Sygn. I C 210/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2016 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. K.

przeciwko (...) sp. z o.o. w L.

o zwolnienie od egzekucji

1. oddala powództwo;

2. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 7. 217 zł ( siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I C 210/15

UZASADNIENIE

Powódka – E. K. wniosła przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością pozew o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji. Na uzasadnienie wskazała, że sprzeciwia się zajęciu i prowadzeniu egzekucji z nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w S. przy ulicy (...). W kolejnym piśmie argumentowała, że zajęta nieruchomość nie stanowi majątku przedsiębiorstwa (...).

Pozwana – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. wniosła o oddalenie powództwa. Argumentowała przy tym, że E. K. nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 841 § 1 kpc, a ponadto został przekroczony miesięczny termin do wniesienia powództwa w niniejszej sprawie. W kwestii braku legitymacji czynnej E. K. pozwana podniosła, że zgodnie z powołanym art. 841 § 1 kpc osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Zgodnie jednak z konsekwentną i jednolitą linią orzeczniczą małżonka dłużnika, na którą sąd nadał klauzulę wykonalności (także z ograniczeniem jej odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego) nie ma statusu osoby trzeciej w rozumieniu tego przepisu. W takim przypadku małżonka dłużnika nie jest już osobą trzecią lecz dłużnikiem, a zatem nie jest legitymowana do wytoczenia powództwa o zwolnienie zajętej rzeczy spod egzekucji. Pozwana powołała się przy tym na orzecznictwo Sądu Najwyższego – w tym wyrok z dnia 30 stycznia 2014 r. z którego wynika, że małżonkowi dłużnika, przeciwko któremu nadana została klauzula wykonalności z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową nie przysługuje powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji. Co do drugiego z zarzutów pozwana podnosiła, że w myśl art. 841 § 3 kpc powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. W niniejszej sprawie powódka dowiedziała się o zajęciu dnia 14 sierpnia 2013 r. a w dniu 21 sierpnia 2013 r. wniosła sprzeciw od czynności zajęcia nieruchomości przy ulicy (...) w S., który de facto był skargą na tę czynność Komornika Sądowego. Po uzupełnieniu braków formalnych skargi sąd postanowieniem z dnia 25 lipca 2014 r. oddalił skargę na czynność komornika i pozostawił komornikowi rozpoznanie wniosku o wyłączenie spod egzekucji tegoż składnika majątkowego jako organowi właściwemu do jej rozpoznania. Powódka powinna złożyć pozew o zwolnienie od egzekucji najpóźniej w dniu 14 września 2013 r. Powództwo zdaniem pozwanej nie zostało jednak wniesione w terminie, a powódka zmodyfikowała jedynie żądanie zawarte w skardze na czynności komornika, co zdaniem pozwanej było niedopuszczalne. Pozwana wskazała także, że do chwili obecnej pozew nie został w ogóle formalnie wniesiony, gdyż pisma doręczone pozwanej jako odpis pozwu zostały już rozpoznane przez Sąd Rejonowy w Słupsku postanowieniem z dnia 25 lipca 2014 r.

Dodatkowo pozwana podniosła także argumenty dotyczące meritum tj. odnoszące się do kwestii czy zajęta nieruchomość wchodzi w skład przedsiębiorstwa dłużnika I. K.. Wg pozwanej w sprzeczności z twierdzeniami powódki stoi fakt, że dłużnik pod adresem zajętego lokalu od wielu lat prowadzi działalność gospodarczą, wskazując adres ul. (...) w S. jako adres zakładu głównego prowadzonej działalności gospodarczej. Niekoniecznie musi istnieć w takim lokalu sklep czy inny punkt, w którym gromadzą się klienci, jednakże z pewnością znajduje się w nim biuro (siedziba) lub odbywają się rozmowy handlowe, a najpewniej również koszty związane z wydatkami ponoszonymi przez dłużnika są zaliczane przez niego w koszty prowadzonej działalności gospodarczej. Zdaniem pozwanej to czy nieruchomość przeznaczona jest pod prowadzenie działalności gospodarczej wynika wprost z zaświadczenia ewidencji działalności gospodarczej czy aktualnie z wydruku z (...). Podkreśliła przy tym, że wydruk z (...) jest istotnym dowodem w sprawie i ma kluczowe znaczenie dla jej rozstrzygnięcia z racji tego, że ujawnione są w nim miejsca prowadzonej działalności gospodarczej, a także adres dla doręczeń. Choćby na tej podstawie można uznać, że ów lokal wchodzi w skład przedsiębiorstwa (...). Pozwana powołała się także na treść orzeczenia Sądu Okręgowego w Warszawie oddalającego wniosek wierzyciela o nadanie klauzuli wykonalności z ograniczeniem odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego objętego wspólnością ustawową z wyszczególnieniem lokalu należącego do dłużników przy ulicy (...) w S.. W uzasadnieniu SO w Warszawie wskazał, że brak sprecyzowania nie może stanowić podstawy do wydania po raz drugi tytułu wykonawczego przeciwko tej samej osobie. Uznał także, że można przyjąć iż ogólny zwrot „ z ograniczeniem jej odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego małżonków” oznacza, że w skład tego przedsiębiorstwa wchodzi również nieruchomość położona w S. przy ulicy (...).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 12 sierpnia 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Słupsku A. Ś. wszczął egzekucję z nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w S. przy ulicy (...) na wniosek wierzyciela (...) Sp. z o. o. E. K. – żona dłużnika dowiedziała się o wszczęciu dnia 16 sierpnia 2013 r.

(bezsporne, nadto zawiadomienie o wszczęciu egzekucji – k. 441 akt Km (...) – k. 195)

Pismami z dnia 19 sierpnia 2013 r. E. K. wezwała wierzyciela do dobrowolnego wyłączenia nieruchomości spod egzekucji podnosząc, że w przypadku niezastosowania się przez wierzyciela do tego wezwania wystąpi z powództwem przeciwegzekucyjnym na podstawie art. 841 kpc, a Komornika poinformowała, że lokal nie stanowi części przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego I. i E. K.. Również w piśmie do Komornika wskazała, że w przypadku niezwolnienia spod egzekucji lokalu zmuszona będzie wystąpić z powództwem przeciwegzekucyjnym, co wiąże się jednak z koniecznością uiszczenia wysokiej opłaty sądowej.

(bezsporne, nadto: pisma E. K. – k. 204 – 208)

Pismem z dnia 19 sierpnia 2013 r. złożonym u Komornika Sądowego dnia 21 sierpnia 2013 r. E. K. sprzeciwiła się zajęciu i prowadzeniu egzekucji z nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny.

(bezsporne, nadto: pismo z dnia 19 sierpnia 2013 r. – k. 4)

Pismem z dnia 11 września 2013 r. złożonym w Sądzie Rejonowym w Słupsku w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi na czynność Komornika E. K. potwierdziła, że złożone 21 sierpnia 2013 r, pismo stanowiło skargę i usunęła jej braki.

(bezsporne)

W piśmie z dnia 27 lutego 2014 r. skierowanym do Sądu Rejonowego w Słupsku E. K. oświadczyła, że dzień wcześniej udała się do kancelarii prawniczej w celu uzyskania porady prawnej i w związku z powzięciem informacji zmienia stanowisko wyrażone w piśmie z dnia 14 lutego 2014 r. w ten sposób, że wskazuje iż pismo z dnia 21 sierpnia 2013 r. stanowi powództwo przeciwegzekucyjne na podstawie art. 841 kpc.

(bezsporne, nadto: pismo z dnia 27 lutego 2014 r. – k. 8-10)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 841 kpc osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu spod egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

Jak wynika z powyższego – samo przekroczenie terminu do wniesienia powództwa jest podstawą do oddalenia powództwa, bez konieczności badania merytorycznych przesłanek pozwu, gdyż wskazany w art. 841 § 3 kpc termin jest terminem prekluzyjnym, po którego upływie możliwość dochodzenia zwolnienia spod egzekucji wygasa i który nie podlega przywróceniu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 kwietnia 2013 r. I ACa (...), wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16 września 2015 r. I ACa (...)).

W pierwszej kolejności należało więc rozważyć czy powództwo zostało wniesione w terminie. Ze znajdujących się w aktach dowodów przedstawionych przez strony wynika, że powództwo zostało złożone po ustawowym terminie.

Powódka powołuje się na złożenie w terminie miesięcznym pisma z dnia 19 sierpnia 2013 r. argumentując, że stanowiło ono powództwo przeciwegzekucyjne. Argumentacja ta jednak nie może się ostać. Przede wszystkim – z okoliczności złożenia pisma, treści późniejszych pism oraz wyjaśnień samej powódki wynika, że wolą E. K. było złożenie skargi a nie powództwa.

Świadczy o tym fakt, że w tej samej dacie (19 sierpnia 2013 r.) powódka sporządziła dwa pisma, w których wyraźnie zapowiadała wniesienie powództwa ekscydencyjnego na podstawie art. 841 kpc w razie nie zwolnienia lokalu spod egzekucji. Oznacza to, że miała pełną świadomość jakie środki obrony przed egzekucją jej przysługują i świadomie wybrała inny środek. Podkreślić należy przy tym, że powódka nie musiała dokonywać wyboru pomiędzy np. skargą na czynności komornika a powództwem. Nic nie stało na przeszkodzie by skorzystać z obu środków jednocześnie.

Wolę złożenia skargi na czynności komornika powódka potwierdziła w piśmie z dnia 11 września 2013 r. pisząc wprost „w odpowiedzi na wezwanie Sądu do usunięcia braków formalnych skargi tj. pisma z dnia 21 sierpnia 2013 r. na czynności komornika A. Ś. w sprawie KM (...)” oraz „w związku z wniesioną skargą domagam się…”.

Z wyjaśnień powódki składanych w niniejszej sprawie także wynika niezbicie, że nie składała pozwu o zwolnienie spod egzekucji w 2013 r. Złożyła natomiast skargę na czynność komornika, bo uważała, że komornik zrobił to nieprawnie (vide: wypowiedź powódki na posiedzeniu dnia 10 września 2015 r. 00:05:06).

Po drugie - pismo z dnia 19 sierpnia 2013 r. zostało złożone dnia 21 sierpnia 2013 r. w kancelarii komorniczej. Brak jest w aktach, a nawet tylko w twierdzeniach strony powodowej informacji kiedy ewentualnie wpłynęło do sądu. Nie ulega natomiast wątpliwości, że datą wniesienia powództwa jest data złożenia pisma w sądzie lub nadania w urzędzie pocztowym. Okoliczności tej powódka nie wykazała, choć z godnie z art. 6 kc ją obciążał ciężar dowodu w tej kwestii.

Pierwszym pismem skierowanym do sądu, w którym powódka domaga się od pozwanego zwolnienia lokalu spod egzekucji po wezwaniu przedprocesowym z dnia 19 sierpnia 2013 r. jest pismo z dnia 27 lutego 2013 r. W piśmie tym powódka wyraźnie wskazuje, że zmienia swoje dotychczasowe stanowisko. Nie ulega więc wątpliwości, że do tego momentu wolą jej było złożenie skargi na czynność komornika. Zmiana stanowiska i wyrażenie woli złożenia pozwu nastąpiło więc po upływie terminu wskazanego w art. 841 § 3 kpc.

Dodatkowo należy podkreślić, że pismu, które obecnie powódka nazywa pozwem, nadano już bieg jako skardze i jako skargę je rozpoznano postanowieniem z dnia 25 lipca 2014 r. Nie można więc uznać że to samo pismo obecnie może być rozpoznane zostanie jako pozew. Jedyne pismo, które można potraktować jako powództwo to pismo z dnia 27 lutego 2014 r. a ono z pewnością zostało złożone po upływie miesięcznego terminu.

Konkludując – powódka E. K. dowiedziała się o zajęciu dnia 16 sierpnia 2013 r. Termin do złożenia powództwa o zwolnienie od egzekucji upłynął bezskutecznie z dniem 16 września 2013 r. Powódka złożyła pozew o zwolnienie od egzekucji lokalu położonego w S. przy ulicy (...) po upływie terminu, w piśmie z dnia 27 lutego 2014 r.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 841 § 3 kpc powództwo należało oddalić.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Na zasądzone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika – 7200 zł oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł.

Na oryginale właściwy podpis.