Sygn. akt VI Ka 181 / 14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Kosecka – Sobczak

Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Obuchowicz

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2014 roku

sprawy Z. Ł. i E. W.

obwinionych z art. 27 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionych

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 27 marca 2014 roku sygn. II W 967 / 13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Elblągu do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 181/14

UZASADNIENIE

Z. Ł. i E. W. obwinieni zostali o to, że jako członkowie zarządu S.w E. w dniu 31 lipca 2013 roku w piśmie, które W. Ł. (1) otrzymał w dniu 08 sierpnia 2013 roku, odmówili W. Ł. (1) wglądu do dokumentów w postaci umowy najmu s. (1) w E. z najemcą (...) do używania lokalu użytkowego w E. przy ul. (...), jak również nie wyrazili zgody na wykonanie kserokopii tej umowy, tj. o wykrocznie z art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 27 marca 2014 roku w sprawie o sygn. akt II W 967 / 13 obwinionych uznano za winnych popełnienia czynu zarzucanego im we wniosku o ukaranie, który kwalifikując jako wykroczenie z art. 27(3) Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych i za to na mocy art. 27(3) ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych w zw. z art. 39 kw odstąpiono od wymierzenia obwinionym kary; zwolniono obwinionych od zapłaty na rzecz skarbu Państwa zryczałtowanych wydatków postępowania oraz od opłaty.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł obrońca obwinionych i zarzucił, że wyrok wydany został z naruszeniem:

1. art. 6 ustawy kodeks wykroczeń - polegającym na uznaniu że obwinieni popełnili wykroczenie w sytuacji gdy brak jest przesłanek do takiego stwierdzenia,

2.art 18 § 3 ustawy prawo spółdzielcze - polegającym na wadliwym zastosowaniu,

3.art 27.3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych - polegającym na wadliwym zastosowaniu.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie obwinionych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesienie apelacji przez obrońcę obwinionych skutkować musiało uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W pierwszej kolejności trzeba bowiem podkreślić, że skarżący zaakcentował w swojej apelacji ważną okoliczność, która nie była dotychczas przedmiotem badania jej przez sąd orzekający. Przy czym należy zauważyć, że mimo iż obwinionych od początku reprezentował ten sam obrońca, który jest autorem apelacji, to nie eksponował on tej okoliczności w postępowaniu przed sądem I instancji ani nie składał w tym zakresie wniosków dowodowych. Mianowicie autor apelacji , dopiero w środku zaskarżenia, wskazał, iż przed wysłaniem W.Ł. pisma z dnia 31.07.2013r. odmawiającego mu wglądu do umowy najmu lokalu użytkowego w E. przy ul. (...), to wnioski oskarżyciela o udzielenie mu wglądu w treść tej umowy, były przesłane radcy prawnemu do zaopiniowania, a obwinieni udzielając W.Ł. odpowiedzi jak w piśmie z 31.07.2013r. to postąpili zgodnie z opinią swojego prawnika. Należy uznać, że dokładne ustalenia dot. tej okoliczności będą miały niebagatelne znaczenie dla oceny zamiaru obwinionych i tego czy można będzie im przypisać chociażby nieumyślne popełnienie wykroczenia z art. z art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Potrzeba więc uzupełnienia materiału dowodowego celem zweryfikowania tej okoliczności (dokładne, dodatkowe przesłuchanie obwinionych co tej kwestii, przesłuchanie radcy prawnego opiniującego w sprawie- po spełnieniu warunków formalnych do przesłuchania radcy prawnego) była już wystarczającym powodem do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Nie można też tracić z pola widzenia też tego, że w podobnej sprawie toczyło się postępowanie o syg. akt II W 596/13, do której to sprawy nawiązano w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, należy więc ustalić czy treść rozstrzygnięć zapadłych w sprawie ( w I i II instancji) była już znana i obwinionym i radcy prawnemu opiniującemu wniosek oskarżyciela i jaki wpływ treść tych rozstrzygnięć miała na redakcję pisma z 31.07.2013r. Bowiem treść wyroku w analogicznej sprawie (w której chodziło m.in. o odmowę wglądu w umowę z osobą trzecią) mogła mieć wpływ na sposób postąpienia z kolejnym wnioskiem W.Ł. , a to także winno rzutować na ocenę zamiaru obwinionych.

Trzeba też zwrócić uwagę na to, że nadal aktualne jest stanowisko, iż zakres uprawnień członka spółdzielni do skorzystania z uzyskania odpisów i kopi dokumentów z art. 8(1) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, podlega ograniczeniom przewidzianym w art. 18§3 ustawy prawo spółdzielcze, a powołanie się na możliwość stosowania art. 18§3 prawa spółdzielczego do realiów rozpoznawanej sprawy, w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zasługuje na aprobatę. W oparciu o ten przepis spółdzielnia może odmówić swojemu członkowi wglądu do umów zawieranych z osobami trzecimi w sytuacjach wskazanych w tym przepisie, przy czym odmowa powinna być wyrażona na piśmie. Należy tu wyraźnie wskazać, że ustawodawca w art. 18§3 prawa spółdzielczego nie określił, by odmowa musiała zawierać jakieś szczegółowe uzasadnienie, tylko zaznaczył, że w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisemnej odmowy, członek, któremu odmówiono wglądu do umów zawieranych z osobami trzecimi , może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie spółdzielni do udostępnienia tych umów (przy czym z przepisu tego nie wynika by odmawiając wglądu do umowy to spółdzielnia miała obowiązek pouczenia członka spółdzielni o możliwości i terminie złożenia wniosku do sądu rejestrowego) . Tym samym odmowa spółdzielni, przy czym wyraźnie należy tu podkreślić, że tylko dot. umów zawieranych z osobami trzecimi, nie ma charakteru ostatecznego i podlega kontroli sądowej, co z pewnością miało zapobiegać nadużyciom obu stron (patrz: uzasadnienie uchwały SN z 13.08.2013r. w sprawie III CZP 21/13). Należałoby jednak się zastanowić czy w sytuacji, gdy obwinieni, powołując się na uregulowania zawarte w art. 8(1) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i w art. 18§3 prawa spółdzielczego udzielili odmowy W.Ł. na piśmie i odmówili wglądu do umowy najmu, gdy odmowę tą uzasadnili brakiem zgody najemcy na udostępnienie treści tej umowy, zaś oskarżyciel nie złożył wniosku do sądu rejestrowego o zobowiązanie spółdzielni do udostępnienia tej umowy, to zachodzi podstawa do stwierdzenia, iż popełniono wykroczenie z art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Sąd I instancji nie poczynił bowiem żadnych rozważań dot. interpretacji treści art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych, skupiając się przede wszystkim na tym, czy odmowa wglądu do umowy najmu była zasadna i spełniała warunki o jakich mowa w art. 18§3 prawa spółdzielczego. Biorąc zaś pod uwagę cały przepis art. 18§3 prawa spółdzielczego, to należałoby się zastanowić, czy ustawodawcy chodziło o to by wykroczenie z art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych, to miałyby zastosowanie w każdej sytuacji nie udostępnienia członkowi spółdzielni kopiii umowy zawartej z osobą trzecią, czy tylko w sytuacji, gdyby członkowie zarządu spółdzielni w ogóle nie reagowaliby na wnioski członka spółdzielni składane w trybie art. 8(1) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych o zezwolenie na wgląd do umów zawieranych z osobami trzecimi, bądź w sytuacjach, gdy mimo wydania przez sąd rejestrowy orzeczenia zobowiązującego spółdzielnię do udostępnienia takiej umowy, to członkowie zarządu spółdzielni nadal odmawialiby członkowi spółdzielni prawa otrzymania kopii takiej umowy zawartej z osobą trzecią. Brak zaś rozważań w tym zakresie, w sytuacji, gdy wniosek W.Ł. dot. uzyskania wglądu właśnie do umowy zawartej z osobą trzecią, a nie innych dokumentów wymienionych w art. 8(1) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zaś sąd I instancji uznał, iż przepis art. 18§3 prawa spółdzielczego ma zastosowanie, powoduje, że i brak dokładnego wyjaśnienia tej kwestii przez sąd I instancji powoduje potrzebę ponownego rozpoznania sprawy.

Z tych też względów na podstawie art. 437§1 kpk w zw. z art. 109§2 kpw Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Elblągu do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy należałoby dokonać kolejnego przesłuchania obwinionych, z uwzględnieniem tego, czy przed sporządzeniem pisma z 31.07.2013r. to były im już znane orzeczenia w sprawie II W 596/13, czy wnioski W.Ł. o udostępnienie umowy najmu przekazali do aprobaty radcy prawnemu, jakiej treści poradę uzyskali, a także przesłuchać radcę prawnego, przy zachowaniu odpowiednich rygorów, na te same okoliczności. Należy też dosłuchać W. Ł. celem ustalenia do czego była mu potrzebna umowa najmu, co zamierzał z nią zrobić, jak postępował w przeszłości z dokumentami uzyskanymi ze spółdzielni, z jakiego powodu nie złożył wniosku do sądu rejestrowego o zobowiązanie spółdzielni do udostępnienia umowy najmu. Ponadto gdyby sąd I instancji widział taka potrzebę, to może ponownie przesłuchać świadka X. X.. Zaś przed wydaniem orzeczenia sąd ten winien dokonać interpretacji art. 27(3) ust. 1 ustawy z dnia 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby zdekodowania dyspozycji tego przepisu, przy uwzględnieniu tego, że w sprawie ma zastosowanie art. 18§3 prawa spółdzielczego i że w oparciu o ten przepis pisemnie poinformowano W. Ł. o odmowie wglądu do umowy zawartej z osoba trzecią.