 1998 r. w całości i z tytułu składek należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r. w części finansowanej przez płatnika, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 art. 11 i 16, oraz FP i FGŚP , podczas gdy postępowanie w sprawie przeniesienia odpowiedzialności dotyczy należności za okres od stycznia 2004 r. do marca 2004 r. Organ rentowy podniósł nadto, że postępowanie restrukturyzacyjne zostało umorzone wobec nie spełnienia warunków przewidzianych w ustawie (brak zaległości z tytułu składek należnych za okres od miesiąca czerwca 2002 r. do nadal na ubezpieczenie emerytalne, pozostałych składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne). Apelujący za całkowicie chybione uznał stanowisko Sądu I instancji, jakoby nie wykazano, iż przed wydaniem decyzji zostały wykorzystane wszelkie sposoby egzekucji. W tym zakresie podniesiono, że udziałowiec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania osoby prawnej, odpowiedzialność usankcjonowana jest w przepisach prawa tylko w zakresie wspólników spółek osobowych. Organ rentowy podniósł, że do D. G. nie była kierowana żadna korespondencja, bowiem w okresie, którego dotyczyło postępowanie nie był on wpisany w KRS, jako członek zarządu (nadal nie jest wpisany). Z tego względu umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego było wystarczającą okolicznością do uznania przez zarząd, że zachodzą przesłanki do skierowania wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.

Organ rentowy stwierdził, iż nie zasługuje na uwzględnienie również argument, że do marca 2006 r. spółka posiadała wygrane przetargi i zlecenia oraz wierzytelności w (...), skoro na dzień 12 czerwca 2006 r. zobowiązania względem FUS (...)zł, na FUZ (...)zł oraz na FP -(...) zł.

W odpowiedzi na apelację S. C. wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że zarzuty ZUS dotyczą okoliczności, które nie były przedmiotem ustaleń Sądu Okręgowego (kwestia odpowiedzialności D. G.). D. G. na mocy § 6 umowy zobowiązał się jedynie względem wspólników Spółki do zaspokajania roszczeń jej wierzycieli. Podniósł, że Sąd Okręgowy zasadnie wskazał, iż organ rentowy nie wykazał bezskuteczności egzekucji z majątku spółki, co sprawia, że brak było podstaw do przeniesienia odpowiedzialności na zasadzie art. 116 Ordynacji podatkowej. Wnioskodawca oświadczył również, iż prawidłowe są ustalenia Sądu I instancji w przedmiocie, czynionych przez zarząd Spółki działań, mających na celu zapobieżenie jej upadłości (wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego). Zmiana zaskarżonej decyzji uzasadniona jest w jego ocenie nadto faktem, iż decyzja tanie tylko nie orzeka o odpowiedzialności solidarnej członków zarządu, ale wskazując Spółkę z o.o. (...) w L. oraz orzeka o odpowiedzialności za zobowiązania podmiotu, w którym nie pełnił funkcji członka zarządu, a w istocie za zobowiązania podmiotu, który nie istniał, gdyż był on prezesem zarządu „ Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w L., która to Spółka nigdy nie posługiwała się firmą wskazaną w decyzji ZUS. Skarżący potrzymał także wyrażone uprzednio stanowisko co do faktu, iż decyzja została wydana po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa.

Odpowiedź na apelację złożył także J. K., wnosząc o jej oddalenie. W uzasadnieniu podniósł brak podstaw, by przychylić się do stanowiska organu rentowego, iż w I kwartale 2004 r. winien zostać zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki, czego dowodem jest choćby fakt zgody ZUS na postępowanie restrukturyzacyjne. Ponadto ZUS wyrażając w 2006 r. zgodę na rozłożenie zaległości na raty także zdawał sobie sprawę, iż nie ma podstaw do ogłoszenia upadłości. Wnioskodawca zarzucił nadto, że organ rentowy nie przeprowadził w sposób właściwy egzekucji, tj. nie ze wszystkich składników majątku, co tym samym wyklucza odpowiedzialność z art. 116 Ordynacji podatkowej.

Zażalenie na postanowienie w pkt II wyroku Sądu Okręgowego z dnia 5 grudnia 2011 r. złożył organ rentowy, wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie kosztów w kwocie (...) zł, tj. stawkę minimalną określoną w § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. (cyt. wyż.). Organ rentowy podniósł, że przedmiotem postępowania jest stwierdzenie odpowiedzialności członków zarządu, a zatem wynagrodzenie pełnomocnika winno zostać ustalone w oparciu o §11 ust. 2 cyt. rozporządzenia. Skarżący podniósł, że chociaż sprawy o zaległe składki nie można uznać wprost za sprawę dotyczącą świadczenia z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, to można ją potraktować za sprawę dającą się zakwalifikować rodzajowo do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, co sprawia, że stosownie do § 5 cyt. rozporządzenia wynagrodzenie pełnomocnika winno zostać ustalone na zasadzie §11 ust. 2 cyt. rozporządzenia.

Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego zawarte w pkt II powyższego wyroku złożył także J. K., wnosząc o jego zmianę poprzez zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania w kwocie (...) zł. Skarżący zarzucił naruszenie prawa procesowego, tj. art. 98 k.p.c. i 99 k.p.c. poprzez przyznanie kosztów procesu jedynie na rzecz S. C.. W uzasadnieniu podniósł, iż Sąd uwzględnił złożone przez niego odwołanie, przy czym w pkt II wyroku przyznał zwrot kosztów procesu jedynie S. C.. Wnioskodawca wskazał, że reprezentowany był w sprawie przez pełnomocnika, który sporządził odwołanie, domagając się w nim zwrotu kosztów postępowania. Powołując się zatem na art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. (cyt. wyż.), uznał że złożone zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W odpowiedzi na zażalenie organu rentowego złożone na postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie kosztów procesu S. C. wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że orzeczenie o kosztach na zasadzie § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt 6 cyt. wyż. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Żądanie organu rentowego, by wysokość wynagrodzenia pełnomocnika ustalić w oparciu o § 11 cyt. rozporządzenia nie znajduje uzasadnienia, gdyż powołany przepis dotyczy spraw o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego, a nie spraw, w których organ przenosi odpowiedzialność na członka zarządu za niezapłacone składki na ubezpieczenie, domagając się zapłaty konkretnej kwoty. Ponadto organ rentowy w żaden sposób nie zakwestionował zasadności żądania w kwestii zasądzenia kwoty (...) zł, stanowiącej koszt przejazdu pełnomocnika na rozprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzuty apelacji organu rentowego nie uzasadniają jej wniosków, toteż nie mogła ona odnieść zamierzonego skutku, albowiem wyrok Sądu Okręgowego w punkcie I odpowiada prawu. Natomiast zażalenie wnioskodawcy J. K. na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zawarte w punkcie II wyroku jest uzasadnione.

Apelacją zostało zaskarżone rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, które w istocie rozstrzyga o braku odpowiedzialności wnioskodawców: S. C., J. K. i J. D. za zaległości składkowe (...) Spółki z o.o. w L. powstałe w okresie od stycznia 2004 r. do marca 2004 r., ustalonej przez organ rentowy w zaskarżonych decyzjach wydanych co do każdego z wymienionych w dniu 31 grudnia 2009 r. O uznaniu poprawności tego rozstrzygnięcia nie zadecydowała jednakże argumentacja Sądu I instancji przedstawiona w jego pisemnym uzasadnieniu. Trafnie bowiem zarzuca organ rentowy, że w zakresie, w jakim w konkretnym wypadku odnosi się ona, np. do kwestii restrukturyzacji, bezskuteczności egzekucji, zgłoszenia wniosku o upadłość, czy wszczęcia postępowania wobec nabywcy udziałów D. G. - jest chybiona.

Abstrahując od powyższego, w pierwszej kolejności należało wziąć pod uwagę, że przedmiot sporu stanowi odpowiedzialność wnioskodawców – jako członków zarządu (...) Sp. z o.o., za jej zobowiązania składkowe, ustalone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzjami z dnia 31 grudnia 2009 r. To wymagało starannej analizy treści zaskarżonych decyzji. W jej wyniku Sąd Apelacyjny ocenił, że przedmiotowe decyzje nie mogą stanowić podstawy do przypisywanej wnioskodawcom odpowiedzialności, gdyż zawierają wady w zakresie określenia, że odpowiedzialność wszystkich skarżących – dłużników zobowiązań składkowych Spółki - jest solidarna (tu Sąd podzielił zarzuty S. C., zawarte w jego odpowiedzi na apelację). Krótko mówiąc decyzje z dnia 31 grudnia 2009 r. jakkolwiek wydane przeciwko wszystkim wnioskodawcom, nie wskazują na ich wspólną odpowiedzialność solidarną za zobowiązania Spółki. Wyrzeczenie w decyzji o solidarności dłużników było konieczne, gdyż dopiero z chwilą jej wydania w stosunku do każdego z nich z zaznaczeniem, że jest to odpowiedzialność solidarna i w których okresach ma ona taki charakter można dokonać wyboru dłużnika (członka zarządu) , od którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie dochodził zaspokojenia wierzytelności, wykorzystując reżim odpowiedzialności solidarnej. Kwestię tę przesądza ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego, które jest w pełni akceptowane przez tut. Sąd Apelacyjny w Krakowie W wyroku z dnia 16 lipca 2008 r. (I UK 9/08, OSNP 2009/23-24/324) Sąd Najwyższy stwierdził, że członkowie zarządu osoby prawnej, których odpowiedzialność za zaległości należności publicznoprawnych ustalił w decyzji właściwy organ Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, mogą odwołać się od tej decyzji także w części dotyczącej nieobjęcia odpowiedzialnością pozostałych członków zarządu, i podkreślił, że taka decyzja powinna dotyczyć wszystkich członków zarządu oraz wskazywać, że ich odpowiedzialność jest solidarna z innymi członkami zarządu. Decyzja ta ma charakter prawo kształtujący i wierzyciel (organ rentowy) może dokonać wyboru dłużnika dopiero po powstaniu solidarnego zobowiązania. Stanowisko to zaakceptował Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 15 października 2009 r. (I UZP 3/09, OSNP 2011 /1-2/13), przeciwstawiając się jedynie tezie, że decyzja musi obejmować także spółkę (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2010 r., I UK 112/10, z dnia 3 marca 2011 r., II UK 307/10, Monitor Prawniczy 2011 nr 4, s. 170, wyrok z dnia 9 czerwca 2010 r., II UK 37/10, OSNP 2011 nr 23-24, poz. 302, uchwałę NSA z 9 marca 2009 r. I FPS 4/08, ONSAiWSA 2009 nr 3, poz. 47). Takie stanowisko zostało też zawarte w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2011 r. sygn. akt I UK 113/11 ( niepublikowanym, ale dot. wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 października 2010 r., sygn. akt III AUa 646/10) oraz w wyroku z dnia 6 marca 2012 r. sygn. akt I UK 318/11 ( Lex nr 1165286, też dot. wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie), gdzie Sąd Najwyższy uchylając te wyroki do ponownego rozpoznania wskazał, m.in. w ostatnim z nich, że istnieje bezwzględny wymóg wskazania w decyzji przenoszącej odpowiedzialność składkową za zobowiązania spółki o solidarnej odpowiedzialności dłużników( wszystkich członków zarządu z tego okresu). Dopiero z chwilą wydania decyzji w stosunku do każdego z nich z zaznaczeniem, że jest to odpowiedzialność solidarna i w których okresach ma ona taki charakter można dokonać wyboru dłużnika (członka zarządu), od którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie dochodził zaspokojenia wierzytelności, wykorzystując reżim odpowiedzialności solidarnej.

W zaskarżonych w przedmiotowej sprawie decyzjach organu rentowego nie wskazano, że odpowiedzialność w stosunku do wszystkich wnioskodawców za zobowiązania składkowe spółki jest solidarna i w których okresach ma ona taki charakter. Nie zostały zatem spełnione wszystkie przesłanki wynikające z art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U z 2005 r. nr, poz. 60 ze zm.). W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny przyjął, że nie doszło do skutecznego przeniesienia na wnioskodawców, jako członków zarządu (...) sp. z o.o. odpowiedzialności za zobowiązania składkowe tej spółki. Wadliwe decyzje nie mogą bowiem stanowić podstawy żądania przez organ rentowy zapłaty wymienionych w nich kwot, pomimo tego, że prowadzona przeciwko spółce egzekucja okazała się bezskuteczna (postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w C. z dnia 13 listopada 2009 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego), a wnioskodawcy nie wykazali, iż we właściwym czasie wszczęli postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (odrzucenie przez Sąd w maju 2007 r. wniosku o ogłoszeniu upadłości Spółki).

Reasumując powyższe rozważania Sąd Apelacyjny uznał, że wyrok Sądu pierwszej instancji, z którego wynika, że wnioskodawcy nie ponoszą odpowiedzialności za zadłużenie składkowe kierowanej przez nich spółki (...) z siedzibą w L. – pomimo nieadekwatnego uzasadnienia – jest prawidłowy, skoro w decyzjach ZUS przenoszących na nich taką odpowiedzialność nie wskazano, że jest to odpowiedzialność solidarna. Przy czym wypada – odnosząc się do uzasadnienia Sądu pierwszej instancji – jedynie na marginesie wskazać, że nie można zaakceptować poglądu, iż w sprawie „sytuacja spółki pogorszała się stopniowo i do chwili zgłoszenia wniosku o upadłość istniały realne szanse na wyjście z kryzysu, podejmowane były kroki zapobiegające poprzez wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego”. Uszło bowiem uwadze Sądu, iż jakkolwiek wniosek o upadłość został zgłoszony w czerwcu 2007 r., ale Sąd dokonał jego zwrotu, a więc w świetle art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej nie miał on żadnego znaczenia. Natomiast złożenie wniosku o restrukturyzację jakkolwiek może stanowić podstawę zwolnienia członków zarządu spółki od odpowiedzialności, jednak wszczęcie tego postępowania musi nastąpić we właściwym czasie, gdy zaspokojenie przez spółkę w całości należności z tytułu składek na ubezpieczenie wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – jako uprzywilejowanego wierzyciela wyłączonego z układu z mocy prawa, pozostaje realne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2002 r., sygn. I UK 318/11, lex 1165286). W konkretnym wypadku trafnie zarzucał organ rentowy, że postępowanie restrukturyzacyjne nie tylko nie ma związku z zobowiązaniami będącymi przedmiotem sporu, gdyż dotyczyło ono ogólnie rzecz biorąc, zaległości znanych na dzień 31 grudnia 2011 r., podczas gdy niniejsze postępowanie dotyczyło przeniesienia odpowiedzialności dotyczącej należności za okres od stycznia 2004 r. do marca 2004 r., ale nadto na dzień 12 czerwca 2006 r. zobowiązania wobec ZUS przekraczały kwotę(...) zł. To trudności finansowe Spółki nie pozwoliły na wykonanie warunków restrukturyzacyjnych i układu ratalnego.

Mając na uwadze wszystkie dokonane wyżej wywody Sąd Apelacyjny uznał apelację organu rentowego za nieuzasadnioną i podlegającą z przyczyn wyżej wskazanych oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Zażalenie wnioskodawcy J. K. na rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w przedmiocie kosztów postępowania (zastępstwa procesowego) zasługuje na uwzględnienie. Z akt sprawy wynika, że pełnomocnik wnioskodawcy w dniu 21 września 2010 r. (k. 57) i w dniu 2 maja 2011 r. (k. 178) składał wniosek o przyznanie kosztów postępowania, którego Sąd Okręgowy nie rozstrzygnął. Wobec tego Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1, art. 397 § 2 kpc, art. 98 § 1 i § 3 kpc w zw. z art. 6 pkt 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) orzekł jak w punkcie II wyroku.

Natomiast co się tyczy kosztów postępowania apelacyjnego i zażaleniowego, to Sąd Apelacyjny, uwzględniając zasadę odpowiedzialności za wynik procesu określoną w art. 98 § 1 i § 3 kpc zasądził od organu rentowego:

-

na rzecz S. C. kwotę (...)zł obejmującą wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym ustalono na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 cyt. wyżej rozporządzenia, oraz koszty dojazdu pełnomocnika do Sądu samochodem wg przedstawionego spisu kosztów.

-

oraz na rzecz J. K. kwotę (...)zł, na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2 cyt. wyżej rozporządzenia.

Pozostaje uzasadnić, iż zażalenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na orzeczenie zawarte w punkcie II wyroku Sądu Okręgowego zostało oddalone, albowiem w rozpatrywanym przypadku – wbrew przekonaniu skarżącego, koszty zastępstwa procesowego zostały prawidłowo ustalone na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. (cyt. wyżej) w zw. z art. 98 § 1 kpc. Niniejsza sprawa dotyczyła obowiązku zapłaty należności składkowych spółki, a zatem nie była to sprawa, której przedmiotem jest świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w rozumieniu § 11 ust. 2 wym. wyżej rozporządzenia. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego m.in. w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 r. (II UK 131/09), który trafnie przywołuje w odpowiedzi na zażalenie pełnomocnik wnioskodawcy S. C., ale także jednoznacznie wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2009 r. sygn. I UZP 1/09, lex 738259. Tak więc zaskarżone postanowienie Sądu pierwszej instancji w przedmiocie przyznanych kosztów wnioskodawcy S. C. jest prawidłowe, nie podlega zmianie, a zażalenie jako nieuzasadnione zostało oddalone na podstawie art. 397 § 2 kpc w zw. z art. 385 kpc.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepis…ów Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

EB