Sygn. akt II Ka 272/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2014r

Sąd Okręgowy w Ostrołęce II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Jerzy Pałka

Sędziowie: SO Wiesław Oryl

SO Ryszard Warda /spr./

Protokolant: Marlena Achcińska

przy udziale Prokuratora Prok. Okr.: Tomasza Mierzejewskiego

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014r i 16 kwietnia 2014r na rozprawie

sprawy M. N. i in.

oskarżonej o czyny z art. 278§1 kk w zw. z art. 12 kk i in.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Wyszkowie z dnia 23 maja 2013r, sygn. akt II K 16/12

orzeka:

1.  zaskarżony wyrok uchyla w punkcie I i X w zakresie dotyczącym oskarżonej M. N.;

2.  przyjmując w ramach czynów zarzucanych oskarżonej M. N. w pkt. I i II aktu oskarżenia, że w dniu 8 października 2011r w miejscowości K., gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. usiłowała dokonać zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 300 zł na szkodę H. R., jednakże zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na interwencję Policji, czyn ten kwalifikuje jako wykroczenie z art. 119§1 kw w zw. z art. 119§2 kw w zw. z art. 4§1 kk i na podstawie art. 5§1 pkt. 4 kpw w zw. z art. 45§1 kw umarza postępowanie w sprawie;

3.  zaskarżony wyrok uchyla w punkcie IV i VI w zakresie dotyczącym oskarżonego M. S.;

4.  przyjmując w ramach czynów zarzucanych oskarżonemu M. S. w pkt. I i II aktu oskarżenia, że w dniu 8 października 2011r w miejscowości K., gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. N. usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 300 zł na szkodę H. R., jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję Policji, czyn ten kwalifikuje jako wykroczenie z art. 119§1 kw w zw. z art. 119§2 kw w zw. z art. 4§1 kk i na podstawie art. 5§1 pkt. 4 kpw w zw. z art. 45§1 kw umarza postępowanie w sprawie;

5.  zmienia punkt VIII zaskarżonego wyroku, dokonując zaliczenia okresu rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet kary 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie V wyroku;

6.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

7.  zasądza ze Skarbu Państwa na rzecz adwokat E. T. kwotę 619,92 zł (w tym podatek VAT) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej M. N. z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

8.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa, a nadto w części dotyczącej oskarżonej M. N. przejmuje na rachunek Skarbu Państwa koszty postępowania pierwszoinstancyjnego.

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Wołominie oskarżyła:

I.  M. S., o to, że:

1.  w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. N. i dwoma nieustalonymi mężczyznami w krótkich odstępach czasu z góry powziętym zamiarem dokonał zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 650 zł na szkodę H. R., przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia kary pozbawienia wolności w wymiarze 6 miesięcy orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne

- tj. o przestępstwo określone w art. 278§1 kk w zw. z art. 12 kk i art. 64§1 kk

2. w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. N. i dwoma nieustalonymi mężczyznami, wdarł się na teren posesji H. R. wbrew jej woli i na wielokrotne żądanie pokrzywdzonej nie chciał jej opuścić

- tj. o przestępstwo określone w art. 193 kk

3. w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), kierował po drodze publicznej wozem zaprzęgowym będąc w stanie nietrzeźwości, gdzie badanie na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu przeprowadzone urządzeniem Alkosensor IV CM wykazały kolejno 1,36 mg/l, 1,33 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu

- tj. o przestępstwo określone w art. 178a§ 2 kk

II.  M. N., o to, że:

1. w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. i dwoma nieustalonymi mężczyznami w krótkich odstępach czasu z góry powziętym zamiarem dokonał zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 650 zł na szkodę H. R.,

- tj. o przestępstwo określone w art. 278§1 kk w zw. z art. 12 kk

2. w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. i dwoma nieustalonymi mężczyznami, wdarła się na teren posesji H. R. wbrew jej woli i na wielokrotne żądanie pokrzywdzonej nie chciała jej opuścić

- tj. o przestępstwo określone w art. 193 kk

3. w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), kierowała po drodze publicznej wozem zaprzęgowym będąc w stanie nietrzeźwości, gdzie badanie na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu przeprowadzone urządzeniem Alkosensor IV CM wykazały kolejno 1,23 mg/l, 1,24 mg/l i 1.24 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu przy czym czynu tego dopuściła się przed upływem 5 lat od odbycia kary pozbawienia wolności w wymiarze 6 miesięcy orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne

- tj. o przestępstwo określone w art. 178a§ 2 kk w zw. z art. 64§1 kk

Sąd Rejonowy w Wyszkowie wyrokiem z dnia 23 maja 2013r oskarżoną M. N. w ramach zarzucanego w pkt 1 i 2 a/o czynu uznał za winną tego, że w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. S. usiłowała dokonać zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 300 zł na szkodę H. R., jednakże zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na interwencję Policji, tj. czynu z art. 13§1 kk w zw. z art. 278§1 kk i za czyn ten z mocy powyższych przepisów skazując ją wymierzył jej na podstawie art. 14§1 kk w zw. z art. 278§1 kk karę 4 m-cy pozbawienia wolności; oskarżoną M. N. uniewinnił od dokonania zarzucanych jej w punktach 3 i 4 a/o czynów kosztami postępowania w tym zakresie obciążając Skarb Państwa; oskarżonego M. S. w ramach zarzucanego w pkt 1 i 2 a/o czynu uznał za winnego tego, że w dniu 08.10.2011 roku w miejscowości K. gm. J., woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z M. N. usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia drewna opałowego o wartości 300 zł na szkodę H. R., jednakże zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję Policji, tj. czynu z art. 13§1 kk w zw. z art. 278§1 kk w zw. z art. 64§1 kk i za czyn ten z mocy powyższych przepisów skazując go wymierzył mu na podstawie art. 14§1 kk w zw. z art. 278§1 kk w zw. z art. 64§1 kk karę 6 m-cy pozbawienia wolności; oskarżonego M. S. uznał za winnego popełnienia czynu z pkt 3 a/o i za czyn ten z mocy art. 178a§2 kk skazując go wymierzył mu karę 3 m-cy pozbawienia wolności, na podstawie art. 85 kk i art. 86§1 kk wymierzył mu karę łączną 8 m-cy pozbawienia wolności; na podstawie art. 42§2 kk orzekł wobec niego środek karny w postaci zakazu prowadzenia zaprzęgów konnych na okres 2 lat za zcyn z pkt 3 a/o; na mocy art. 63§1 kk na poczet orzeczonej łącznej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu M. S. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 30 stycznia 2013r do dnia 14 lutego 2013r; zasądził ze Skarbu Państwa na rzecz adw. E. T. kwotę 826,56 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu, w tym kwotę 154,56 zł tytułem należnego podatku od towarów i usług; zwolnił oskarżonych M. N. i M. S. od ponoszenia kosztów w sprawie przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Wyrok powyższy został zaskarżony apelacją wniesioną przez obrońcę oskarżonej M. N..

Na postawie art. 425§1, 2 i 3 kpk oraz art. 444 kpk zaskarżyła ona wyrok w części uznającej oskarżoną M. N. winną w ramach czynu zarzucanego jej w pkt 1 i 2 a/o popełnienia czynu z art. 13§1 kk w zw. z art. 278§1 kk.

Na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 kpk zarzuciła wyrokowi:

- obrazę prawa procesowego, mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie zasady wyrażonej w art. 5§2 kpk, iż nie dające się usunąć wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonej oraz zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 7 kpk przez wybiórcze i jednostronne ich potraktowanie, w szczególności przez bezzasadne uznanie, iż wyjaśnienia oskarżonej M. N. jakoby pojechała z M. S. do miejscowości K. wyłącznie po odbiór drzewa, które to już wcześniej zostało legalnie kupione nie zasługują na wiarę i że jedynie stanowią jej linię obrony a także, że wartość drewna które znajdowało się na wozie którym przyjechała oskarżona na siedlisko pokrzywdzonej H. R. w czasie przyjazdu policji wynosiła 300 zł.

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku mających na niego wpływ, a polegający na przyjęciu, że oskarżona M. N. dopuściła się popełnienia przyjętego przez Sąd czynu opisanego w pkt 1 wyroku, pomimo poważnych wątpliwości w tym względzie wynikających z zgromadzonego materiału dowodowego.

Na podstawie art. 427§1 kpk i art. 437§1 kpk wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonej M. N. od czynu opisanego w pkt 1 wyroku, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Wyszkowie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej okazała się bezzasadna i to w stopniu oczywistym, jednak kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia skutkowała zmianą - i to na korzyść obojga oskarżonych, zaskarżonego wyroku Sądu I instancji’

Ustosunkowując się do stawianego w pierwszym rzędzie zarzutu apelacyjnego wskazującego na obrazę art. 5§1 i 2 kpk podnieść należy, że zgodnie z jednolitym w tym względzie i ugruntowanym orzecznictwem dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro reo, nie są miarodajne wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinny były powziąć. W wypadku zatem, gdy pewne ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, czy też np. dania wiary lub odmówienia wiary wyjaśnieniom oskarżonego, albo dania wiary zeznaniom świadka z określonej fazy postępowania, a odmówienia wiary jego zeznaniom składanym na innym etapie tego postępowania, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art. 7 k.p.k., lub też przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen.

W niniejszej sprawie Sąd meriti nie powziął nie dających się usunąć wątpliwości – co jasno wynika z treści pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia. Analiza sprawy prowadzi do wniosku, że wątpliwości takowych podejmować nie powinien. Sąd odwoławczy analizując zarówno zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, jak i trafność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego oraz pisemne jego motywy, doszedł do przekonania, że w sprawie do podjęcia nieusuwalnych wątpliwości zasadnie nie doszło. Sąd Rejonowy bowiem przeprowadził pełne postępowanie dowodowe, które poddał zgodnej z zasadą swobodności ocenie, wynikiem której stały się prawidłowo dokonane i nie nasuwające wątpliwości ustalenia faktyczne. Sam apelujący, w swej skardze, nie wskazuje na choćby możliwość, czy konieczność, podjęcia takowych wątpliwości i w istocie czyni zarzut dowolności ocen przez nie danie przez Sąd wiary wyjaśnieniom oskarżonej M. N..

Tymczasem zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w orzeczeniu z dnia 15 kwietnia 2004 r., sygn. akt IV CK 274/03: „zarzucenie przez skarżącego naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu podstaw tej oceny ze wskazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna”. Apelujący zaś skutecznie podstaw dokonanej przez Sąd oceny nie podważa.

Podnieść też należy, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz powinien zmierzać do wykazania, jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd, oceniając zebrany materiał dowodowy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu w kwestii ustaleń faktycznych, opartego na innych dowodach od tych, na których oparł się sąd I instancji, a zwłaszcza tylko na wyjaśnieniach oskarżonego, nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych. Apelująca zaś forsując własną ocenę wyjaśnień oskarżonej buduje w oparciu o nią wersję zdarzeń mającą świadczyć o niewinności M. N., Sąd Rejonowy logicznie i zgodnie z doświadczeniem życiowym uzasadnił czemu zachowanie oskarżonej uznał za wypełniające znamiona współsprawstwa w usiłowaniu kradzieży drewna.

Na aprobatę Sądu odwoławczego nie zasługują też rozważania apelującej tyczące wartości drewna mającego być przedmiotem przestępstwa. Sąd meriti ustalając wartość oparł się na zeznaniach pokrzywdzonej. Zasadnie zeznania w tej części uznał za wiarygodne. Wartość wskazywana przez pokrzywdzoną nie budziła wątpliwości i tylko tym należy tłumaczyć odstąpienie od precyzyjnych oględzin drewna czy dokonywanie jego wyceny przez biegłego.

Zważyć nadto należy, że końcowy wniosek apelującej iż wartość drewna, które usiłowano skraść była na tyle niska, że wskazywałaby na wykroczenie, okazał się zasadny w związku ze zmianą w tym przedmiocie stanu prawnego. Sąd zastosował wiec dyspozycję art. 440 kpk pozwalającą na zmianie na korzyść zaskarżonego orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

Na mocy ustawy z dnia 27 września 2013r o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013r, poz. 1247), czyn przypisany oskarżonej w pkt 1 zaskarżonego wyroku zgodnie z dyspozycją art. 56 pkt. 1 ustawy zmieniającej przepisy stał się w dniu 9 listopada 2013 wykroczeniem.

W obecnym stanie prawnym przestępstwem jest kradzież przedmiotów materialnych o wartości przekraczającej 400 zł. Sąd odwoławczy rozpoznając niniejszą sprawę musiał z urzędu brać pod uwagę zmianę prawa oraz ocenić, czy ustawa obecnie obowiązująca nie jest względniejsza dla sprawcy od tej obowiązującej w chwili czynu. Oczywistym jest /choćby porównując zagrożenie karami/, że względniejsza dla sprawcy jest aktualna ustawa karna, zgodnie z którą czyn przypisany oskarżonej M. N. stał się wykroczeniem z art. 119§1 kw. Wartość drewna, które usiłowano skraść była niższa niż 400 zł.

Powyższe skutkować musiało zmianą zaskarżonego orzeczenia na korzyść oskarżonej i przyjęciem nowej względniejszej kwalifikacji prawnej przypisanego jej w pkt I wyroku czynu oraz umorzeniem postępowania w tym przedmiocie wobec przedawnienia karalności.

Czyn zarzucany oskarżonej w pkt 1 i 2 a/o, który wg aktualnego stanu prawnego stał się wykroczeniem, został popełniony w dniu 8 października 2011r. Zgodnie z art. 45§1 kw jego karalność ustała w dniu 8 października 2013r, więc stosując art. 438 pkt1 kpk zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonej M. N. w pkt I i X należało uchylić, a stosując dyspozycję z art. 5§1 pkt 4 kpw postępowanie w tym zakresie należało umorzyć.

Powyższe uwagi są aktualne w odniesieniu do współoskarżonego M. S.. Mimo nie zaskarżenia przez niego orzeczenia, te same względy przemawiają za zmianą tegoż orzeczenia na korzyść również względem niego. Stosując dyspozycję zawartą w art. 435 kpk należało zatem na podstawie art. 438 pkt1 kpk zaskarżony wyrok w stosunku do oskarżonego M. S. w pkt IV i VI uchylić, a stosując dyspozycję z art. 5§1 pkt 4 kpw postępowanie w tym zakresie umorzyć.

Powyższe skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku także w pkt VIII wobec M. S. i zaliczeniem okresu rzeczywistego jego pozbawienia wolności na poczet kary wymierzonej mu w pkt V zaskarżonego orzeczenia.

Zauważyć na koniec trzeba, że Sąd Rejonowy, w postępowaniu wykonawczym, winien rozważyć korektę zaskarżonego orzeczenia w stosunku do przypisanego oskarżonemu M. S. czynu z pkt 3 a/o /pkt V wyroku/.

O kosztach za postępowanie odwoławcze Sąd orzekł na mocy art. 635 kpk w zw. z art.630 kpk zasądzając na rzecz obrońcy z urzędu wynagrodzenie, którego wysokość określono oparciu o §14 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat… ze zmianami.