Sygn. akt IV U 436/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania W. Z. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 kwietnia 2012 roku nr (...)

w sprawie W. Z. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się W. Z. (1) rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy począwszy od dnia 1 marca 2012r. na okres trzech lat.

Sygn. akt IV U 436/12

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 listopada 2013 roku

Decyzją z dnia 12 kwietnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił W. Z. (1) uznania go ca całkowicie niezdolnego do pracy wskazując, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 3.04.2012 r. ubezpieczony nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, lecz za częściowo niezdolnego do pracy do 28.02.2015 r.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł W. Z. (1) , domagając się jej zmiany i ustalenia prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ubezpieczony wskazał, iż jego stan zdrowia nie uległ poprawie, lecz pogorszeniu, a uprzednio był uznawany za całkowicie niezdolnego do pracy, w związku z czym decyzja ZUS jest dla niego krzywdząca i niezgodna ze stanem faktycznym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia i wskazując, iż wobec stwierdzenia przez komisję lekarską ZUS braku całkowitej niezdolności do pracy po stronie ubezpieczonego, zaskarżona decyzja ZUS jest prawidłowa, a odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. Z. (1) urodzony w dniu (...), posiada wykształcenie średnie techniczne.

Ubezpieczony w okresie od 11.10.2004 r. do 29.02.2012 r. pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Dowód: akta ZUS

W dniu 31.01.2012 roku ubezpieczony wystąpił z wnioskiem do ZUS o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zarówno orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 23.02.2012 r., jak i orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 3.04.2012 r. ubezpieczony został uznany za częściowo (lecz nie całkowicie) niezdolnego do pracy do dnia 28.02.2015 r. w wyniku czego wydano przedmiotową decyzję z dnia 12.04.2012 r. odmawiającą wnioskodawcy uznania go za całkowicie niezdolnego do pracy.

Od tej decyzji ubezpieczony złożył odwołanie.

Dowód: akta ZUS

Odwołujący był zatrudniony w zakładzie pracy (...) Sp. z o.o. Zakład Pracy (...) do dnia 2.02.2009 r. przy montażu podzespołów instalacyjnych. Podczas tego zatrudnienia ubezpieczony nie radził sobie z wypełnianiem podstawowych obowiązków. Częste były sytuacje, że siadał bokiem do stanowiska pracy, zaprzestawał jej wykonywania i wpatrywał się tępo w jeden punkt. Trzeba było cały czas go pilnować, nadzorować, a i tak wydajność jego pracy była znikoma. Po rozwiązaniu stosunku pracy został zatrudniony w Zakładzie (...) – Oświatowym (...) w W.. Zakład ten jest dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, wykonuje się w nim montaż drobnych podzespołów elektronicznych. Ubezpieczony również w tej pracy sobie nie radzi, ma problemy z orientacją w terenie (do pracy jest dowożony i odwożony), długo i często siedzi bokiem do stanowiska pracy, trzyma w rękach detale wpatrując się w jeden punkt. Cały czas ktoś musi przy nim stać i go pilnować. Odwołujący wymaga stałej pomocy i opieki innych osób również w domu przy codziennych czynnościach takich jak mycie się , przygotowywanie jedzenia, ubieranie (gdy żona jest nieobecna zajmuje się nim ojciec). Nie ma on kolegów, nie wykonuje żadnych domowych obowiązków.

Dowód:

- zeznania świadka S. K. – k. 37-38,

- zeznania świadka W. Z. (2) – k. 38,

- akta ZUS.

W toku niniejszego postępowania sądowego u odwołującego się stwierdzono:

- przebyty w 2004 r. uraz głowy z cechami degradacji intelektualnej do poziomu pogranicza upośledzenia umysłowego stopnia lekkiego,

- pourazowy zespół mózgowy,

- uogólnione zmiany organiczne w obszarze (...) o cechach otępiennych,

- znaczne zaburzenia funkcji poznawczych takich jak pamięć krótkotrwała, koncentracja uwagi, organizacja wzrokowo-przestrzenna, uczenie się nowych informacji, myślenie abstrakcyjne,

- na podłożu zmian organicznych (...) głębokie zaburzenia funkcjonowania emocjonalnego i społecznego, bezkrytycyzm wobec siebie i swojej sytuacji życiowej.

Odwołujący w 2004 r. przebył uraz wielomiejscowy wraz z urazem głowy. W trakcie badania neurologicznego spowolniały z zaburzeniami pamięci, nie nawiązuje kontaktu. Nie stwierdza się istotnego ograniczenia sprawności ruchowej ubezpieczonego.

Od czerwca 2006 r. opiniowany pozostaje w leczeniu psychiatrycznym ambulatoryjnym z rozpoznaniem encefalopatii pourazowej z objawami depresyjnymi. W czasie kolejnych badań psychologicznych (2004, 2005, 2008, 2010, i 2012 r.) stwierdzono organiczną dysfunkcję (...) oraz obniżenie funkcjonowania poznawczego okresowo do poziomu upośledzenia umysłowego lekkiego. W 2007 r. był hospitalizowany psychiatrycznie z rozpoznaniem zespołu psychoorganicznego. W wykonanym wówczas badaniu TK głowy stwierdzono korowo-podkorowy zanik mózgu z przewagą zmian podkorowych.

U ubezpieczonego obecnie występuje znacznie obniżenie funkcji poznawczych na poziomie otępienia stopnia umiarkowanego. Zaburzona fluencja słowna, zaburzenia procesów koncentracji uwagi, pamięci krótkotrwałej, semantycznej, zapamiętywania nowych informacji, organizacji wzrokowo-przestrzennej, orientacji miejscowej, zaburzona jest również pamięć autobiograficzna. Ponadto u badanego występuje wysoki poziom depresji – wśród objawów dominują smutek, utrata reakcji na przyjemne doznania, głębokie zaburzenia w sferze motywacyjnej i decyzyjnej, zanik aktywności. Funkcjonowanie społeczne jest zaburzone, jest wycofany z kontaktów społecznych.

Odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy na okres 3 lat od dnia 1.03.2012 r., utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy i nie rokuje odzyskania zdolności ze względu na brak efektywności procesów uczenia się.

Dowód: - opinia sądowo – lekarska z dnia 26.06.2012 r. – k. 8-10,

- opinia sądowo – psychiatryczna z dnia 2.10.2012 r. – k. 18-20,

- opinie uzupełniające z dnia 6.06.2013 r. i 29.09.2013 r. – k. 41, 56,

- opinia sądowo – psychologiczna z dnia 16.07.2013 r. – k. 48-50,

- dokumentacja lekarska – akta ZUS.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz opinii biegłych lekarzy z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii.

Sąd, ustalając s tan faktyczny niniejszej sprawy, podzielił w całości wnioski płynące z opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy po osobistym przebadaniu ubezpieczonego oraz wnikliwej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy wykorzystaniu fachowej wiedzy medycznej, dokonali prawidłowej diagnozy jego schorzeń. Opinie sporządzone zostały przez biegłych sądowych posiadających odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczenie zawodowe, są przy tym rzetelne, kompletne i wewnętrznie spójne.

Opinie biegłych spełniły nadto wymogi przewidziane dla tego rodzaju środków dowodowych określone w art.278 kpc i art.285 kpc., zaś w toku postępowania nie ujawniły się żadne okoliczności, które mogłyby podważać zaufanie do wiedzy czy bezstronności biegłych.

Sąd podzielił wnioski i tezy wypływające z dokumentów. Ich autentyczność oraz wiarygodność, w ocenie Sądu, nie budziły zastrzeżeń. Brak było jakichkolwiek podstaw – także takich, które należałoby uwzględnić z urzędu – by dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Stąd stosownie do treści art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone, a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie art. 57 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz.1227 ze zmianami) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust.1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit.b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit.a, pkt 11-12, 13 lit.a, pkt 14 lit.a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit.a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art.12 ust.2), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji ( art. 12 ust. 3).

Zgodnie z art.13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)  możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgromadzony w aktach sprawy materiał dowodowy potwierdza, iż odwołujący się spełnia ustawowe przesłanki do przyznania mu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres trzech lat od dnia 1.03.2012 r.

W niniejszej sprawie w istocie bezsporne były przesłanki warunkujące zdolność rentową odwołującego się, przewidziane w pkt 1, 2 i 3 art. 57 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, albowiem organ rentowy przesłanek tych nie kwestionował, a odwołujący się przez wiele lat pobierała rentę z tytułu niezdolności do pracy. Sporną stała się natomiast przesłanka z art. 12 ust. 2 ustawy, dotycząca całkowitej niezdolności do pracy.

Dla rozstrzygnięcia, czy w przypadku ubezpieczonego mamy do czynienia z całkowitą niezdolnością do pracy, konieczne stało się zasięgnięcie opinii biegłych specjalistów z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii.

Przeprowadzone badanie wykazało u wnioskodawcy takie schorzenia jak: przebyty w 2004 r. uraz głowy z cechami degradacji intelektualnej do poziomu pogranicza upośledzenia umysłowego stopnia lekkiego, pourazowy zespół mózgowy, uogólnione zmiany organiczne w obszarze (...) o cechach otępiennych,

znaczne zaburzenia funkcji poznawczych takich jak pamięć krótkotrwała, koncentracja uwagi, organizacja wzrokowo-przestrzenna, uczenie się nowych informacji, myślenie abstrakcyjne, na podłożu zmian organicznych (...) głębokie zaburzenia funkcjonowania emocjonalnego i społecznego, bezkrytycyzm wobec siebie i swojej sytuacji życiowej.

Odwołujący w 2004 r. przebył uraz wielomiejscowy wraz z urazem głowy. W trakcie badania neurologicznego spowolniały z zaburzeniami pamięci, nie nawiązuje kontaktu. Nie stwierdza się istotnego ograniczenia sprawności ruchowej ubezpieczonego.

Od czerwca 2006 r. opiniowany pozostaje w leczeniu psychiatrycznym ambulatoryjnym z rozpoznaniem encefalopatii pourazowej z objawami depresyjnymi. W czasie kolejnych badań psychologicznych (2004, 2005, 2008, 2010, i 2012 r.) stwierdzono organiczną dysfunkcję (...) oraz obniżenie funkcjonowania poznawczego okresowo do poziomu upośledzenia umysłowego lekkiego. W 2007 r. był hospitalizowany psychiatrycznie z rozpoznaniem zespołu psychoorganicznego. W wykonanym wówczas badaniu TK głowy stwierdzono korowo-podkorowy zanik mózgu z przewagą zmian podkorowych.

U ubezpieczonego obecnie występuje znacznie obniżenie funkcji poznawczych na poziomie otępienia stopnia umiarkowanego. Zaburzona fluencja słowna, zaburzenia procesów koncentracji uwagi, pamięci krótkotrwałej, semantycznej, zapamiętywania nowych informacji, organizacji wzrokowo-przestrzennej, orientacji miejscowej, zaburzona jest również pamięć autobiograficzna. Ponadto u badanego występuje wysoki poziom depresji – wśród objawów dominują smutek, utrata reakcji na przyjemne doznania, głębokie zaburzenia w sferze motywacyjnej i decyzyjnej, zanik aktywności. Funkcjonowanie społeczne jest zaburzone, jest wycofany z kontaktów społecznych. Odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy na okres 3 lat od dnia 1.03.2012 r. utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy i nie rokuje odzyskania zdolności ze względu na brak efektywności procesów uczenia się.

Odnosząc się jeszcze do kwestii pozostawania w zatrudnieniu przez odwołującego w dostoswanym do potrzeb osób niepełnosprawnych Zakładzie (...) należy podkreślić, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądami doktryny świadczenie pracy nie oznacza a priori, że nie zachodzi przesłanka niezdolności do pracy. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, iż odwołujący wykonuje czynności w Zakładzie (...), dostosowanym do potrzeb ludzi z orzeczonym stopniem niepełnosprawności i jest przy tym bardzo niesamodzielny - wykonuje pracę w ograniczonym zakresie pod nadzorem i w odpowiednich warunkach. Zatem praca odwołującego nie jest pracą w normalnych warunkach. Możliwość natomiast uznania całkowitej niezdolności do pracy jest wykluczona przy zachowaniu choćby ograniczonej zdolności do pracy, ale w tzw. normalnych warunkach. Reasumując całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2), przy czym zgodnie z art. 13 ust. 4 zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy (patrz: K. Antonów, M. Bartnicki, B. Suchacki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, ABC, 2009, wyd. III.).

Oznacza to, że przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu. Takie stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 grudnia 2000 r. (II UKN 134/00, OSNAPiUS 2002, nr 15, poz. 369, por. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79 ( (...) 1981, nr 1).

Wobec powyższego uznać należy, iż ubezpieczony wykonując pracę w opisany, dostosowany do jego możliwości zdrowotnych sposób, tj. w warunkach szczególnych, jest całkowicie niezdolny do wykonywania jakiejkolwiek pracy w normalnych warunkach.

Z uwagi na powyższe, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS poprzez przyznanie odwołującemu się renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres trzech lat od dnia 1.03.2012 r. (czyli od momentu zaprzestania pobierania świadczenia rentowego przysługującego mu na podstawie poprzedniej decyzji organu rentowego), biorąc za podstawę powołane wyżej przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz art. 477 14§2 k.p.c.

SSR ( del.) Jacek Liszka

(...)

-

(...),

-

(...)

- (...)