Sygn. akt III AUa 483/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Dorota Rzeźniowiecka SSA Jolanta Wolska (spr.)

Protokolant: stażysta Weronika Skalska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2015 r. w Ł.

sprawy D. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddziałowi w W.

o wysokośc emerytury

na skutek apelacji D. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 10 stycznia 2014 r., sygn. akt: VI U 2485/13,

oddala apelację.

Sygn. akt: III AUa 483/14

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia z dnia 26 czerwca 2013 r. i 19 sierpnia 2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W., odpowiednio przyznał i przeliczył D. C. emeryturę od 23 czerwca 2013r., której wysokość została wyliczona na podstawie art. 183 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i wyniosła 601,08 zł brutto.

W odwołaniu od powyższych decyzji D. C. wniosła o jej zmianę i wyliczenie należnej jej emerytury w kwocie pozwalającej na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Płocku oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że D. C., ur. (...), w dniu 18 czerwca 2013 r. wystąpiła z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Na podstawie załączonych do wniosku dokumentów udowodniła następujące okresy ubezpieczenia:

- od 2 kwietnia 1973 r. do 28 lutego 1978 r. z tytułu zatrudnienia jako pracownik w (...) Wojewódzkiej Spółdzielni (...), w czasie którego od 23 marca 1977 r. do 28 lutego 1978 r. korzystała z urlopu wychowawczego w związku ze sprawowaniem opieki nad synem A., ur. (...),

- od 1 marca 1978 r. do 31 sierpnia 1980 r. z tytułu zatrudnienia jako pracownik w Przedsiębiorstwie (...),

- od 16 stycznia 1984 r. do 30 października 1987 r. z tytułu zatrudnienia jako pracownik w Stoczni (...),

- od 12 lipca 2010 r. do 6 sierpnia 2010 r. w związku pobieraniem stypendium/zasiłku dla bezrobotnych.

Ubezpieczona przestawiła również zaświadczenia na drukach Rp-7 o wysokości wynagrodzenia za poszczególne okresy zatrudnienia oraz archiwalną kartotekę płacową.

Na podstawie złożonych dowodów Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 24 czerwca 2013 r. ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1987 r. Wskaźnik obliczony na tej podstawie wyniósł 42,99%. Podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 524,86 zł (42,99% x kwota bazowa 1.220,89 zł). Do ustalenia wysokości kapitału początkowego uwzględniono ponadto okresy składkowe w wymiarze 10 lat, 3 miesięcy i 5 dni (123 miesięcy) oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 11 miesięcy i 9 dni (11 miesięcy), a ponadto współczynnik proporcjonalny do osiągniętego wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego. Z uwzględnieniem współczynnika proporcjonalnego do wieku i stażu ubezpieczenia oraz średniego dalszego trwania życia, kapitał początkowy wyniósł 52.753,69 zł. Przy ustalaniu wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił dochodów z lat: 1975 w kwocie 7.183,00 zł, 1976 w kwocie 4.894,00 zł oraz 1977 w kwocie 8.530,00 zł, z uwagi na brak informacji, jakiego rodzaju składniki wynagrodzenia zostały wykazane w zaświadczeniu na druku Rp - 7.

Kolejną decyzją - z dnia 26 czerwca 2013 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia 23 czerwca 2013r., tj. od daty osiągnięcia wieku emerytalnego. Po przeanalizowaniu wysokości świadczenia według zasad określonych w art. 26 i art. 183 ustawy emerytalnej, ZUS ostatecznie podjął wypłatę świadczenia obliczonego na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej, jako najkorzystniejszego. Emerytura obliczona na tej podstawie wyniosła 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 80% emerytury ustalonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej. Ustalając emeryturę na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej, organ rentowy, ze względu na brak możliwości wyliczenia podstawy wymiaru, przyjął jedynie współczynnik 24% kwoty bazowej. Do ustalenia wysokości świadczenia (w tzw. części stażowej) organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 10 lat, 3 miesięcy i 5 dni (tj. 123 miesięcy) i nieskładkowe w wymiarze 11 miesięcy i 9 dni (tj. 11 miesięcy). Obliczona w ten sposób emerytura wyniosła 739,40 zł. Ustalając wysokość emerytury na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, ZUS zsumował kwotę składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz średnie dalsze trwanie życia. Emerytura obliczona w ten sposób emerytura wyniosła 566,50 zł.

Emerytura obliczona na podstawie art. 183 ustawy emerytalnej ostatecznie wyniosła 601,08 zł brutto.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona domagała się przyjęcia do ustalenia wartości kapitału początkowego wynagrodzeń: za rok 1975 w kwocie 7.183,00 zł, za rok 1976 w kwocie 4.894,00 zł oraz za rok 1977 w kwocie 8.530,00 zł oraz przyjęcia do obliczenia emerytury wynagrodzeń z lat 1973, 1974 oraz 1978. W dniu 14 sierpnia 2013 r. do organu rentowego wpłynęła informacja od (...) Spółdzielni (...), że od stałych i zmiennych składników wynagrodzenia za lata 1975, 1976 i 1977 zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne.

W związku z powyższym ZUS ponownie obliczył wartość kapitału początkowego z uwzględnieniem spornych składników wynagrodzenia. Nie spowodowało to jakiejkolwiek zmiany wartości kapitału początkowego, ponieważ nie ulegał zmianie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego. Jak dotychczas przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1978 r. do 31 grudnia 1987 r., stanowiła najkorzystniejszy wariant. W pozostałych wariantach wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury kształtowała się mniej korzystnie:

- z lat 1973-1982- 34,51%,

- z lat 1974-1983- 30,95%,

- z lat 1975-1984- 33,39%,

- z lat 1976-1985- 35,44%,

- z lat 1977-1986- 38,77%.

W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 19 sierpnia 2013 r. wydał decyzję, w której określił wysokość emerytury ubezpieczonej na taką samą wysokość i przy zastosowaniu tych samych zasad, jak w decyzji z dnia 26 czerwca 2013 r.

W konsekwencji powyższych ustaleń i wniosków, Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 26 i art. 183 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009 r., poz. 1227 tekst jednolity z późn. zm.), stwierdził, że odwołanie nie jest zasadne. Sąd wskazał, że D. C. jest osobą urodzoną po dniu 31 grudnia 1948r. i nabyła prawo do emerytury w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, stąd też wysokość emerytury ubezpieczonej mogła zostać ustalona wedle zasad wynikających z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bądź w tzw. „systemie mieszanym”, przewidzianym w art. 183 ustawy emerytalnej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, dokonując ustalenia wysokości emerytury z art. 53 ustawy emerytalnej, prawidłowo w podstawie wymiaru przyjął jedynie współczynnik 24% kwoty bazowej z daty złożenia wniosku o emeryturę, pomijając jednocześnie podstawę wymiaru, albowiem ubezpieczona w okresie 20 lat poprzedzających złożenie wniosku o emeryturę, czyli od 1 stycznia 1993 r. do 31 grudnia 2012 r., nie wykazała jakiegokolwiek ubezpieczenia. Ponadto D. C. w przebiegu całego swojego ubezpieczenia nie wykazała 20 lat podlegania ubezpieczeniom, a jedynie 10 lat, 3 miesięcy i 5 dni (tj. 123 miesięcy) okresów składkowych i 11 miesięcy i 9 dni (tj. 11 miesięcy) okresów nieskładkowych. Zasadnie zatem organ rentowy przyjął za podstawę wymiary emerytury wartość zerową, a emerytura obliczona na podstawie art. 53 wyraża się jedynie wartością 24% kwoty bazowej i wynosi 739,40 zł. W konsekwencji emerytura obliczona na podstawie art. 183 jako 20% emerytury z art. 53 i 80 % emerytury z art. 26, ustalona prawidłowo przez organ rentowy na poziomie 601,08 zł, jest świadczeniem korzystniejszym niż emerytura obliczona na podstawie art. 26, co znajduje odzwierciedlenie w zaskarżonych decyzjach.

Sąd Okręgowy wskazał również, że ustalenie świadczenia na poziomie 601,08 zł, jakkolwiek zgodne z przytoczonymi wyżej regulacjami, w istocie może nasuwać wątpliwości, co do tego, czy i w jakiej części pozwoli ubezpieczonej na zaspokojenie nawet podstawowych potrzeb życiowych ubezpieczonej. Kwestia ta nie podlega jednak badaniu przez sąd ubezpieczeń społecznych, jako że w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiotem sądowej kontroli jest jedynie prawidłowość zastosowanych przez organ rentowy norm prawa materialnego. W postępowaniu tym badaniu podlegają jedynie przesłanki warunkujące nabycie prawa do świadczenia lub do uzyskania świadczenia w określonej wysokości z punktu widzenia określonych przepisów prawa. Ubezpieczony albo spełnia, albo nie spełnia określonych warunków przyznania prawa do świadczenia lub świadczenia w określonej wysokości. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w przedmiocie określenia przesłanek warunkujących nabycie prawa do świadczenia rentowego, czy też emerytalnego, nie mają natomiast zastosowania zasady współżycia społecznego (vide wyrok SA w Warszawie z dnia 3 grudnia 2003r., III AUa 1450/02, OSA 2004, z. 7, poz. 17; wyrok SA w Lublinie z dnia 3 września 1998r., III AUa 200/98, OSA 1999, z. 5, poz. 27). Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

W apelacji ubezpieczona zaskarżyła w całości ten wyrok, zarzucając mu naruszenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności art. 30 – 86, wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie odwołania przez przyznanie emerytury w wysokości pozwalającej na godne życie, tj. obliczonej na podstawie wysokości obecnie obowiązującej płacy minimalnej 1600 zł miesięcznie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna. Sąd Apelacyjny podziela w całości ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je za własne. Trafna jest także dokonana subsumcja i wykładnia prawa materialnego.

Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego jednoznacznie wynika, że organ rentowy dokonując ustalenia wysokości emerytury D. C. decyzjami z dnia 26 czerwca 2013 r. i 19 sierpnia 2013 r., uczynił to zgodnie z treścią obowiązujących przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Apelująca w swym środku odwoławczym co do zasady powieliła te argumenty, które podnosiła już w odwołaniu, i do których Sąd Okręgowy odniósł się w pisemnych motywach wyroku. Całkowicie niezasadny jest zawarty w apelacji zarzut naruszenia przepisów art. 30-86 Konstytucji RP. W polskim systemie prawa Konstytucja, jako ustawa zasadnicza, stanowi podstawę do wydawania ustaw szczególnych, które mają bezpośrednie zastosowanie. W przypadku ubezpieczonej, której sprawa dotyczy wysokości pobieranej emerytury, jest to ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepisy tej ustawy, mające zastosowanie w przypadku ustalenia wysokości świadczenia ubezpieczonej - art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 26 i art. 183 ustawy, nie zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny, są więc zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazać również należy, że żaden z obowiązujących obecnie przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych, nie gwarantuje prawa do emerytury w określonej kwocie minimalnej, w tym – jak chciałaby apelująca - w wysokości płacy minimalnej 1600 zł.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

Przewodniczący: Sędziowie: