Sygnatura akt VIII C 2161/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2015 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko B. D.

o zapłatę kwoty 2.440,56 złotych

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 541,56 zł (pięćset czterdzieści jeden złotych pięćdziesiąt sześć groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 1.600 zł (jeden tysiąc sześćset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 142,56 zł (sto czterdzieści dwa złote pięćdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 2161/15

UZASADNIENIE

W dniu 28 stycznia 2015 roku powód - (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu B. D. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powództwo o zapłatę kwoty 2.440,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu podniósł, że pozwany zawarł z nim w dniu 16 lutego 2013 roku umowę abonencką, na mocy której powód zobowiązał się do rozpowszechniania programów telewizyjnych i radiowych oraz dostarczenia pozwanemu sprzętu umożliwiającego ich odkodowanie i odbiór, pozwany zaś obowiązany był do terminowego uiszczania opłat abonamentowych. Pozwany nie wywiązał się z powyższej powinności, na skutek czego powód w dniu 30 czerwca 2014 roku rozwiązał przedmiotową umowę. Na roszczenie pozwu składają się: nieuiszczone opłaty z tytułu abonamentu – 195,27 zł, odsetki naliczone od należności głównej – 46,29 zł, kara umowna za niezwrócenie sprzętu w terminie – 300 zł, odszkodowanie za niezwrócenie sprzętu – 1.600 zł oraz odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy z winy abonenta przed upływem okresu, na jaki została zawarta – 299 zł. Powód nadmienił przy tym, w myśl zawartej umowy, zwrot urządzenia winien nastąpić w terminie 1 miesiąca od daty rozwiązania umowy.

(pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym k. 2-6)

W dniu 13 czerwca 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 6v.)

Od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw złożył pozwany. W uzasadnieniu podniósł, że umowa abonencka zakończyła się w terminie zakreślonym w jej treści, a zatem powodowi nie przysługują z tego tytułu żadne roszczenia odszkodowawcze. Ponadto wskazał, że od czerwca do grudnia 2014 roku nie przebywał w miejscu swojego zamieszkania, na skutek czego nie otrzymał żadnej korespondencji w sprawie. Po odebraniu pisma sądowego zwrócił dekoder w najbliższym punkcie obsługi klienta.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 8)

Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził skuteczne wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz przekazał rozpoznanie przedmiotowej sprawy do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi.

(postanowienie k. 10 v.)

Pozwem złożonym na urzędowym formularzu powód podtrzymał żądanie pozwu wraz z uzasadnieniem jak w pozwie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

(pozew k. 14-15)

W piśmie procesowym opatrzonym datą 28 lipca 2015 roku powód cofnął pozew w zakresie kwoty 1.600 zł z tytułu odszkodowania za niezwrócony sprzęt. Odnosząc się do zarzutów pozwanego przytoczonych w treści sprzeciwu wskazał, że przedmiotowa umowa została zawarta na czas oznaczony 18 miesięcy, tj. do dnia 16 sierpnia 2014 roku, rozwiązanie umowy przed tą datą uprawniało zatem powoda do naliczenia odszkodowania w kwocie 299 zł wynikającej z zapisów aneksu do umowy. Zasadne było również naliczenie odszkodowania za zwrócenie sprzętu po terminie, zwrot winien bowiem nastąpić najpóźniej do dnia 31 lipca 2014 roku, tymczasem pozwany uczynił zadość temu obowiązkowi dopiero w dniu 17 marca 2015 roku. Jednocześnie powód wskazał, że pozwany nie informował go o zmianie miejsca pobytu, w konsekwencji nie może bronić się zarzutem, że nie miał możliwości odbierania korespondencji w miejscu swojego zamieszkania.

(pismo procesowe powoda k. 46-47)

Na rozprawie w dniu 30 września 2015 roku nie stawiła się żadna ze stron procesu.

(protokół rozprawy k. 74)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany B. D. w dniu 16 lutego 2013 roku zawarł z poprzednikiem prawnym powoda C.+ (...) Spółką Akcyjną w W. umowę abonencką o świadczenie usług telewizyjnych, w myśl której operator zobowiązywał się do świadczenia usług telewizyjnych w ramach wybranych przez pozwanego pakietów, zaś pozwany zobowiązał się do uiszczania opłat. Umowa została zawarta na okres 18 miesięcy, tj. do dnia 16 sierpnia 2014 roku. W ramach zawartej umowy pozwany otrzymał dekoder HD/ (...), a także – z uwagi na wybraną opcję multiroom – dekoder HD/ (...) 500. Zgodnie z aneksem promocyjnym, w przypadku rozwiązania umowy z winy abonenta przed upływem 18 miesięcy od daty zawarcia umowy, abonent zobowiązany był zapłacić operatorowi karę umowną w wysokości 299 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia mu wezwania do zapłaty.

Integralną część umowy stanowił cennik i regulamin umowy o abonament, których treść pozwany zaakceptował.

W myśl art. 4 § 2 ust. 7 regulaminu umowy o abonament, abonent w terminie jednego miesiąca od daty wygaśnięcia/rozwiązania umowy, zobowiązany był do zwrotu sprzętu (w tym karty) Autoryzowanemu Dystrybutorowi. W przypadku opóźnienia w wykonaniu powyższego obowiązku, abonent zobowiązywał się do uiszczenia na rzecz operatora kary umownej w wysokości 300 zł. Zapłata kary umownej nie zwalniała abonenta od obowiązku zwrotu sprzętu.

Zgodnie z cennikiem, odszkodowanie za brak zwrotu sprzętu operatorowi wynosiło w przypadku dekoderów (...) 800 zł.

(umowa o abonament wraz z aneksem promocyjnym k. 18-18v., cennik k. 32, regulamin umowy o abonament k. 33-42)

Pozwany nie wywiązywał się z obowiązku uiszczania opłat abonamentowych na rzecz powoda, na skutek czego za okres od kwietnia do czerwca 2014 roku zaległość z powyższego tytułu wyniosła 195,27 zł. Wobec zaległości w płatnościach za abonament, powód w dniu 30 czerwca 2014 roku rozwiązał z pozwanym przedmiotową umowę, a następnie w dniu 16 lipca 2014 roku wystawił notę księgową nr (...) opiewającą na kwotę 299 zł z tytułu kary umownej za niedotrzymanie warunków promocji. Pismem z tego samego dnia powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 498,49 zł tytułem zaległości w płatnościach za abonament (195,27 zł), naliczonych odsetek ustawowych (4,22 zł) oraz naliczonej kary umownej, o której mowa wyżej. Jednocześnie B. D. został poinformowany o konieczności zwrotu dwóch dekoderów wraz z wyposażeniem oraz dwiema kartami dekodującymi w ciągu 30 dni od daty rozwiązania umowy pod rygorem naliczenia kary umownej w kwocie 300 zł.

(nota księgowa k. 19, wezwanie do zapłaty k. 21, oświadczenie k. 24)

Pozwany nie dokonał w terminie zwrotu dekoderów wraz z wyposażeniem dodatkowym, uczynił to dopiero w dniu 17 marca 2015 roku, na skutek czego, stosownie do postanowień art. 4 § 2 ust. 7 regulaminu umowy o abonament, powód w dniu naliczył pozwanemu karę umowną z tytułu niedotrzymania terminu zwrotu sprzętu, na dowód czego wystawił notę księgową nr (...). Pismem opatrzonym datą 11 sierpnia 2014 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 800,58 zł, w tym kwoty 300 zł tytułem kary umownej za niezwrócenie sprzętu w terminie.

(formularz zwrotu sprzętu k. 8v., nota księgowa k. 20, wezwanie do zapłaty k. 22v.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako niesporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części i zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 541,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty.

Na wstępie czynionych w niniejszej sprawie rozważań podnieść należy, że strona powodowa – na skutek dokonanego przez pozwanego w dniu 17 marca 2015 roku zwrotu sprzętu w postaci dekoderów (...) wraz z wyposażeniem – w piśmie procesowym z dnia 28 lipca 2015 roku cofnęła żądanie pozwu w zakresie kwoty 1.600 zł z tytułu odszkodowania za niezwrócony sprzęt.

Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd umorzył postępowanie w sprawie w części, w której nastąpiło cofnięcie, orzekając jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

W sprawie znajdują zastosowanie postanowienia umowy o abonament zawartej przez strony oraz przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące m.in. kary umownej.

W przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwany zawarł umowę o abonament, na podstawie której zobowiązał się do uiszczania opłat za korzystanie z usług operatora. Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia opisanej umowy, wysokości należności z tytułu opłat abonamentowych za miesiące od kwietnia do czerwca 2014 roku (odpowiednio 88,72 zł, 92,38 zł i 14,17 zł) oraz faktu ich nieuiszczenia (w złożonym sprzeciwie pozwany kontestował jedynie uprawnienie powoda do naliczenia odszkodowania z tytułu niezwrócenia sprzętu oraz rozwiązania umowy przed terminem), w konsekwencji przytoczone okoliczności oraz kwoty Sąd uznał za bezsporne. Sąd przyjął ponadto, że umowa łącząca strony została rozwiązana przez stronę powodową w dniu 30 czerwca 2014 roku z uwagi na zaległości pozwanego w płatnościach za abonament, na powyższe wprost wskazał powód w uzasadnieniu pozwu. Jednocześnie, w świetle przedłożonej przez powoda umowy o abonament należało uznać, że rozwiązanie umowy nastąpiło przed upływem okresu, na który została ona zawarta, umowę tę pozwany podpisał w dniu 16 lutego 2013 roku na czas oznaczony 18 miesięcy, tj. do dnia 16 sierpnia 2014 roku. W konsekwencji nie mogły się ostać twierdzenia pozwanego, że przedmiotowa umowa zakończyła się stosownie do wskazanego w jej treści terminu. Poza sporem pozostawało ponadto, że pozwany zwrócił operatorowi urządzenia, które otrzymał w dacie podpisania umowy, dopiero z dniem 17 marca 2015 roku, a zatem z przekroczeniem terminu przewidzianego w art. 4 § 2 ust. 7 regulaminu umowy o abonament. Uchybienie terminowemu zwrotu sprzętu, zgodnie z przytoczonym przepisem, uprawniało powoda do naliczenia kary umownej w wysokości 300 zł, co też powód uczynił wystawiając notę księgową nr (...). Chybiona jest przy tym argumentacja pozwanego, że z uwagi na nieprzebywanie w miejscu swojego zamieszkania, a w konsekwencji brak możliwości odbioru korespondencji przesyłanej przez powoda, nie miał on wiedzy na temat przesłanego do niego wezwania do zwrotu sprzętu. W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że pozwany nie wykazał w żaden sposób, że w okresie od czerwca do grudnia 2014 roku przebywał pod innym adresem, aniżeli wskazanym w treści umowy o abonament. Niezależnie od powyższego przyjąć należy, że pozwany, jako strona umowy o abonament, zobowiązany był do poinformowania powoda o każdorazowej zmianie miejsca pobytu pod rygorem – w razie uchybienia powyższej powinności – wysyłania przez powoda korespondencji na adres oznaczony w treści umowy i uznania jej za doręczoną.

Skoro zatem pozwany nie wywiązał się z warunków przedmiotowej umowy o abonament i nie zapłacił na rzecz powoda łącznej kwoty 195,27 zł z tytułu opłat abonamentowych za okres od kwietnia do czerwca 2014 roku, powód miał prawo dochodzić tej kwoty niniejszym powództwem, jak również naliczyć odsetki od niezapłaconych należności głównych za okres od dnia wymagalności każdej z opłat do dnia 28 stycznia 2015 roku (dzień wniesienia pozwu) w łącznej wysokości 46,29 zł. Tym samym żądanie pozwu w zakresie zapłaty kwoty 241,56 zł Sąd uznał za w pełni zasadne. Zasadne było również – jako znajdujące oparcie w przepisie art. 483 § 1 k.c. – żądanie zapłaty kwoty 300 zł tytułem kary umownej za nieterminowe zwrócenie sprzętu. W myśl przytoczonego przepisu, można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody, wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi, przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Powinność pozwanego polegająca na zwrocie urządzeń, które otrzymał od operatora w dacie zawarcia umowy o abonament, bez wątpienia miała charakter zobowiązania niepieniężnego, oderwanego od głównego (pieniężnego) celu umowy, a tym samym zapisy o karze umownej uznać należy za prawnie wiążące pozwanego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego B. D. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 541,56 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu; odsetki, zaś za czas opóźnienia należą się m.in. wówczas, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego - art. 481 § 1 k.c., a więc nie spełnia świadczenia wymagalnego. Zgodnie, zaś z treścią przepisu art. 359 § 2 k.c. odsetki ustawowe należą się wtedy, gdy wysokość odsetek nie została w inny sposób określona. W przedmiotowej sprawie strona powodowa dochodziła jedynie odsetek ustawowych od należności głównej za okres od wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tej należności przez pozwanego. Tym samym za podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach ustawowych należało przyjąć art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 § 1 k.c. z uwagi na fakt, iż na objętą żądaniem pozwu kwotę składały się także odsetki.

Strona powodowa dochodziła w przedmiotowej sprawie od pozwanego także kwoty 299 złotych wraz z odsetkami z tytułu kary umownej za rozwiązanie (przez operatora) umowy o abonament przed okresem, na który została zawarta. Podkreślić przy tym należy, na co wprost wskazał pełnomocnik powoda w uzasadnieniu pozwu, że rozwiązanie umowy stanowiło konsekwencję powstania zaległości w płatnościach za abonament po stronie pozwanego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 1 k.c. strony, zawierające umowę, mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, iż ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem jest między innymi przytoczony wyżej art. 483 § 1 k.c., który z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym.

Wskazać przy tym należy, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, który Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii, a nie obowiązki pochodne (dodatkowe) nie mające charakteru dominującego, a przez to nie wpływające na charakter zobowiązania strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, w sprawie sygn. akt V CKN 171/00, LEX nr 52662). Tym samym to właśnie obowiązki, które można określić mianem podstawowych, decydują o charakterze zobowiązania strony i przesądzają, czy jest to zobowiązanie pieniężne, czy też nie. Obowiązki dodatkowe, jako niemające podstawowego znaczenia dla zobowiązania stron, tj. nie wpływające na istnienie samego zobowiązania, nie wpływają również na jego charakter.

W przedmiotowej sprawie na podstawie zawartej z pozwanym umowy o abonament powodowa spółka zobowiązała się do świadczenia na rzecz pozwanego określonych usług, natomiast pozwany, jako abonent, zobowiązany był do opłacania abonamentu. Taka treść umowy stron pozwala jednoznacznie stwierdzić, że zobowiązania pozwanego niewątpliwie były od początku zobowiązaniami stricte pieniężnymi. Podkreślić również należy, że strona powodowa w uzasadnieniu pozwu powiązała nieopłacanie przez pozwanego opłat abonamentowych z nałożoną na niego karą umowną, jednocześnie wskazując, że z uwagi na powstanie zaległości w płatnościach za abonament rozwiązana została z pozwanym umowa o abonament.

Zastrzeżenie kar umownych w sytuacji, o której mowa, uznać należy za niedopuszczalne i jako takie w świetle przepisu art. 58 k.c. nieważne. Zgodnie bowiem z treścią art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy, jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 roku, sygn. akt V CK 90/05, M. Prawn. 2005/18/874; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1966 roku, sygn. akt III CR 45/66, LEX nr 5962; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lipca 2005 roku, sygn. akt I ACa 368/05, OSAB 2005/3/3). Podobne stanowisko wielokrotnie zajął Sąd Okręgowy w Łodzi, między innymi w sprawach o sygnaturach III Ca 939/06, III Ca 466/08, III Ca 675/08, III Ca 681/07, III Ca 72/08.

Podnieść nadto należy, że zgodnie z art. 385 1 § 1 i 3 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Pozwany jako abonent nie miał rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, w tym postanowień aneksu promocyjnego. Postanowienia te zostały mu narzucone przez operatora. Postanowienie o karze umownej zawarte w w/w dokumencie, kształtują prawa i obowiązki pozwanego jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, a tym samym nie wiążą pozwanego.

Tym samym żądanie pozwu w zakresie zapłaty kwoty 299 zł złotych należało uznać za bezzasadne i podlegające oddaleniu, co też Sąd uczynił orzekając jak w punkcie 3 wyroku.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w oparciu art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c.

Strona powodowa wygrała sprawę w około 22 % i dlatego w takim stopniu należy się jej zwrot kosztów procesu.

Na koszty poniesione przez stronę powodową złożyły się: opłata od pozwu – 31 zł, koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - Dz.U. 2013, poz. 490 j.t. ) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł. Pozwany w przedmiotowej sprawie nie poniósł żadnych kosztów procesu.

Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 142,56 złotych, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami faktycznie poniesionymi a kosztami, które powód powinien ponieść.