Sygn. akt VI Ka 510/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Klara Łukaszewska (spr.)

Sędziowie SR del. do SO Dariusz Kliś

SO Waldemar Masłowski

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Zbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2014r.

sprawy M. O.

oskarżonego z art. 178a § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze

z dnia 11 sierpnia 2014 r. sygn. akt II K 722/14

uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego M. O. i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Jeleniej Górze do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 510/14

UZASADNIENIE

M. O. został oskarżony o to, że:

w dniu 1 maja 2014r. w J., woj. (...) będąc w stanie nietrzeźwości wynoszącym I-badanie 0,26 mg/dm3, II-badanie 0,24 mg/dm3 alkoholu w wydychanym powietrzu prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki R. (...) o nr rejestracyjnym (...)

tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt II K 722/14:

I.  uznał oskarżonego M. O. za winnego popełnienia czynu opisanego w części wstępnej wyroku przy przyjęciu, że w chwili jego popełnienia znajdował się w stanie po użyciu alkoholu wynoszącym 0,25 mg/dm3 alkoholu w wydychanym powietrzu, tj. wykroczenia z art. 87 § 1 k.w. i za to na podstawie art. 87 § 1 k.w. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 500 (pięciuset) złotych;

II.  na podstawie art. 29 § 1 i § 3 k.w. w zw. z art. 87 § 3 k.w. orzekł w stosunku do tego obwinionego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 (dziesięciu) miesięcy;

III.  na podstawie art. 29 § 4 k.w. na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów zaliczył obwinionemu okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 1 maja 2014r. do dnia 11 sierpnia 2014r.;

IV.  na podstawie art. 118 § 1 k.p.ow. w zw. z § 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10.10.2001r. w sprawie wysokości zryczałtowanych wydatków postępowania w sprawach o wykroczenia zasądził od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50zł tytułem zryczałtowanych wydatków postępowania oraz na podstawie art. 3 ust. 1 w zw. z art. 21 pkt 2 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych wymierzył mu opłatę w wysokości 50zł.

Apelację od wydanego orzeczenia wywiódł prokurator, który zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o winie na niekorzyść oskarżonego M. O..

Oskarżyciel publiczny powołując się na art. 427 § 1 i § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, wyrażający się w błędnym i dowolnym uznaniu przez Sąd I instancji, że oskarżony M. O. w chwili czynu nie znajdował się w stanie nietrzeźwości, a zawartość alkoholu w wydychanym przez niego powietrzu nie przekraczała 0,25 mg/l alkoholu ani nie prowadziła do stężenia przekraczającego tę wartość, co w konsekwencji doprowadziło do przyjęcia, iż zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona wykroczenia z art. 87 § 1 k.w. a nie czynu z art. 178a § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie prowadzi do wniosku przeciwnego.

Stawiając powyższy zarzut, prokurator powołując się na treść art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez prokuratora była zasadna i zasługiwała na uwzględnienie.

Oskarżyciel publiczny słusznie podniósł bowiem, powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 3 listopada 2010r., IV KK 165/10, iż wobec braku dowodów pozwalających na zakwestionowanie rzetelności i wiarygodności wykonanych pomiarów, jak też sprawności samego urządzenia pomiarowego, nie istnieje powód podważenia uzyskanego wyniku, a w konsekwencji tego ewentualne odwołanie się do zasady określonej w art. 5 § 2 k.p.k. ( LEX nr 622255, Prok.i Pr.-wkł. 2011/3/9, Biul.PK 2010/8/9).

Sąd Rejonowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku wskazał, iż w dotychczasowym ustawodawstwie polskim nie przewidziano, by wynik badań urządzeniem do pomiaru zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu A.stanowił niepodważalny dowód. Sąd ten stwierdził ponadto, iż definicja stanu nietrzeźwości odnosi się do zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu, nie zaś do wyniku badania wskazanym urządzeniem. Wynik ten z kolei podlega swobodnej ocenie sądu. Jak wynika ze świadectwa wzorcowania (k.3v), przy wartości wzorca 0,25 mg/l niepewność pomiaru w 5% badań wynosi 0,01 mg/l. Kierując się treścią art. 5 § 2 k.k. Sąd Rejonowy ustalił, że maksymalny poziom alkoholu w powietrzu wydychanym przez M. O. wynosił 0,25 mg/l (wynik 0,26 mg/l po poprawce wynikającej z niepewności pomiaru) i mieścił się w maksymalnej ilości wskazującej na stan po użyciu alkoholu, określony w art. 46 ust. 2 pkt 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Kierując się powyższymi względami, Sąd Rejonowy uznał, że czyn M. O. wyczerpał znamiona wykroczenia z art. 87 § 1 k.w.

Stanowisko to jest błędne i pozostaje w rażącej sprzeczności z treścią art. 115 § 16 k.k., zawierającego ustawową definicję "stanu nietrzeźwości", która ma charakter normatywnie wiążący i została przez ustawodawcę jednoznacznie określona jako zawartość przekraczająca 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza lub prowadząca do stężenia przekraczającego tę wartość. Tym samym nie do zaakceptowania jest pogląd, że dla stwierdzenia przekroczenia ustawowego progu stanu nietrzeźwości, skutkującego przyjęciem kwalifikacji prawnej czynu z art. 178a § 1 k.k., konieczne jest także uwzględnienie określonego w świadectwie wzorcowania potencjalnego błędu konkretnego urządzenia pomiarowego. Prowadziłoby to bowiem do sytuacji, w którym w każdym przypadku wartość wynikowa stanowiąca granicę między stanem nietrzeźwości a stanem po użyciu alkoholu byłaby określana indywidualnie, w zależności od dokładności zastosowanego urządzenia pomiarowego, co stoi w oczywistej sprzeczności z zasadą pewności prawa. Należy mieć również na względzie, iż potencjalny dopuszczalny błąd pomiarowy może polegać również na niedoszacowaniu rzeczywistej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu.

Całkowicie odmiennym zagadnieniem jest natomiast, czy in concreto, istnieje pewność co do wskazań odnotowanych w urządzeniu pomiarowym. Dla oceny wskazań elektronicznego urządzenia do badania zawartości alkoholu w organizmie lub innego urządzenia ważne są bowiem te okoliczności, które sąd powinien, po pierwsze, wyjaśnić, gdy pojawią się tego rodzaju informacje, a po drugie ustalić, czy miały wpływ na wykazany wynik przez urządzenie elektroniczne. Uwzględnienie tego rodzaju czynników może uzasadniać zweryfikowanie uzyskanego wyniku, lecz by dojść do takiej konkluzji, niezbędne jest zasięgnięcie opinii biegłego, gdyż chodzi o ustalenie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych ( vide: R. Stefański, glosa do wyroku SN z dnia 3.11.2012r., IV KK 165/10, WPP 2011/3/57-62, LEX nr 149930).

W niniejszej sprawie nie ujawniły się wszakże jakiekolwiek okoliczności podważające wynik pomiaru zarejestrowanego urządzeniem A. ani w pierwszej, ani w drugiej próbie. Użyte urządzenie elektroniczne posiadało ważny atest, zgodnie z którym podane wartości niepewności pomiaru stanowią niepewności rozszerzone przy poziomie ufności około 95% i współczynniku rozszerzenia k=2. Przy wartości poprawnej wzorcowej wynoszącej zarówno 0,10 mg/l, jak i 0,25 mg/l, średnie wskazanie analizatora wydechu wskazywało odpowiednio 0,10 mg/l i 0,25 mg/l, ewentualne poprawki przy obu pomiarach określono na 0,00 mg/l, zaś niepewność pomiaru oszacowano na 0,01 mg/l.

Dla przyjęcia odpowiedzialności karnej na podstawie art. 178a k.k. istotne jest ustalenie, czy w chwili prowadzenia pojazdu przez oskarżonego poziom stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu przekraczał 0,25 mg/l ( por. wyrok SN z dnia 15 października 2008 r., IV KK 116/08, LEX nr 467477). Jedynie hipotetyczna możliwość występowania błędu pomiarowego przy badaniu stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu nie może prowadzić do przyjęcia, iż sprawca nie prowadził pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, a jedynie w stanie po użyciu alkoholu. Warto przy tym wskazać, iż dla sprawcy będącego w stanie po użyciu alkoholu granicę pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem wyznacza próg nietrzeźwości, którego przekroczenie ma wyłącznie aspekt ilościowy. Przekroczenie progu nietrzeźwości 0,25 mg/l winno więc zawsze skutkować przyjęciem kwalifikacji prawnej z art. 178a § 1 k.k. ( vide: P. Pawlonka, glosa do wyroku SN z dnia 3.11.2012r., IV KK 765/10).

Wobec braku dowodów pozwalających na zakwestionowanie rzetelności i wiarygodności wykonanych pomiarów, jak też sprawności samego urządzenia pomiarowego, nie istnieje powód podważenia uzyskanego wyniku, a w konsekwencji ewentualnego odwołania się do zasady określonej w art. 5 § 2 k.p.k. Rezultat pierwszego badania wykonanego o godzinie 9.43, a więc w najbliższej odległości czasowej do momentu zatrzymania pojazdu kierowanego przez M. O., wyniósł 0,26 mg/l, zaś w badaniu powtórzonym o godzinie 10.01 wskazywał wynik 0,24 mg/l. Uznać zatem należy, iż wobec podanego przez samego oskarżonego do protokołu badania trzeźwości faktu spożywania w dniu 30 kwietnia 2014 r. o godz. 21.00 wódki w ilości 150g (k. 2v), czyni dywagacje w kierunku określenia innej wartości alkoholu w jego organizmie wyłącznie hipotetycznymi i nie mającymi żadnego odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Jak słusznie podniósł prokurator, wyniki badań pomiarowych nie były kwestionowane przez oskarżonego. Nie zachodziła również między nimi rozbieżność budząca wątpliwości jako niedająca się uzasadnić intensywnością procesu fizjologicznej redukcji alkoholu w organizmie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że iż zasadnym był zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, co – wobec istotnego wpływu stwierdzonego uchybienia na treść zaskarżonego wyroku – skutkować musiało jego uchyleniem i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Jeleniej Górze.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji dokona oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zgodnie wymogami określonymi w art. 7 k.p.k., z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, mając również na względzie wspomnianą legalną definicję stanu nietrzeźwości zawartą w art. 115 § 16 k.k. w kontekście powoływanego orzecznictwa Sądu Najwyższego.